Empatia i zachowania prospołeczne małych dzieci w percepcji rodziców

• Authors: Agnieszka Lasota

Abstracts

PL

Wychowanie do wartości, kształtowanie pozytywnych wartości i postaw, zajmuje szczególne miejsce w edukacji od najmłodszych lat. Wspieranie rozwoju dziecięcych zachowań prospołecznych, w ostatnim czasie jest szczególnie marginalizowane zarówno przez rodziców jak i nauczycieli skupiających się bardziej na zachowaniach antyspołecznych, eksternalizacyjnych. Celem badań była ocena poziomu empatii, zachowań prospołecznych oraz zachowań eksternalizacyjnych u 398 dzieci w wieku 2,5-4 lata pozostających w domu oraz uczęszczających do żłobków/przedszkoli. Analizy statystyczne potwierdziły istnienie różnic płciowych pomiędzy dziećmi. Istnieje również związek pomiędzy empatią, prospołecznością oraz pozytywnym i negatywnym uspołecznieniem małych dzieci, a także pomiędzy wiekiem i wykształceniem rodziców a poziomem empatii i zachowań prospołecznych dzieci. Wyniki zostały omówione w kontekście implikacji praktycznych.

Keywords

PL

empatia; zachowania prospołeczne; kompetencje emocjonalno-społeczne; wczesne i średnie dzieciństwo; zachowania agresywne

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2023
• Volume: XIV(1(42))
• Pages: 245-264

