Medyczne i pozamedyczne inspiracje polskich studentów sztuki lekarskiej na Uniwersytecie Padewskim w XVI i XVII wieku

• Authors: Sławomir Marchel

Title variants

EN

Medical and Non-Medical Inspirations of Polish Medical Students at the University of Padua in the 16th and 17th Centuries

Abstracts

EN

Among the educational destinations chosen by the citizens of the Polish-Lithuanian Commonwealth, Padua occupied a prominent position. This was primarily due to the city’s esteemed university, situated along the Bacchiglione canal. Serving as the principal intellectual hub of the Venetian Republic, the university had attracted distinguished scholars for centuries. In the 16th and 17th centuries, it was especially the university’s medical studies that became popular among those seeking to boast a comprehensive education, acquired under the tutelage of Europe’s finest minds. Aspiring medical practitioners and members of noble families alike flocked to the City of Antenor, as Padua was called, in pursuit of erudition and cosmopolitan refinement. This article aims to elucidate the multifaceted dimensions of these sojourns in Padua, which exerted direct or indirect influences on the transformations in the broadly understood health culture of the Polish-Lithuanian territories.

PL

Wśród celów podróży edukacyjnych obywateli I Rzeczypospolitej Padwa zajmowała miejsce szczególne. Przyczyną tego był przede wszystkim funkcjonujący w mieście nad kanałem Bacchiglione uniwersytet, stanowiący główny ośrodek naukowy Republiki Weneckiej, który przez dziesięciolecia przyciągał znamienitych uczonych. W XVI i XVII stuleciu zwłaszcza studia medyczne na padewskiej uczelni stały się pragnieniem wszystkich, którzy chcieli szczycić się gruntownym wykształceniem, zdobytym pod okiem najtęższych umysłów ówczesnej Europy. Do miasta, zwanego Grodem Antenora, przybywali zarówno adepci sztuki lekarskiej, jak i żądni światowego obycia członkowie rodów szlacheckich. W artykule podjęto próbę wskazania różnych aspektów owych pobytów w Padwie, które bezpośrednio lub pośrednio mogły wpływać na przemiany zachodzące w obszarze szeroko pojmowanej kultury zdrowotnej na ziemiach polsko-litewskich.

Keywords

EN

Padua; Polish students; Polish physicians; university; health culture; physical culture; University of Padua

PL

Padwa; polscy studenci; polscy medycy; uniwersytet; kultura zdrowotna; kultura fizyczna; Uniwersytet Padewski

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Facta Simonidis
• Year: 2023
• Volume: 16
• Issue: 1
• Pages: 101-120

