Obraz mniejszości żydowskiej na łamach „Gazety Piotrkowskiej” (1921-1923)

• Authors: Daniel Warzocha

Title variants

EN

The Image of the Jewish Minority in Weekly “Gazeta Piotrkowska” (1921-1923)

Abstracts

EN

The weekly “Gazeta Piotrkowska” was published in Piotrków Trybunalski in the years 1921-1923. It presented the opinions of the People’s National Union (National Democracy). Much attention was paid to Jewish matters. The journal considered that Jews were harming Poland. The Jewish origin of communist activists was emphasized. The worst traits were attributed to the Jews. They have been compared to a parasite that feeds on other nations. At the same time, their love of money, most often allegedly obtained dishonestly, was emphasized. It was no longer a long-standing aversion to the Jewish religion (anti-Judaism), but purely racist thinking, according to which assimilation was impossible, change of religion meaningless, and “Jewish blood” was supposed to infect “Aryan blood”. The communist movement and the Bolshevik revolution in Russia were identified with the Jews, going so far as to say that “Bolshevism and Judaism are one thing”. “Gazeta Piotrkowska” also used anti-Semitic fakes that were popular at the time. The Jewish origins of the political opponents of the National Democracy were recalled. The Jews who fought for independent Poland (in World War I and the war between Poland and Soviet Russia) were not mentioned. And yet they also lived in Piotrków. The anti-Semitic propaganda of “Gazeta Piotrkowska” did not have the expected effect. From September 1, 1923, the weekly ceased to be published “due to temporary financial difficulties.”

PL

Tygodnik „Gazeta Piotrkowska” ukazywał się w Piotrkowie Trybunalskim w latach 1921-1923. Reprezentował poglądy Związku Ludowo-Narodowego (Narodowej Demokracji). Dużo uwagi poświęcono sprawom żydowskim. Pismo uważało, że Żydzi krzywdzą Polskę. Podkreślano żydowskie pochodzenie działaczy komunistycznych. Żydom przypisywano najgorsze cechy. Porównywano ich do pasożyta żerującego na innych narodach. Jednocześnie podkreślano ich zamiłowanie do pieniędzy, najczęściej rzekomo uzyskiwanych nieuczciwie. Nie była to już wieloletnia niechęć do religii żydowskiej (antyjudaizm), ale myślenie czysto rasistowskie, zgodnie z którym asymilacja była niemożliwa, zmiana wyznania bez znaczenia, a „krew żydowska” miała infekować „krew aryjską”. Ruch komunistyczny i rewolucję bolszewicką w Rosji utożsamiano z Żydami, posuwając się nawet do absurdalnego stwierdzenia, że „bolszewizm i judaizm to jedno”. „Gazeta Piotrkowska” wykorzystywała także popularne wówczas antysemickie falsyfikaty. Przypominano żydowskie pochodzenie przeciwników politycznych Narodowej Demokracji. Nie wspominano o Żydach, którzy walczyli o niepodległą Polskę (w I wojnie światowej i wojnie polsko-radzieckiej). A przecież mieszkali też w Piotrkowie. Antysemicka propaganda „Gazety Piotrkowskiej” nie przyniosła oczekiwanego efektu. Od 1 września 1923 r. tygodnik przestał się ukazywać „z powodu przejściowych trudności finansowych”.

Keywords

EN

press; local press; political press; National Democracy (Poland); nationalism; anti-Semitism

PL

prasa; prasa lokalna; prasa polityczna; Narodowa Demokracja; nacjonalizm; antysemityzm; Piotrków Trybunalski

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Facta Simonidis
• Year: 2021
• Volume: 14
• Issue: 1
• Pages: 283-311

Dates

published

2021

Contributors

author

Daniel Warzocha

• Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim

References

• A Tale of One City Piotrkow Trybunalski, ed. B. Giladi, New York 1991.
• Adamczyk A., Generał dywizji Sławoj Felicjan Składkowski (1885-1962). Zarys biografii politycznej, Toruń 2001.
• Baranowska G., Szalom Asz – pisarz wyklęty, „Kutnowskie Zeszyty Regionalne”, 11 (2007).
• Bartoszewski W., Życie trudne, lecz nie nudne. Ze wspomnień Polaka w XX wieku, rozmowy przeprowadził A. Friszke, Kraków 2010.
• Bergmann O., Narodowa Demokracja wobec problematyki żydowskiej w latach 1918-1929, Poznań 1998.
• Cimek H., Kleszczyński L., Komunistyczna Partia Polski 1918-1938, Warszawa 1984.
• Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej, red. A. Garlicki i in., Warszawa 1999.
• Giladi B., Opowieść o jednym mieście, Piotrków Trybunalski 2010.
• Gross J.T., Strach. Antysemityzm w Polsce tuż po wojnie. Historia moralnej zapaści, Kraków 2008.
• Jäckel E., Hitlera pogląd na świat, Warszawa 1973.
• Kamińska-Szmaj I., Judzi, zohydza, ze czci odziera. Język propagandy politycznej w prasie 1919-1923, Wrocław 1994.
• Kowalski T.A., Mniejszości narodowe w siłach zbrojnych Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej (1918-1939), Toruń 1998.
• Piasta A., Piotrków Trybunalski w latach pierwszej wojny światowej, Piotrków Trybunalski 2007.
• Pielużek A., Piotrków i powiat piotrkowski w świetle „Kroniki Piotrkowskiej” 1910-1914, Piotrków Trybunalski 2005.
• Rocznik lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na 1936 rok, oprac. S. Konopka, Warszawa 1936.
• Unterman A., Encyklopedia tradycji i legend żydowskich, Warszawa 1994.
• Uziembło W., Wspomnienia 1900-1939, Warszawa 1965.
• Warzocha D., Czasopiśmiennictwo piotrkowskie w latach 1867-1915, Piotrków Trybunalski 2007.
• Warzocha D., Piotrkowskie judaika. Przewodnik, Łódź 2017.
• Wodzianowska I., Relacja współwięźniów o ostatnich dniach życia Sługi Bożego ks. Konstantego Budkiewicza (1867-1923), „Studia Polonijne”, 40 (2019).
• Zammel M., W pułapce Gestapo i NKWD. Historia mojego życia, Piotrków Trybunalski 2004 [właśc. 2007].
• Żydzi bojownicy o niepodległość Polski, red. N. Getter, J. Schall, Z. Schipper, Lwów 1939.

Identifiers

DOI

10.56583/fs.26

Biblioteka Nauki

2117437