Wędrówki po „wiedzę bezcenną” Kromerów z XVI-wiecznego Biecza

• Authors: Maciej Polak

Title variants

EN

In Search of “Invaluable Knowledge”: The Journeys of the Kromer Family from the 16th- Century Biecz

Abstracts

EN

The Kromer family, originating from the 16th-century Biecz, embarked upon their educational journey in the local parish school. Subsequently, they ventured beyond the confines of their town, thereby expanding their intellectual horizons. The present article delineates four distinct trajectories pursued by the Kromer family of Biecz, elucidating their acquisition of “invaluable knowledge”. Marcin, the eldest of the brothers, took up studies at the Academy of Cracow and continued his university education in Italy. His younger brother Andrzej was a promising humanist but he died during his studies in Cracow. Mikołaj, who was the Kromers’ youngest son, followed in Marcin’s footsteps, extending his education in institutions in Germany. Conversely, the Kromers’ nephew, Jan Złotnik, did not go to university and was educated at the court of Stanislaus Hosius, the Bishop of Warmia.

PL

Przedstawiciele rodziny Kromerów, pochodzącej z XVI-wiecznego Biecza, pierwsze kroki w edukacji stawiali w bieckiej szkole parafialnej. Następnie wyruszali poza granice miasta, aby poszerzyć swoje naukowe horyzonty. W artykule przedstawiono cztery różne ścieżki podróży po „wiedzę bezcenną”, opierając się na przykładzie bieckiej rodziny Kromerów. Najstarszy z braci, Marcin, podjął studia na rodzimej Akademii w Krakowie, aby następnie kontynuować zdobywanie wiedzy w Italii. Jego młodszy brat, Andrzej, zapowiadał się na świetnego humanistę, lecz zmarł w trakcie krakowskich studiów. Mikołaj, najmłodszy z braci, podążał utartą przez Marcina ścieżką, uzupełniając ją o ośrodki niemieckie. Ich siostrzeniec, Jan Złotnik, nie podjął głębszych studiów, ale kształcił się na dworze biskupa warmińskiego Stanisława Hozjusza.

Keywords

EN

Marcin Kromer; Mikołaj Kromer; Andrzej Kromer; Jan Złotnik; educational journeys; 16th century

PL

Marcin Kromer; Mikołaj Kromer; Andrzej Kromer; Jan Złotnik; Biecz; podróże edukacyjne; XVI wiek

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Facta Simonidis
• Year: 2023
• Volume: 16
• Issue: 1
• Pages: 11-25

