„Polski Londyn” po raz pierwszy

• Authors: Bartosz Czajka

Title variants

EN

„Polish London” for the first time

Abstracts

EN

The article presents the activities of Poles connected with the Polish Socialist Party in the British capital at the turn of the 19th and 20th centuries. In the discussed period London was an important center where leading representatives of the PPS stayed in exile. They developed pro-independence activity there, printed considerable amounts of illegal press and pro-independence publications, obtained funds for PPS activity in the country, and established contacts with socialist circles from other parts of Europe and the world. Such figures as Witold Jodko-Narkiewicz, Bolesław Antoni Jędrzejowski, Aleksander Dębski, Stanisław Mendelson, Tytus Filipowicz, Leon Wasilewski or Stanisław Wojciechowski were associated with London for many years. Józef Piłsudski also visited the city several times, and it was in London that he based the implementation of his daring plan to create the Polish Legions in distant Japan.

PL

Artykuł przedstawia działalność Polaków związanych z Polską Partią Socjalistyczną w stolicy Wielkiej Brytanii na przełomie XIX i XX wieku. W omawianym okresie Londyn był ważnym ośrodkiem, w którym przebywali czołowi przedstawiciele PPS pozostający na emigracji. Rozwijano tam działalność niepodległościową, drukowano znaczące ilości nielegalnej prasy i wydawnictw niepodległościowych, pozyskiwano środki na funkcjonowanie PPS w kraju oraz nawiązywano kontakty ze środowiskami socjalistów z innych części Europy i świata. Z Londynem przez wiele lat związane były takie postacie, jak Witold Jodko-Narkiewicz, Bolesław Antoni Jędrzejowski, Aleksander Dębski, Stanisław Mendelson, Tytus Filipowicz, Leon Wasilewski czy Stanisław Wojciechowski. Kilkakrotnie bywał tu także Józef Piłsudski, który właśnie na Londynie opierał realizację swojego śmiałego planu stworzenia Legionów Polskich w odległej Japonii. 

Keywords

EN

Polish Socialist Party; London; Józef Piłsudski

PL

Polska Partia Socjalistyczna; Londyn; Józef Piłsudski

• Publisher: Instytut im. gen. Władysława Andersa
• Journal: Polonia Inter Gentes
• Year: 2021
• Issue: 2
• Pages: 75-88

Dates

published

2021

Contributors

author

Bartosz Czajka

• Instytut im. gen. Władysława Andersa

• https://orcid.org/0000000283606504

References

• ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
• Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce
• Listy Stanisława Wojciechowskiego, sygn. 701/1/50
• List Taro Utsunomia do Stanisława Wojciechowskiego, sygn. 701/1/54
• Korespondencja płka K. Utsonomiya i Kanagawy, sygn. 701/1/47
• Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie
• Fragment wspomnień nieznanego autora poświęconych Tytusowi Filipowiczowi, sygn. 709/108/81.
• Wspomnienia Tytusa Filipowicza, sygn. 709/108/4.
• PRASA
• „Justice” (1903–1904)
• „The Pall Mall Gazette” (1912)
• WSPOMNIENIA
• Listy Józefa Piłsudskiego rok 1893, oprac. W. Pobóg-Malinowski, L, Wasilewski, [w:] „Niepodległość” 1935, t. 12, z. 2, s. 456–466.
• Wasilewski L., Wspomnienia 1870–1904 (1914). Fragmenty dziennika 1916–1926. Diariusz podróży po kresach 1927, Łomianki 2014.
• Wojciechowski S., Moje wspomnienia, cz. 1, Warszawa 2017.
• MONOGRAFIE I ARTYKUŁY
• Czajka B., Tytus Filipowicz – zarys biografii (do 1939 r.), „Polonia Inter Gentes” 2020, nr 1, s. 101–120.
• Garlicki A., Józef Piłsudski 1867–1935, Kraków 2017.
• Jędrzejewicz W., Sprawa „Wieczoru”. Józef Piłsudski a wojna rosyjsko-japońska 1904–1905, „Zeszyty Historyczne” 1974, z. 27, s. 3–103.
• Kancewicz J., Polska Partia Socjalistyczna w latach 1892–1896, Warszawa 1984.
• Świętek R., Lodowa ściana. Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904–1918, Kraków 1998.
• Tomicki J., Polska Partia Socjalistyczna 1892–1948, Warszawa 1983.
• Wasilewski L., Polska emigracja londyńska na przełomie XIX i XX stulecia, [w:] „Niepodległość” 1929–1930, t. 1, z. 2, s. 236–261.

Identifiers

DOI

10.56583/pig.543

Biblioteka Nauki

2177354