Językowo-kulturowa kreacja myśliwego we wspomnieniach polujących (Szczęśliwe dni Stefana Badeniego i Wspomnienia myśliwskie Juliana Ejsmonda) – rekonesans

• Authors: Renata Janicka-Szyszko

Title variants

EN

The linguistic and cultural creation of the hunter in memoir of hunters (“The Happy Days” by Stafan Badeni and “Memoirs of Hunters” by Julian Ejsmond) Reconnaisance

Abstracts

PL

W artykule przedstawiony został sposób ukazania myśliwych we wspomnieniach polujących oraz podjęto próbę analizy – w zakresie formalnym i językowo-stylistycznym – ich językowo-kulturowej kreacji w świecie przedstawionym Szczęśliwych dni Stefana Badeniego oraz Wspomnień myśliwskich Juliana Ejsmonda. Analiza wyekscerpowanego materiału językowego dowodzi, iż w obu utworach wykreowany został złożony wizerunek łowcy. Pisarze zaznaczają, że dla polującego nie jest najważniejszy efekt końcowy łowów. Obaj twórcy eksponują doznawanie silnych wzruszeń w kontakcie z przyrodą, wspólne spędzanie czasu z osobami podzielającymi łowieckie pasje, przestrzeganie wielowiekowych tradycji, a w szczególności kultu Świętego Huberta; uwypuklają również wyjątkowość doświadczeń przynależnych tylko osobom polującym. W językowej kreacji myśliwego wykorzystują różnorodne środki językowo-stylistyczne (epitety, porównania, frazeologizmy, zmetaforyzowane wyrażenia, utrwalone w kulturze obrazy).

EN

The article depicts the image of hunters in memoirs of those who used to hunt. There has also been done the attempt of analysis of the linguistic and cultural creation of hunters in the world presented in “The Happy Days “ by Stafan Badeni and “ Memoirs of Hunters “ by Julian Ejsmond. The analysis of the excerpted parts shows that in both works the image of the hunter is complex. The writers point out that the final and total score of the hunting is not the main purpose of the hunter. Both writers signify strong feelings and emotions experienced in contact with the nature, spending time with people sharing the same passions, cultivating centuries – long traditions and the observation of the St. Hubert cult in particular; emphasize also the uniqueness of experiences witnessed only by those connected with hunting. Analyzing the linguistic creation there have been used various stylistic devices (epithets, idioms, metaphoric expressions, images preserved in culture).

Keywords

PL

językoznawstwo; stylistyka; język pisarza; myśliwy

EN

linguistics; stylistics; writer’s language; hunter

• Publisher: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
• Journal: Język. Religia. Tożsamość
• Year: 2023
• Issue: 2 (28)
• Pages: 67-93

Dates

published

2023

Contributors

author

Renata Janicka-Szyszko

• Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim

• https://orcid.org/0000000253966613

References

• Badeni S., Szczęśliwe dni. Urywki z pamiętnika myśliwskiego, Kraków 1930.
• Ejsmond J., Wspomnienia myśliwskie, Warszawa 1925.
• Czermińska M., Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie, Kraków 2000.
• Ejsmond J., Szczęśliwe dni, „Łowiec Polski” 1930, nr 9, s. 183.
• Gazda G., Dwudziestolecie międzywojenne. Słownik literatury polskiej, Gdańsk 2008.
• Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, Wrocław–Warszawa–Kraków-Gdańsk-Łódź 1988.
• Habielski R., Człowiek jasnych barw. Stefan Badeni, jego czasy i pisarstwo, [w:] S. Badeni, Świat przedwczorajszy, Warszawa 1996.
• Hoppe S., Polski język łowiecki, Warszawa 1980.
• Hoppe S., Słownik języka łowieckiego, Warszawa 1981.
• Janicka-Szyszko R., Językowa kreacja świętego Huberta na przykładzie miesięcznika „Łowiec Polski”, „Roczniki Teologiczne” 2020, t. LXVII, z. 12, s. 23-46.
• Janicka-Szyszko R., Nazwy miar w gwarze łowieckiej (na materiale leksykograficznym) – wybrane zagadnienia, „Język. Religia. Tożsamość” 2022, nr 2A (26), s. 19-38.
• Janicka-Szyszko R., „Szczęśliwe dni” Stefana Badeniego jako źródło socjolektu łowieckiego dwudziestolecia międzywojennego, „Język. Religia. Tożsamość” 2023, nr 1 (27), s. 47-66.
• Janicka-Szyszko R., Znaczenie gwary łowieckiej w kształtowaniu tożsamości współczesnych myśliwych (przyczynek do badań nad socjolektem łowieckim), [w:] Viro vere academico. Księga poświęcona pamięci profesora Bogdana Walczaka, red. E. Skorupska-Raczyńska, A. A. Niekrewicz, Gorzów Wielkopolski 2022, s. 59-78.
• Janicka-Szyszko R., Kuska W., Leśne drogi. Wspomnienia o szczęściu i rozpaczy, Gorzów Wielkopolski 2023.
• Jóźwiak Z., Biały K., Słownik podstawowych terminów łowieckich i ekologicznych, Warszawa 1994.
• Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1997.
• Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 2001.
• Korsak W., Rok myśliwego, Warszawa 2006.
• Kultura łowiecka, red. D.J. Gwiazdowicz, Warszawa 2018.
• Lanckorońska K., Słowo wstępne, [w:] S. Badeni, Świat przedwczorajszy, Warszawa 1996.
• Religia. Encyklopedia PWN, t. IX, red. nauk. T. Gadacz, B. Milerski, Warszawa 2003.
• Romańczuk Z., Janicka-Szyszko R., Św. Hubert w kulturze i obrzędowości myśliwskiej oraz przedstawieniach malarskich, „Język. Religia. Tożsamość” 2020, nr 1/2, s. 177-192.
• Skorupka S., Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. 1-2, Warszawa 2002.
• Skorupska-Raczyńska E., Frazeologizmy z komponentem złoto (złoty), srebro (srebrny) w polszczyźnie ogólnej, [w:] Studia językoznawcze, t. 3, Szczecin 2004.
• Skorupska-Raczyńska E., Językowo-kulturowy obraz stołu w polszczyźnie [w druku].
• Skorupska-Raczyńska E., Kierunki badań nad językową kreacją świata w tekście literackim – w poszukiwaniu złotego środka? [artykuł złożony do druku].
• Skorupska-Raczyńska E., Żydzi w powieściach współczesnych Elizy Orzeszkowej (studium językowo-kulturowe), Gorzów Wielkopolski, 2022.
• Słownik języka polskiego, t. I-VIII, red. J. Karłowicz, A. A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Warszawa 1900-1927.
• Słownik języka polskiego, t. 1-11, red. W. Doroszewski, Warszawa 1958-1969.
• Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992.
• Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda, Warszawa 2012.
• Solik R., O ikonografii świętego Huberta. Tradycja i typy obrazowania. Wybór problematyki, [w:] Świętemu Hubertowi cześć, red. J. Adamczewski, Gołuchów 2008, s. 84-96.
• Solomon E. P., Berg L. R., Martin D. W., Biologia, tłum. A. Pecio, S. Hofman, Warszawa 2009.
• Szymański J., Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2006.
• Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 1-4, red. S. Dubisz, Warszawa 206.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0054.2867

Biblioteka Nauki

28409107