Dates

published

2023

Contributors

author

Maciej Polak

• Uniwersytet Rzeszowski

• https://orcid.org/0000000177632039

References

• Abbondanza R., Alciato Andrea, in: Dizionario biografico degli italiani, vol. 2, a cura di A.M. Ghisalberti, Roma 1960, https://www.treccani.it/enciclopedia/andrea-alciato_(Dizionario-Biografico) [dostęp: 17.04.2023].
• Axer J., List renesansowy jako źródło historyczne i środek literacki, w: Listowne Polaków rozmowy. List łacińskojęzyczny jako dokument polskiej kultury XVI i XVII wieku, red. J. Axer, J. Mańkowski, Warszawa 1992, s. 13-21.
• Barycz H., Bologna nella civiltà Polacca tra Medioevo e Rinascimento, in: Italia Venezia e Polonia tra Medioevo e età Moderna, a cura di V. Branca, S. Graciotti, Firenze 1980, s. 19-44.
• Barycz H., Historja Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kraków 1935.
• Barycz H., Libanus Jerzy (1464-po 1546), w: Polski słownik biograficzny, t. 17, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972, s. 270-273.
• Barycz H., Polacy na studiach w Rzymie w epoce Odrodzenia (1440-1600), Kraków 1938.
• Biagio B., L’Università dei giuristi in Padova nel cinquecento. Saggio di storia della giurisprudenza e delle Università italiane, Venezia 1922.
• Burdzy D., Związki Marcina Kromera z instytucjami kościelnymi w miastach małopolskich w świetle sprawozdania z 1589 roku egzekutorów jego testamentu, w: Marcin Kromer – polski Liwiusz z Biecza, red. A. Obrębski, Gorlice 2014, s. 51-67.
• Ćwikliński L., Klemens Janicki poeta uwieńczony (1516-1543), Kraków 1893.
• Gadocha M., Urzędnicy miejscy Biecza do 1772 roku, Białystok 2020 (Spisy Urzędników Miejskich z Obszaru Dawnej Rzeczpospolitej, Śląska i Pomorza Zachodniego, t. 3: Małopolska, z. 6: Biecz).
• Garbacik J., Ognisko nauki i kultury renesansowej (1470-1520), w: Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364-1764, t. 1, red. K. Lepszy, Kraków 1964, s. 189-220.
• Jerzy Liban, w: Encyklopedia muzyki, red. A. Chodkowski, Warszawa 2006, s. 490-491.
• Kruszewska-Michałowska T., Kłopoty rodzinne Marcina Kromera w Bieczu, w: Biecz. Studia historyczne, red. R. Kaleta, współpr. F. Błoński, Wrocław 1963, s. 310-349.
• Mattone A., Manuale giuridico e insegnamento del diritto nelle università italiane del XVI secolo, „Diritto e Storia”, 6 (2007), https://www.dirittoestoria.it/6/Contributi/Mattone-Manuale-giuridico-insegnamento-universit-XVI-secolo.htm [dostęp: 2.03.2022].
• Ożóg K., L’université en tant que moyen de la promotion sociale pour les gens d’origine bourgeoise en Europe Centrale vers la fin du Moyen Age, in: L’universeté et la ville an Moyen Age et d’autres questions du passé universitaire, a cura di J. Wyrozumski, Kraków 1993, s. 77-97.
• Polacy na studiach w Ingolsztacie, z rkps wyd. P. Czaplewski, Poznań 1914.
• Solarz F., Dzieje parafii w Bieczu, Muzeum Ziemi Bieckiej, rkps.
• Sondel J., Historia relacji Żydów z Uniwersytetem Jagiellońskim w zarysie, w: Uczeni żydowskiego pochodzenia we współczesnych dziejach Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. i wstęp W. Kozub-Ciembroniewicz, Kraków 2014, s. 19-24.
• Stasiewicz K., Korespondencja Tomasza Płazy z Marcinem Kromerem, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 33 (1988), s. 167-185.
• Suproniuk J., Biecka szkoła parafialna w XV-XVI wieku, w: Ecclesia et civitas. Kościół i życie religijne w mieście średniowiecznym, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 2002, s. 209-216.
• Ślawski T., Mieszczaństwo bieckie na przełomie XVI i XVII stulecia, w: Biecz. Studia historyczne, red. R. Kaleta, współpr. F. Błoński, Wrocław 1963, s. 350-396.
• Tomkowicz S., Powiat gorlicki, w: Teka Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej, t. 1, wstęp M. Sokołowski, Kraków 1900.
• Urban W., Mikołaj Kromer, opat welehradzki, „Sobótka”, 3 (1977), s. 307-313.
• Voisé W., Tworczość naukowa Jerzego Libana z Legnicy, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 11 (1966), s. 29-35.
• von Hipler F., Analecta Warmiensia. Studien zur Geschichte der ermländischen Archive und Bibliotheken, Braunsberg 1872.
• Winniczuk L., Epistolografia. Łacińskie podręczniki epistolograficzne w Polsce w XV-XVI wieku, Warszawa 1953.
• Wyczański A., Uniwersytet w czasach Złotego Wieku, w: Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364-1764, t. 1, red. K. Lepszy, Kraków 1964, s. 221-252.
• Zdanek M., Uniwersytet Krakowski wobec własnej przeszłości w XV-XVI wieku, Kraków 2017.

Identifiers

DOI

10.56583/fs.2128

Biblioteka Nauki

26850506