Modele wczesnej edukacji społecznej – rekonstrukcja celów i założeń

• Authors: Dorota Klus-Stańska

Abstracts

PL

Punktem wyjścia artykułu jest opis przejawów skrajnie niskiego statusu wczesnej edukacji społecznej i wiedzy przewidywanej dla dzieci w tym zakresie w polskiej podstawie programowej. Dalej dokonano rekonstrukcji czterech modeli wczesnej edukacji społecznej, jakie dają się zidentyfikować na świecie. Jednocześnie wskazano na nieuchronne ograniczenia zaproponowanej klasyfikacji. Opisano kolejno: Model Edukacji Społeczno-Dyscyplinującej, Model Edukacji Społeczno-Moralnej; Model Edukacji Społeczno-Osobowej oraz Model Edukacji do Badań Społecznych. W odniesieniu do każdego z nich zrekonstruowano teorie psychologiczne, będące źródłem założeń dydaktycznych oraz stanowiące wsparcie dla nauczycieli w ich pracy.

Keywords

PL

wczesna edukacja społeczna; edukacja moralna; edukacja osobowa; dziecięce badania społeczne; konstruktywizm w edukacji

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2023
• Volume: XIV(4 (45))
• Pages: 9-23

Dates

published

2023

Contributors

author

Dorota Klus-Stańska

• Uniwersytet Gdański

References

• Banaszak, S., Domagalska-Nowak, K., Ratajczak, Ł. P., Skowroński, D., Waszyńska, K. (2019). Edukacja, społeczeństwo i praca we wzajemnych międzykulturowych związkach. Przypadek Japonii. Studia Edukacyjne 54, 37-54.
• Bruner, J. (1974). W poszukiwaniu teorii nauczania. Warszawa: PIW.
• Clark, A., Moss, P. (2011). Listening to Yong Children: The Mosaic Approach. 2 wyd. London: National Children's Bureau.
• Cormier, A. A., Rossi, M. (2019). Is children’s wellbeing different from adults’ wellbeing? Canadian Journal of Philosophy 49(8), 1146-1168.
• Davies, I., Hampden-Thompson, G., Mizuyama M. (2010), Citizenship education in Japan. Citizenship Social and Economic Education 9(3), 170-178.
• C. P. Edwards, L. Gandini, G. E. Forman (red.) (1998). The Hundred Languages of Children. The Reggio Emilia Approach – Advanced Reflections., 2 wyd. Greenwood Publishing Group.
• Ernest, J. M, Strichik, T. (2018). Coaching in Childhood Education: Using Lessons Learned to Develop Best Practice for Professional Development in a State System. The Excellence in Education Journal” 7(1), 5-19;
• Farnicka, M., Liberska, H. (2015). Uwarunkowania poczucia dobrostanu psychicznego u dzieci w środowisku szkolnym. Problemy Wczesnej Edukacji 4 (31), 77-91.
• General Capibilities in the Australian Curriculum (2013). Pobrano z: https://k10outline.scsa.wa.edu.au/__data/assets/pdf_file/0015/5217/Personal-and-social-capability.pdf [dostęp: 11.12.2022]
• Haidt, J. (2014). Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka? Tłum. Agnieszka Nowak-Młynikowska. Sopot: Smak Słowa.
• Idan O., Braun-Lewensohn O., Lindström B., Margalit M. (2017). Salutogenesis: Sense of Coherence in Childhood and in Families. W: M. B. Mittelmark, S. Sagy, M. Eriksson (red.), The Handbook of Salutogenesis. Pobrano z: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK435813/ (dostęp: 18.02.2-23)
• Jakubowski, J. (1970). Zarys teorii osobowości Karola R. Rogersa. Studia Philosophiae Christianae 6/1, 68-91.
• Kalinowska, A. (2010). Matematyczne zadania problemowe w klasach początkowych: między wiedzą osobistą a jej formalizacją. Kraków: „Impuls”.
• Karaś, D. (2019). Pojęcia i koncepcje dobrostanu: przegląd i próba uporządkowania. Studia Psychologica. Theoria et Praxis 19(2), 5-23.
• Klus-Stańska, D. (2014). Dezintegracja tożsamości i wiedzy jako proces i efekt edukacji wczesnoszkolnej. W: D. Klus-Stańska (red.), (Anty)edukacja wczesnoszkolna (s. 24-60). Kraków: Impuls.
• Klus-Stańska, D. (2009). Dyskursy pedagogiki wczesnoszkolnej. W: D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania (s. 25-78). Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Klus-Stańska, D. (2007). Texts for reading in early education in Poland and Great Britain: between didactic transmission and constructing of social meanings. W: R. Rinkevica (red.), Literatura un kultura: process, mijiedarbiba, problemas (s. 242-252). Daugavpils: Daugavpils Universitates.
