Constitutional responsibility of the president in post-communist countries – case study (Lithuania, Romania, the Czech Republic)

• Authors: Monika Kowalska

Title variants

PL

Odpowiedzialność konstytucyjna prezydenta w państwach postkomunistycznych – studium przypadku (Litwa, Rumunia, Czechy)

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia empiryczną stronę zagadnienia odpowiedzialności konstytucyjnej w krajach „nowej demokracji” na przykładzie Litwy, Rumunii oraz Czech. Praktyka uczy nas, iż na każdym kto w mniejszym lub większym zakresie jest dysponentem władzy państwowej, ciąży pokusa jej nadużywania. Dlatego też odpowiedzialność osób zajmujących w państwie najwyższe stanowiska urzędnicze – a do nich z całą pewnością należy zaliczyć urząd głowy państwa – jest gwarancją praworządności w każdym współczesnym państwie demokratycznym. Odpowiedniej kontroli wymagają zarówno ich zachowania polegające tak na wadliwym stosowaniu prawa, bądź też podejmowane niezgodnie z treścią obowiązujących norm. Stąd w zestawie środków, które mają zapewnić kontrolę nad sprawowaniem władzy wykonawczej w sposób zgodny z prawem, znajduje się odpowiedzialność konstytucyjna egzekwowana przez niezawisłe organy typu sądowego lub w formule procedury impeachment. Takie też rozwiązania zostały przyjęte w większości europejskich państw postkomunistycznych, a co istotniejsze znalazły w niektórych z nich też praktyczne zastosowanie.

EN

The article presents the empirical side of the issues of constitutional responsibility in the countries of “new democracy,” such as, Lithuania, Romania and the Czech Republic. It very often happens that the more power one has, the more temptation there is to abuse one’s office. That is why, the responsibility of the people of the highest government levels as the heads of states, is to guarantee the rule of law in every democratic state. The control is necessary when the law is not being obeyed or somebody is acting in defiance of generally abiding rules. Thereby, the constitutional responsibility is very important. It should be enforced by independent courts or in the impeachment procedure. Such a solution has been adopted in most European post-communist countries, and more importantly, very often applied for practical purposes.

Keywords

EN

constitutional responsibility; impeachment; president

PL

odpowiedzialność konstytucyjna; impeachment; prezydent

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Facta Simonidis
• Year: 2017
• Volume: 10
• Issue: 1
• Pages: 7-26

Dates

published

2017

Contributors

author

Monika Kowalska

• UMCS w Lublinie

References

• Brodziński W., Parlament Rumunii, Warszawa 2002.
• Brodziński W., Republika Rumunii, w: Wzajemne stosunki między władzą ustawodawczą a wykonawczą (Białoruś, Czechy, Litwa, Rumunia, Słowacja, Węgry), Łódź 1996.
• Brodziński W., System konstytucyjny Rumunii, Warszawa 2006.
• Dziemidok-Olszewska B., System polityczny Rumunii, w: Systemy polityczne państw Europy Środkowej i Wschodniej, red. W. Sokół, M. Żmigrodzki, Lublin 2005.
• Europejski Trybunał Praw Człowieka: Wybór orzeczeń 2011, oprac. M.A. Nowicki, Warszawa 2012.
• Filip J., Formy odpowiedzialności konstytucyjnej w Republice Czeskiej, w: Formy odpowiedzialności konstytucyjnej w państwach europejskich, red. S. Grabowska, R. Grabowski, Toruń 2010.
• Giżyńska M., Sąd Konstytucyjny Republiki Litewskiej, Olsztyn 2010.
• Giżyńska M., Odpowiedzialność konstytucyjna głowy państwa w Republice Litewskiej (na tle kazusu Rolandasa Paksasa), w: Z zagadnień współczesnych społeczeństw demokratycznych, red. A. Jamróz, S. Bożyk, Białystok 2006.
• Giżyńska M., Zakres kompetencji litewskiego Sądu Konstytucyjnego w „innych sprawach”, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, 2010, nr 1.
• Górecki D., Sąd Konstytucyjny na Litwie, w: Sądy konstytucyjne w Europie, t. 4, red. J. Trzciński, Warszawa 2000.
• Górecki D., Matonis R., Odpowiedzialność konstytucyjna Prezydenta Republiki Litewskiej Rolandasa Paksasa, „Przegląd Sejmowy”, 2004, nr 4 (63).
• Grabowska S., Formy odpowiedzialności konstytucyjnej w Republice Rumunii, w: Formy odpowiedzialności konstytucyjnej w państwach europejskich, red. S. Grabowska, R. Grabowski, Toruń 2010.
• Grabowska S., Odpowiedzialność karna głowy państwa na przykładzie Prezydenta Rumunii, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, 2010, nr 1.
• Jarašiūnas E., Law and facts in constitutional cases pertaining to impeachment of high officials, in: Law and fact in constitutional jurisprudence, Vilnius 2005.
• Kruk M., Sąd Konstytucyjnego Republiki Czeskiej, w: Sądy konstytucyjne w Europie, t. 2: Bułgaria, Czechy, Rumunia, Słowacja, Węgry, red. J. Trzciński, Warszawa 1997.
• Małajny R.M., Doktryna podziału władzy „Ojców Konstytucji” USA, Katowice 1985.
• Pytlik B., Prezydent Rumunii, w: Prezydent w państwach współczesnych. Modernizacja instytucji, red. J. Osiński, Warszawa 2009.
• Sokolewicz. W., Sąd Konstytucyjny w Rumunii, w: Sądy Konstytucyjne w Europie, t. 2: Bułgaria, Czechy, Rumunia, Słowacja, Węgry, red. J. Trzciński, Warszawa 1997.
• Zwierzchowski E., Sądownictwo konstytucyjne, Białystok 1994.

Identifiers

DOI

10.56583/fs.133

Biblioteka Nauki

26850864