Dates

published

2023

Contributors

author

Sławomir Marchel

• Uniwersytet Opolski
• Archiwum Państwowe w Opolu

• https://orcid.org/0000000278091956

References

• Arcangeli A., Problematiche interpretative del „De arte gymnastica”, „I.D. Educazione fisica”, numero speciale, XI congresso nazionale Società Italiana di Educazione Fisica (Forlì, 17-18 febbraio 2007), s. 9-12.
• Baczkowska W., Sierpiński Walenty (2 poł. XVI w.), w: Polski słownik biograficzny, t. 37, red. E. Rostworowski, Wrocław 1996-1997, s. 359-360.
• Bałaban M., Lekarze żydowscy w dawnej Rzeczypospolitej, w: Żydzi w Polsce odrodzonej, t. 1: Działalność społeczna, gospodarcza, oświatowa i kulturalna, red. I. Schiper, A. Tartakower, A. Haftka, Warszawa 1932, s. 289-291.
• Barycz H., Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1965.
• Barycz H., Spojrzenia w przeszłość polsko-włoską, Wrocław–Warszawa–Kraków 1965.
• Barycz H., Z dziejów polskich wędrówek naukowych za granicę, Wrocław 1969.
• Byliński J., Struś Józef (1510-1568), w: Polski słownik biograficzny, t. 44, red. A. Romanowski, Wrocław 2006-2007, s. 467-471.
• Chachaj M., Metryki nacji uniwersytetów włoskich i ich przydatność w badaniach nad staropolskimi podróżami edukacyjnymi, w: Źródła do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych, red. M. Kowalczyk, D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017, s. 247-361.
• Collins K., Jewish Medical Students and Graduates at the Universities od Padua and Leiden 1617-1740, „Rambam Maimonides Medical Journal”, 4 (2013), no. 1, e0003.
• Del Negro P., Alle origini delle accademie militari l’Accademia Delia di Padova (1608-1801), in: Formare alle professioni. La cultura militare tra passato e presente, a cura di M. Ferrari, F. Ledda, Milano 2010, s. 127-138.
• Fijałek J., Polonia apud Italos scholastica saeculum XV. Fasc. 1 / Poloni apud Italos litteris studentes et laurea donati inde a Paulo Wladimiri usque ad Johannem Lasocki collecti et illustrati a Johanne Fijałek, Kraków 1900.
• Frankowicz K., Renesansowy księgozbiór krakowskiego lekarza Stanisława Różanki, „Krakowski Rocznik Archiwalny”, 24 (2018), s. 11-77.
• Fritz J., Z dziejów pediatrii XVI wieku. Jan Hieronim Chrościejowski, Poznań 1924.
• Gaj J., Hądzelek K., Dzieje kultury fizycznej w Polsce, Poznań 1997.
• Grzybowski A., Sak J., Józef Struś (1510-1568) jako prekursor współczesnej wiedzy o układzie krążenia w 500. rocznicę jego urodzin, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”, 74 (2011), s. 37-46.
• Kowolik P., Nurty kultury fizycznej w myśli pedagogicznej polskiego odrodzenia, „Nauczyciel i Szkoła”, 2012, nr 1, s. 131-139.
• Lachs J., Polscy uczniowie Padewskiej Szkoły Lekarskiej, cz. 1, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”, 1 (1924), z. 2, s. 127-149.
• Lachs J., Polscy uczniowie Padewskiej Szkoły Lekarskiej, cz. 2, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”, 1 (1924), z. 3-4, s. 275-290.
• Łempicki S., Szymon Szymonowic jako lekarz, Lwów 1920.
• Lenart M., „Padewczycy” a kształtowanie się humanistycznych wzorców w polskiej kulturze umysłowej, w: Sens humanistyki dzisiaj, red. J. Brzozowski, A. Hennel-Brzozowska, M. Lenart, Kraków 2016, s. 69-103.
• Lenart M., Patavium, Pava, Padwa. Tło kulturowe pobytu Jana Kochanowskiego na terytorium Republiki Weneckiej, Warszawa 2013.
• Lenart M., Polscy podróżnicy w padewskiej bazylice św. Justyny, Opole 2005.
• Lenart M., Wstęp do edycji fototypicznej, w: Album Polonicum. Metryka nacji polskiej w Padwie 1592-1745. Edycja fototypiczna, red. R. Gajowiak, M. Iżykowska, Warszawa 2018, s. 14-73.
• Lenart M., Wojtkowska-Maksymik M., Wrana M., Polacy przy grobie św. Antoniego w Padwie, cz. 1: Pamiątki, donacje, świadectwa kultu (wieki XVI-XIX), Opole 2019.
• Lipoński W., Historia sportu na tle rozwoju kultury fizycznej, Warszawa 2012.
• Łukaszewicz L., Rys dziejów piśmiennictwa polskiego, wyd. 3 większe uzup. i doprowadzone do r. 1866, Poznań 1866.
• Maciej z Miechowa 1457-1523. Historyk, geograf, lekarz, organizator nauki, red. H. Barycz, Wrocław 1960.
• Majer J., Kilka wiadomości o Walentym z Lublina i Walentym Fontanie, Kraków 1845.
• Quirini-Popławska D., Dla duszy i dla ciała. Zasługi Sebastiana Petrycego z Pilzna dla polskiej myśli filozoficznej oraz dla medycyny przełomu XVI i XVII wieku, „Perspektywy Kultury. Pismo Instytutu Kulturoznawstwa Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej «Ignatianum» w Krakowie”, 2010, nr 2, s. 27-46.
• Quirini-Popławska D., Studia Polaków na Uniwersytecie Padewskim w XV i XVI wieku. Stan badań oraz wstępne hipotezy, „Prace Komisji Środkowoeuropejskiej”, 21 (2013), s. 19-30.
• Quirini-Popławska D., Środowisko naukowe Uniwersytetu Padewskiego w okresie studiów Klemensa Janickiego, „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae”, 27 (2017), fasc. 2, s. 55-74.
• Sebastian Petrycy. Uczony doby Odrodzenia, red. H. Barycz, Wrocław 1957.
• Sołtan A., Oczko Wojciech (1537-1599), w: Polski słownik biograficzny, t. 23, red. E. Rostworowski, Wrocław–Kraków 1978, s. 526-529.
• Sulimczyk-Świeżawski E., Wenda K., Wojciech Oczko. Syfilidolog polski XVI wieku, Warszawa 1890.
• Szpilczyński S., Bernard O’Connor o zdrowotności higienie w Polsce u schyłku XVII wieku oraz jego zapatrywania na strukturę ludzkiego organizmu, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 19 (1974), nr 2, s. 305-319.
• Szumowski W., Historia medycyny filozoficznie ujęta, wyd. 4 popr. i uzup., Kęty 2008.
• Tygielski W., „Patavium virum me fecit”. Padova come luogo di formazione delle antiche élite polacche, „Italica Wratislaviensia”, 12 (2021), s. 21-46.
• Tygielski W., Italia – Rzeczpospolita. Włoskie oddziaływanie cywilizacyjne w XVI-XVII w., „Przegląd Historyczny”, 2004, z. 2, s. 211-232.
• Tygielski W., W podróży po Europie. Studia z dziejów kultury nowożytnej, Warszawa 2019.
• Warchał J., Żydzi polscy na Uniwersytecie Padewskim, „Kwartalnik Poświęcony Badaniu Przeszłości Żydów w Polsce”, 1 (1913), z. 3, s. 51-57.
• Węglorz J., Zdrowie, choroba i lecznictwo w społeczeństwie Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku, Toruń 2015.
• Windakiewicz S., Księgi nacyi polskiej w Padwie, Kraków 1888.
• Windakiewicz S., Materiały do historii Polaków w Padwie, Kraków 1891.
• Windakiewicz S., Padwa. Studium z dziejów cywilizacyi polskiej, Kraków 1891.
• Windakiewicz S., Protokoły zgromadzeń nacyi polskiej w Padwie, Kraków 1890.
• Zemanek A., Z dziejów botaniki Renesansu – padewskie inspiracje polskich zielnikarzy, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 41 (1996), nr 1, s. 31-58.
• Żołądź-Strzelczyk D., O przedsięwzięciu peregrynacyjej. Edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych, Warszawa 2020.

Identifiers

DOI

10.56583/fs.2133

Biblioteka Nauki

26850507