Trzy paradygmaty psychoanalitycznej interpretacji dzieła literackiego

• Authors: Edward Fiała

Title variants

EN

Three Method Models in Psychoanalytic Interpretation of Literature

Abstracts

EN

The paper deals with two method models inspired by the classical Freudian psychoanalysis and the new model developed on the basis of American neopsychoanalytical thought of Erich Fromm. The first model of interpretation looks at literature as a transformation of unconscious desire into the esthetic shape of literary work, the second model seeks in it a crystallization of unconscious structures of mind, whereas the third one – introduced in the paper – approaches literature against the background of the social unconsciousness as an expression of the Idol which was precisely defined by Fromm in 1990.

PL

Artykuł dotyczy dwóch modeli metodycznych inspirowanych klasyczną psychoanalizą freudowską oraz nowym modelem wypracowanym na gruncie amerykańskiej myśli neopsychoanalitycznej Ericha Fromma. Pierwszy model interpretacji patrzy na literaturę jako na transformację nieświadomego pragnienia w estetyczny kształt dzieła literackiego, drugi model szuka w niej krystalizacji nieświadomych struktur umysłu, natomiast trzeci – wprowadzony w artykule – traktuje literaturę na tle nieświadomości społecznej jako wyraz Idola, który został precyzyjnie zdefiniowany przez Fromma w 1990 roku.

Keywords

EN

unconscious desire; fantasy; transference; unconscious structures of the mind; social unconsciousness; universal need for the Idol; idolatric world & idolatric values; idolatrization

PL

pragnienie nieświadome; fantazja; przeniesienie; nieświadome struktury umysłu; nieświadomość społeczna; uniwersalna potrzeba idola; świat idolatryczny; wartości idolatryczne; idolatryzacja

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Facta Simonidis
• Year: 2008
• Volume: 1
• Issue: 1
• Pages: 245-262

Dates

published

2008

Contributors

author

Edward Fiała

References

• Baley S., Osobowość twórcza Żeromskiego. Studium z zakresu psychologii twórczości, Warszawa 1936.
• Bielecki M., Literatura i lektura. O metaliterackich i metakrytycznych poglądach Witolda Gombrowicza, Kraków 2004.
• Danek D., Sztuka rozumienia. Literatura i psychoanaliza, Warszawa 1997.
• Fiała E., Homo transcendens w świecie Gombrowicza, wyd. 2 popr., Lublin 2004.
• Freud Z., Dowcip i jego stosunek do nieświadomości, tłum. R. Reszke, Warszawa 1993.
• Freud Z., Dzieła, t. 1: Objaśnianie marzeń sennych, tłum. R. Reszke, Warszawa 1996.
• Freud Z., Niektóre typy charakterów w pracy psychoanalitycznej., tłum. E i W. Sobaszkowie „Dialog”, 1989, nr 4.
• Freud Z., Psychopatologia życia codziennego. (O zapominaniu, pomyłkach, zabobonie i błędach), tłum. L. Jekels, N. Ivanka, Lwów 1913.
• Freud Z., Psychopatologia życia codziennego. Marzenia senne, Warszawa 1987.
• Fromm E., Rewizja psychoanalizy, z angielskiego tłum. R. Saciuk, Warszawa 1998.
• Gombrowicz W., Publicystyka, wywiady, teksty różne, 1963-1969, red. J. Błoński, T. Jastrzębski, t. 1, Kraków 1996 (Dzieła, t. 8).
• Gombrowicz W., Ślub, w: Dramaty, Kraków 1986 (Dzieła, t. 6).
• Holland N., The dynamics of literary response, New York 1968.
• Kleiner J., Juliusz Słowacki, t. 2, Warszawa 1923.
• Rússovich A., Gombrowicz od wewnątrz, w: Tango Gombrowicz, zebrał, tłum. wstęp R. Kalicki, Kraków 1984.

Identifiers

DOI

10.56583/fs.334

Biblioteka Nauki

26850760