Muzea religijne Lwowa przełomu XIX i XX wieku na tle muzeów miejskich i prywatnych

• Authors: Beata Skrzydlewska

Title variants

EN

Lviv’s Religious Museums in the Late 19th and Early 20th Centuries against the Background of City and Private Museums

Abstracts

EN

The history of Lviv museology is so rich that the activities of its museums can be considered in many aspects. This is probably a result of the specific political, religious and, consequently, cultural situation of this city. Lviv was inhabited by representatives of various religions, whose followers organized their own museums. Thus, the following institutions operated in Lviv: the Roman Catholic Archdiocesan Museum, the Museum of the Stauropegic Institute, the Ukrainian National Museum, the Jewish Museum, and the Armenian Museum. The large part of the collection consisted of objects withdrawn from worship, and it was expanded over time by donations and occasional purchases. Another important group in Lviv are private museums and collections. Many of the city’s residents, not necessarily the wealthiest ones, developed their own passions by amassing collections of works of art or books, while those interested in the natural world collected biological and geological specimens. Those collections were usually private and available only to individuals. However, there were also a few museums, created on the initiative of private collectors, such as the Dzieduszycki family, which were donated to the city and were available to the general public, becoming a place for extensive scientific research.

PL

Historia muzealnictwa lwowskiego jest na tyle bogata, że działalność placówek muzealnych rozpatrywać można w wielu aspektach. Przyczyniła się do tego zapewne specyficzna sytuacja polityczna, religijna, a co za tym idzie i kulturowa tego miasta. Lwów zamieszkiwali przedstawiciele różnych religii, wyznawcy każdej z tych grup postarali się o zorganizowanie własnego muzeum. Działały więc we Lwowie następujące placówki: Muzeum Archidiecezjalne Rzymskokatolickie, Muzeum Instytutu Stauropigialnego, Ukraińskie Muzeum Narodowe, Muzeum Żydowskie i Muzeum Ormiańskie. Podstawę zbiorów stanowiły obiekty wycofane z kultu, poszerzane z czasem o dary i sporadycznie o zakupy. Kolejną ważną grupą na mapie Lwowa są muzea i kolekcje prywatne. Wielu mieszczan, nie tylko tych najbogatszych, rozwijało własne pasje i dawało wyraz swoim zainteresowaniom poprzez gromadzenie kolekcji dzieł sztuki, bogatych zbiorów bibliotecznych, zaś pasjonaci świata przyrody zbierali okazy z pogranicza biologii i geologii. Zbiory te miały zazwyczaj charakter prywatny i dostępne były wyłącznie dla osób indywidualnych. Jednak powstawały też muzea z inicjatywy prywatnych zbieraczy, jak np. Dzieduszyckich, które zostały przekazane miastu i były otwarte dla szerszej publiczności, a także stały się miejscem szeroko zakrojonych badań naukowych.

Keywords

EN

Roman Catholic Archdiocesan Museum; Museum of the Stauropegic Institute; Ukrainian National Museum; Jewish Museum; Armenian Museum; Dzieduszycki family; Miączyński-Dzieduszycki Gallery; Natural History Museum in Lviv

PL

Muzeum Archidiecezjalne Rzymskokatolickie; Muzeum Instytutu Stauropigialnego; Ukraińskie Muzeum Narodowe; Muzeum Żydowskie; Muzeum Ormiańskie; Dzieduszyccy; Galeria Miączyńskich-Dzieduszyckich; Muzeum Przyrodnicze we Lwowie

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Facta Simonidis
• Year: 2022
• Volume: 15
• Issue: 2
• Pages: 51-65

