Czy wiodący jest jeszcze rusycyzmem semantycznym?

• Authors: Henryk Duda

Title variants

EN

Is wiodący ‘main, chief, primary, leading, supreme’ still a semantic Russianism?

Abstracts

EN

The article consists of two parts. The fi rst one presents an overview of a discussion upon the word ‘wiodący,’ ‘main, chief, primary, leading, supreme,’ treated as a semantic calque from the Russian language. Recently, the word has been considered an anglosemanticism. According to the author of the article, this view is unjustifi ed since the semantic Russianism ‘wiodący’ was adopted in Polish long before the massive infl ux of Anglicisms and has become a natural equivalent of the English ‘leading.’ In the second part of the article, drawing on the data from Russian dictionaries, the author proves that the Russian ‘ведущий’ is a semantic calque from English as well. This fact leads him to the conclusion that also other types of structural and semantic borrowings might have reached Polish via Russian.

PL

Artykuł składa się z dwu części. W pierwszej dokonano przeglądu głosów w sprawie uchodzącego za kalkę semantyczną z języka rosyjskiego wyrazu wiodący ‛główny, naczelny, przodujący, przewodni, najlepszy’. W ostatnim czasie wyraz uznawany jest za anglosemantyzm. Zdaniem autora artykułu nie ma to uzasadnienia, gdyż semantyczny rusycyzm wiodący przyjął się w języku polskim jeszcze przed okresem wzmożonej fali anglicyzmów w polszczyźnie i stał się naturalnym odpowiednikiem angielskiego leading. W drugiej części artykułu na podstawie danych ze słowników języka rosyjskiego autor dowodzi, że rosyjskie ведущий również jest kalką semantyczną z języka angielskiego. Prowadzi go to do konkluzji, że także inne typy zapożyczeń strukturalnych i semantycznych mogły dostać się z angielskiego do polskiego za pośrednictwem języka rosyjskiego.

Keywords

EN

neosemanticisms; anglosemanticisms; Anglicisms; borrowings from English; Russianisms; the culture of language

PL

neosemantyzmy; anglosemantyzmy; anglicyzmy; zapożyczenia z języka angielskiego; rusycyzmy; kultura języka

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Facta Simonidis
• Year: 2009
• Volume: 2
• Issue: 1
• Pages: 213-219

Dates

published

2009

Contributors

author

Henryk Duda

References

• A new pocket-dictionary of the English and Russian languages (New impression ed.), ed. K. Tauchnitz, Leipzig 1891.
• Aleksandrov A., A complete English-Russian dictionary, 4th ed., London 1905.
• Bańko M., Krajewska M., Słownik wyrazów kłopotliwych, Warszawa 1995.
• Bielecka-Latowska J., Rosyjskie zapożyczenia leksykalne we współczesnym języku polskim w świetle materiałów słownikowych i prasy powojennej (1945-1985), Kielce 1987.
• Bąba S., Walczak B., Na końcu języka. Poradnik leksykalno-gramatyczny, Warszawa-Poznań 1992.
• Bol’šoj tolkovyj slovar’ russkogo jazyka, ed. S.A. Kuznecov, Sankt-Peterburg 2000.
• Chłopicki W., Świątek J., Angielski w polskiej reklamie, Warszawa 2000.
• Dal’ V., Tolkovyj slovar’ živogo velikorusskogo jazyka, vol. 1-4, Moskva 1995.
• Garbowska I., Nowsze zapożyczenia angielskie w języku polskim, „Prace Filologiczne”, 23 (1972).
• Golovinsky M., A new English-Russian and Russian English dictionary, Philadelphia 1912.
• Kucała M., Dopisek do artykułu Z. Ranickiej (Ranicka, 1981), „Język Polski”, 1981, nr 61.
• Kurkowska H., Zapożyczenia semantyczne we współczesnej polszczyźnie, w: Z problemów współczesnych języków i literatur słowiańskich, red. J. Magnuszewski i in., Warszawa 1976.
• Mickiewicz A., Wybór poezji, oprac. C. Zgorzelski, t. 2, wyd. 3, Wrocław 1986 (Biblioteka Narodowa, seria 1, nr 66).
• Miodek J., O języku do kamery, Rzeszów 1992.
• Mówimy poprawnie. Wybór artykułów z dziedziny kultury języka, red. M. Jaworski, Kielce 1979.
• Nowy słownik poprawnej polszczyzny, red. A. Markowski, Warszawa 1999.
• Piotrowski T., Z zagadnień leksykografii, Warszawa 1994.
• Ranicka Z.M., O rusycyzmach, „Język Polski”, 1981, nr 61.
• Ropa A., O najnowszych zapożyczeniach w języku polskim, „Poradnik Językowy”, 1974, z. 10.
• Seliščev A.M., Jazyk revolucionnaj epoxi. Iz nabludenij nad jazykom poslednix let (1917-1926), wyd. 2, Moskva 1928.
• Šanskij N.M., Lekskikołogija sovremennogo russkogo jazyka, wyd. 2, Moskva 1972.
• Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. W. Doroszewski, wyd. 11, Warszawa 1988.
• Urbańczyk S., Wiodący, „Język Polski”, 1968, nr 48.
• Ušakov D.N., Tolkovyj slovar’ russkogo jazyka, Moskva 1935-1940.
• Walczak B., Rozwój zasobu leksykalnego polszczyzny XX wieku, w: Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, red. S. Dubisz, Warszawa 2001.
• Wawrzyńczyk J., O rusycyzmach w polszczyźnie współczesnej, Język Rosyjski, 31 (1978), nr 5.
• Witalisz A., Anglosemantyzmy w języku polskim – ze słownikiem, Kraków 2008 (Język a Komunikacja 16).
• Żmigrodzki P., Wprowadzenia do leksykografi i polskiej, Katowice 2003.

Identifiers

DOI

10.56583/fs.308

Biblioteka Nauki

26850732