Dates

published

2023

Contributors

author

Agnieszka Lasota

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

References

• Berk, L. E. (2004). Development through lifespan. New York: Allyn and Bacon.
• Brazzelli, E., Farina, E., Grazzani, I., Pepe A. (2017, 29 sierpnia - 1 września). The Child Prosocial Behavior Questionnaire (CPBQ): Assessing toddlers’ prosocial behavior. 18th European Conference on Developmental Psychology, Utrecht, Netherlands.
• DeWall, N., Lambert, N. M., Pond, R. S., Kashdan, T. B., Fincham, F. D. (2012). A Grateful Heart is a Nonviolent Heart: Cross-Sectional, Experience Sampling, Longitudinal, and Experimental Evidence. Social Psychological and Personality Science, 3(2), 232-240. https://doi.org/10.1177/1948550611416675
• Eisenberg, N., Damon, W., Lerner, R. M. (2006). Handbook of child psychology, Vol.3: Social, Emotional and Personality Development. Arizona: John Wiley & Sons.
• Eisenberg, N., Lennon, R. (1983). Sex differences in empathy and related capacities. Psychological Bulletin, 94(1), 100-131. https://doi.org/10.1037/0033-2909.94.1.100
• Findlay, C. Girardi, A., Coplan, R. J. (2006). Links between empathy, social behavior, and social understanding in early childhood. Early Childhood Research Quarterly, 21(3), 347-359. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2006.07.009
• Hill, A. L., Degnan, K. A., Calkins, S. D., Keane, S. P. (2006). Profiles of externalizing behavior problems for boys and girls across preschool: the roles of emotion regulation and inattention. Developmental Psychology, 42(5), 913-928.
• Hoffman, M. L. (2006). Empatia i rozwój moralny. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Hogg, M. A., Vaughan, G. M. (2007). Social psychology. New York: Prentice Hall.
• Kaiser, J., Snyder, T. D., Rogers, C. S. (1995). Adult choice of toys affects children's prosocial and antisocial behavior. Early Child Development and Care, 111(1), 181-193, https://doi.org/10.1080/0300443951110112
• Kakavoulis A. (1998). Aggressive and Prosocial Behaviour in Young Greek Children. International Journal of Early Years Education, 6(3), 343-351. https://doi.org/10.1080/0966976980060308
• Lasota, A. (2019). Diagnoza empatii i agresji nastolatków w kontekście postaw rodzicielskich. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 38(2), 67-87. http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2019.38.2.67-87
• Lasota, A. (2021). Trening umiejętności emocjonalnych i społecznych dzieci. Warszawa: Difin.
• López, F., Apodaca, P., Etxebarria, I., Fuentes, M. J., Ortiz, M. J. (1998). Prosocial behaviour in preschool children. Journal for the Study of Education and Development, 21, 45-61. https://doi.org/10.1174/021037098320784853
• Mayr, U., Freund, A. (2020). Do We Become More Prosocial as We Age, and if So, Why? Current Directions in Psychological Science, 26, 248-254. https://doi.org/10.1177/0963721420910811
• Noble, T., McGrath, H. (2008). The positive educational practices framework: A tool for facilitating the work of educational psychologists in promoting pupil wellbeing. Educational and Child Psychology, 25(2), 119-134.
• Padilla-Walker, M. L., Carlo, G., Mommott-Elison, K. M. (2017). Longitudinal change in adolescents’ prosocial behavior toward strangers, friends and family. Journal of Research on Adolescence, 28(3), 698-710. doi: 10.1111/jora.12362
• Parker, J., Jenkins, L. (2021). Helping, sharing, and comforting behaviours in primary school children: The effects of year group and well-being on prosocial behaviour. Psychreg Journal of Psychology, 5(1), 64-75.
• Paulus, M. (2016). It’s payback time: preschoolers selectively request resources from someone they had benefitted. Dev. Psychol. 52, 1299-1306. doi: 10.1037/dev0000150
• Paulus, M. (2017). How to Dax? Preschool Children’s Prosocial Behavior, But Not Their Social Norm Enforcement Relates to Their Peer Status. Frontiers in Psychology, 8:1779. doi: 10.3389/fpsyg.2017.01779
• Pursell, G. R., Laursen, B., Rubin, K. H., Booth-LaForce, C., Rose-Krasnor, L. (2008). Gender differences in patterns of association between prosocial behavior, personality, and externalizing problems. Journal of Research in Personality, 42(2), 472-481, https://doi.org/10.1016/j.jrp.2007.06.003
• Rathus, S. A. (2006). Childhood and adolescence: voyages in development. Toronto: Thomson Wadsworth.
• Reykowski, J. (1979). Motywacja postawy prospołeczne a osobowość. Warszawa: PWN.
• Rieffe, C., Ketelaar, L., Wiefferink, C. H. (2010). Assessing empathy in young children: Construction and validation of an empathy questionnaire (EmQue). Personality and Individual Differences, 49, 362-367.
• Spataro, P., Calabrò, M., Longobardi, E. (2020). Prosocial behaviour mediates the relations between empathy and aggression in primary school children. European Journal of Developmental Psychology, 17(5), 727-745. DOI: 10.1080/17405629.2020.1731467
• Strough, J., Berg, C. A. (2000). Goals as a mediator of gender differences in high-affiliation dyadic conversations. Developmental Psychology, 36(1), 117-125. https://doi.org/10.1037/0012-1649.36.1.117
• Veenstra, R., Lindenberg, S., Oldehinkel, A. J., De Winter, A. F., Verhulst, F. C., Ormel, J. (2008). Prosocial and antisocial behavior in preadolescence: Teachers’ and parents’ perceptions of the behavior of girls and boys. International Journal of Behavioral Development, 32(3), 243-251. https://doi.org/10.1177/0165025408089274
• Veijalainen, J., Reunamo, J., Alijoki, A. (2017). Children’s self-regulation skills in the Finnish day care environment. Journal of Early Childhood Education Research, 6(1), 89-107.
• Volbrecht, M. M., Lemery-Chalfant, K., Aksan, N., Zahn Waxler, C., Goldsmith H. (2007). Examining the familial link between positive affect and empathy development in the second year. The Journal of Genetic Psychology, 168(2), 105-130. https://doi.org/10.3200/GNTP.168.2.105-130
• Wang, Y., Kajamies, A., Hurme, T-R., Kinos, J., Palonen, T. (2018). Now it’s Your Turn. Preschool Children’s Social and Emotional Interaction in Small Groups. Journal of Early Childhood Education Research, 7(2), 255-281.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0016.3435

Biblioteka Nauki

36399617