Dates

published

2022

Contributors

author

Beata Skrzydlewska

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000000293268916

References

• [b.a.], Poświęcenie i otwarcie Muzeum Zasłużonych Polek we Lwowie w dniu 19 stycznia 1930 roku, Lwów 1930.
• A.T., W sprawie Muzeum Ormiańskiego we Lwowie, „Posłaniec św. Grzegorza”, 16-17 (1928), s. 126-127.
• Bayger J.A., Gady i płazy Galicyi z uwzględnieniem ich geograficznego rozmieszczenia = Die Reptilien und Amphibien Galizien’s mit Berücksichtigung ihrer geographischer Verbreitung: Lacerta agilis L. var Dzieduszycki / podał J.A. Bayger, Lwów 1909.
• Bruchnalska M., Ciche bohaterki. Udział kobiet w powstaniu styczniowem, Miejsce Piastowe 1933.
• Bruchnalska M., Polki w kampanii listopadowej, Lwów [b.r.].
• Chwalewik E., Zbiory polskie: archiwa, bibljoteki, gabinety, galerje, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie w zestawieniu alfabetycznym według miejscowości ułożone, Warszawa-Kraków 1926.
• Dzieduszycki W., Przewodnik po Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie, Lwów 1895.
• Horbań I., Ośrodki przechowujące dziedzictwo kulturowe narodu żydowskiego we Lwowie – historia i stan obecny, w: Żydzi w Lublinie – Żydzi we Lwowie. Miejsca, pamięć, współczesność, red. J. Zętar, E. Żurek, S.J. Żurek, Lublin 2006, s. 49-55.
• Janusz B., Muzeum żydowskie we Lwowie, „Świat”, 32 (1911), s. 4-5.
• Kozak-Rydzykowa J., Historia polskich zbiorów rękopisów ormiańskich, w: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, t. 6, red. W. Walczak, K. Łopatecki, Białystok 2013, s. 17-41.
• Matelski D., Polityka okupantów wobec polskich dóbr kultury na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej w latach II wojny światowej, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 82 (2004), s. 143-176.
• Michalska-Bracha L., O kobietach w lwowskim muzealnictwie lat międzywojennych, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, 30 (2015), s. 59-70.
• Muzea wyznaniowe i sztuka sakralna jako przejaw wielokulturowej tradycji Polski i Ukrainy, red. A. Frejlich, B. Skrzydlewska, Lublin 2008.
• Muzeum Narodowe Ruskie we Lwowie, „Świat”, 32 (1911), s. 16.
• Pietriakowa F.S., Maksymilian Goldstein-izwiestnyj diejatiel kultury Galicji pierwoj połowiny XX stoletija. Stranicy biografii, Moskwa 1995.
• Podlacha W., Muzeum archidiecezji lwowskiej im. Jana Długosza, Lwów 1916.
• Religious Museums – The Mirror of the Culture of the Polish-Ukrainian Borderland. The Past and the Present, eds. A. Frejlich, B. Skrzydlewska, Lublin 2008.
• Schröder A., Galerya obrazów hr. Miączyńskich-Dzieduszyckich we Lwowie, „Tygodnik Ilustrowany”, 1911, nr 33, s. 643-645.
• Siemiradzki J., O czym mówią kamienie. Krótki rys dziejów przeobrażeń i wędrówek świata organicznego na ziemi, Lwów 1929.
• Skop H., Propaganda na Ukrainie na przykładzie Lwowskiego Muzeum Historii Religii i Ateizmu w czasach reżimu komunistycznego, w: Muzea wyznaniowe i sztuka sakralna jako przejaw wielokulturowej tradycji Polski i Ukrainy, red. A. Frejlich, B. Skrzydlewska, Lublin 2008, s. 59-65.
• Skop P., Ideologiczna propaganda prowadzona przez pracowników Lwowskiego Muzeum Historii Religii i Ateizmu w środkach masowego przekazu w latach 1970-1990, w: Muzea wyznaniowe i sztuka sakralna jako przejaw wielokulturowej tradycji Polski i Ukrainy, red. A. Frejlich, B. Skrzydlewska, Lublin 2008, s. 66-71.
• Skrochowski E., O potrzebie zakładania muzeów dycezyalnych dla zabytków artystycznego przemysłu, archeologii i sztuki kościelnej, w: Pamiętnik Drugiego Zjazdu Historyków Polskich we Lwowie, t. 1, Lwów 1890, s. 1-6.
• Skrzydlewska B., Muzea religijne we Lwowie. Historia i zbiory od połowy XIX wieku do wybuchu II wojny światowej, w: Muzea wyznaniowe i sztuka sakralna sztuka sakralna jako przejaw wielokulturowej tradycji Polski i Ukrainy, red. A. Frejlich, B. Skrzydlewska, Lublin 2008, s. 15-24.
• Skrzydlewska B., Muzeum wyznaniowe. Funkcja – cele –zadania, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 112 (2019), s. 349-362.
• Skrzydlewska B., Żydowskie i chrześcijańskie muzea wyznaniowe, w: Żydzi w Lublinie – Żydzie we Lwowie. Miejsca, pamięć, współczesność, red. J. Zętar, E. Żurek, S.J. Żurek, Lublin 2006, s. 45-48.
• Smirnof J., Muzeum ormiańskie we Lwowie, „Kurier Galicyjski”, 30 marca-15 kwietnia 2010 r., nr 6, s. 20-21.
• Szuchiewicz W., Huculszczyzna, t. 1-4, Lwów 1902-1908.
• Śmieszko M., Kultury wczesnego okresu cesarstwa rzymskiego na terenie Małopolski Wschodniej, Lwów 1932.
• Taborski A., Geneza i dzieje Muzeum Przyrodniczego im. Dzieduszyckich we Lwowie, „Opuscula Musealia”, 21 (2013), s. 189-207.
• Tymczasowy Katalog Wystawy żydowskiego przemysłu artystycznego, Lwów 1933.

Identifiers

DOI

10.56583/fs.1716

Biblioteka Nauki

26850536