• Klus-Stańska, D. (2004). Treści wychowawcze w nauczaniu początkowym – edukacja pozorów. W: A. Klim-Klimaszewska (red.), Mity dzieciństwa – dramaty socjalizacji (s. 21-34). T. II, Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
• Klus-Stańska, D. (2019). Wiedza osobista uczniów jako punkt zwrotny w teorii i praktyce dydaktycznej. Kwartalnik Pedagogiczny 1, 7-20.
• Klus-Stańska, D., Nowicka, M. (2013). Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej. Gdańsk: Harmonia Universalis.
• Kohlberg, L. (1984). Essays on moral development. Vol. 2: The Psychology of Moral Development: The Nature and Validity of Moral Stages. San Francisco, CA: Harper & Row.
• Lipman, M., Sharp, A. M., Oscanyan, F. S. (1996). Filozofia w szkole. Tłum. В. Eiwich, A. Łagodzka. Warszawa: CODN.
• Łagodzka, A. (red.) (2015). Etyka nie tylko dla smyka. Poradnik dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Maslow, A. (1990). Motywacja i osobowość. Tłum. Paula Sawicka. Warszawa: „Pax”.
• Mindes, G. (2005). Social Studies in Today’s Early Childhood Curricula. “Beyond the Journal. Young Children on the Web” wrzesień. Pobrano z: https://ocw.umb.edu/early-education-development/eec-preschool-learning-standards-and-guidelines/social-science-readings/Social%20Studies%20in%20Early%20Childhood%20Curricula.pdf/at_download/file.pdf (dostęp: 12.1.2022)
• Nowak-Łojewska, A. (2011). Od szkolnego przekazu do konstruowania znaczeń: wiedza społeczna uczniów z perspektywy nauczyciela. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
• Patterson, C. H. (1977). Carl Rogers and humanistic education. W: C.H. Patterson (red.), Foundation for a Theory of Instructions and Educational Psychology. New York: Harper& Row. Pobrano z: http://www.sageofasheville.com/pub_downloads/CARL_ROGERS_AND_HUMANISTIC_EDUCATION.pdf (dostęp: 1.02.2023).
• Pilecka, M. (2019). Propaganda image of the social world in Polish children’s songs. Problemy Wczesnej Edukacji, 4(47), 116-124.
• Pritchard, M. S. (1992). Families, Schools and the Moral Education of Children, Denver Law Review, vol. 3(69), s. 687-704. Symposium - Children’s Law, podbrano z: https://digitalcommons.du.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2404&context=dlr (dostęp 22.01.2023).
• Raghavan, R., Alexandrova, A. (2015). Toward a Theory of Child Well-Being. Social Indicators Research, 121, 887-902.
• Rogers, C. R. (2014). O stawaniu się osobą. Poznań: Rebis.
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela. Dz. U. poz. 1450. Pobrano z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190001450/O/D20191450.pdf (dostęp: 1.04.2023).
• Stengel, S. R. (1982). Moral education for young children. Young Children” 37(6), (23-31).
• Śliwerski, B. (2020). Pedagogika holistyczna: studium z perspektywy metanauk społecznych. Warszawa: Wydawnictwo APS.
• Wiśniewska-Kin, M. (2013). Dominacja i wyzwolenie: wczesnoszkolny dyskurs podręcznikowy i dziecięcy. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Wprowadzenie do coachingu. Materiały szkoleniowe przygotowane przez Szkołę Liderów dla uczestników i uczestniczek warsztatów coachingowych w ramach projektu Przywództwo i zarządzanie w oświacie. (b.r.w.) Warszawa: ORE. Pobrano z: file:///C:/Users/Dorota/Downloads/Podrecznik_coaching_dyrektorzy_cz.1%20(1).pdf (dostęp: 1.02.2023).
• Villotti, K., Berson, I. (2019). Early Childhood in the Social Studies Context. National Council for the Social Studies, pobrano z: https://www.socialstudies.org/position-statements/early-childhood-social-studies-context (dostęp 11.02.2023).
• Żytko, M. (2006). Pisanie – żywy język dziecka. Warszawa: Wydawnictwo UW.
• https://www.rogersiskola.hu/ (dostęp 10.01.2023)

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0054.1192

Biblioteka Nauki

36193619