Wodzu nasz, Piłsudski! Postać Marszałka w polskojęzycznej prasie żydowskiej okresu międzywojennego

• Authors: Anna Landau-Czajka

Title variants

EN

Our Chief, Piłsudski! Figure of the Marshal in Polish-language Jewish press in the inter-war period

Abstracts

EN

In the inter-war period there were about 200 Jewish journals published in Polish. In this press however, Poland and Poles received little attention. Piłsudski was one of the few Poles the press readers could learn more about. Taking into consideration diversity of political streams these journals represented, their attitude towards Polishes, other recipients, differ-ent perception of political reality and frequent mutual animosity, representation of Piłsudski might be one of the relatively few consistent aspects for the entire Jewish press issued in the Polish language. It is evident that after 1926 articles about Piłsudski had to appear, yet ob-ligation was not the only reason for writing about him; apart from the trite and perfunctory texts there were also some deeply emotional and significantly exceeding the necessary min-imum. For the Jewish journals Piłsudski was the unquestionable and only creator of inde-pendence in Poland and sometimes even of in entire Europe, who protected against Bolshe-vik onset. He was also the leader, protector of Jews, even though not engaged enough, and for Zionists a model to follow for those willing to restore Jewish state. Yet, the cult of Piłsudski in Jewish journals had specific political objectives. In the first years of independ-ence it was a form of attack on National Democracy, during the Sanation government it emphasized that according to the Marshal’s concept all state citizens had equal rights, after 1935 it served to justify that the Post-May Camp by discriminating Jews betrays his ideals.

PL

W okresie międzywojennym w języku polskim ukazywało się około 200 czasopism żydowskich. W prasie tej jednak Polsce i Polakom poświęcano niewiele uwagi. Piłsudski był jednym z niewielu Polaków, o których czytelnicy prasy mogli dowiedzieć się czegoś więcej. Biorąc pod uwagę różnorodność nurtów politycznych reprezentowanych przez te czasopisma, ich stosunek do Polaków, innych odbiorców, odmienne postrzeganie rzeczywistości politycznej i częste wzajemne animozje, reprezentacja Piłsudskiego może być jednym ze stosunkowo niewielu spójnych aspektów dla całej prasy żydowskiej wydawanej w języku polskim. Oczywiste jest, że po 1926 roku artykuły o Piłsudskim musiały się ukazywać, ale obowiązek nie był jedynym powodem pisania o nim; obok tekstów banalnych i zdawkowych zdarzały się też teksty głęboko emocjonalne i znacznie przekraczające niezbędne minimum. Dla żydowskich czasopism Piłsudski był niekwestionowanym i jedynym twórcą niepodległości w Polsce, a czasem nawet w całej Europie, który uchronił przed bolszewicką nawałą. Był też przywódcą, obrońcą Żydów, choć nie dość zaangażowanym, a dla syjonistów wzorem do naśladowania dla tych, którzy chcą odbudować państwo żydowskie. Jednak kult Piłsudskiego w czasopismach żydowskich miał konkretne cele polityczne. W pierwszych latach niepodległości był formą ataku na Narodową Demokrację, w okresie rządów sanacji podkreślał, że zgodnie z koncepcją Marszałka wszyscy obywatele państwa mają równe prawa, po 1935 roku służył uzasadnieniu, że obóz pomajowy dyskryminując Żydów, zdradza jego ideały.

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Studia Żydowskie. Almanach
• Year: 2013
• Volume: 3
• Issue: 3
• Pages: 39-57

Dates

published

2013

Contributors

author

Anna Landau-Czajka

References

• ***, „Zespolenie”, 15.05.1937, nr 3.
• Auerbach F., Za Waszą i Naszą wolność!, „Kontratak”, 11.11.1938, nr 72.
• ben Szalom, Żydzi chcą pracy, „Życie Żydowskie”, 19.02.1932, nr 1.
• Besser S., Józef Piłsudski i żydostwo, „Nasz Głos” (Kalisz),13.05.1938, nr 5.
• Cała A., Żydowskie periodyki i druki okazjonalne w języku polskim, Warszawa 2005.
• „Cel”, 15 V 1935, nr 14.
• „Diwrej Akiba”, 12.05.1939, nr 13.
• Do Palestyny!, „Nowy Dziennik”, 7.12.1918, nr 149.
• Dom im. J.Pilsudskiego w Palestynie, „Trybuna Narodowa”, 21.06.1935, nr 25.
• Dzień wczorajszy, „Dziennik Nowy”, 7.08.1919, nr 141.
• Elchonon, Koniec zmory, „Trybuna Akademicka”, 07-08.1927, nr 7-8.
• Erlich A., W XX rocznicę niepodległości, „Wolna Młodzież”, 09.1938, nr 10.
• „Gazeta Młodych”, 30.06.1929, nr 2.
• Hafftka A., Marsz. Józef Piłsudski w świetle żydowskiej opinii publicznej, „Na przełomie” II-III 1935, nr 2-3.
• Halpern A., Żydzi w powstaniu styczniowym, „Życie Żydowskie”, 14.01.1934, nr 4.
• Halpern L., Rzecz o Józefie Piłsudskim, „Ster”, 21.02.1937, nr 7.
• Hartglas A., Więzień Magdeburski, „Opinja”, 19.05.1935, nr 19.
• Hein-Kircher H., Kult Piłsudskiego i jego znaczenie dla państwa polskiego 1926-1939, Warszawa 2008.
• Idea legionowa, „Tarnowskie Słowo Żydowskie”, 7.08.1931, nr 9.
• J.K., Józef Piłsudski, „Cel”, 15.05.1935, nr 14.
• Jan Sobieski i Marszałek Piłsudski oswobodzicielami Europy. Co pisze prasa angielska z okazji 250-lecia bitwy pod Wiedniem, „5-ta rano”, 13.09.1933, nr 257.
• Kleinbaum M., W te dni żałoby..., „Opinja”, 19.05.1935, nr 19.
• Kruman A., Stat magni nominis umbra, „Kontratak”, 15.05.1938, nr 58.
• Landau-Czajka A., Syn będzie Lech... Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej, Warszawa 2006.
• Mayzel M., W 20-lecie Niepodległej Polski, „Głos Gminy Żydowskiej”. 10-11.1938, nr 10-11.
• Mayzel M., W 75-letnią rocznicę Powstania Styczniowego, „Głos Gminy Żydowskiej”, 01.1938, nr 1.
• Nad trumną Józefa Piłsudskiego, „Trybuna Narodowa”, 17.05.1935, nr 20.
• Obchód ku czci Żydów poległych za Polskę, „Nasz Przegląd”, 28.05.1934.
• Przed wyborami, „Trybuna”, 4.03.1928, nr 2-3.
• Rachunek strat, „Nasz Przegląd”, 27.05.1926.
• Radomski J., Ideologia hańby a ideologia dumy, „Tygodnik Radomski”, 3.02.1939, nr 5.
• Studia z dziejów trójjęzycz-nej prasy żydowskiej na ziemiach polskich XIX-XX wieku, red. J. Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2012.
• Szymczak D., Józef Piłsudski na łamach „Przewodnika Katolickiego” w latach 1918-1935, w: Społeczeństwo-polityka-kultura. Studia nad dziejami prasy w II Rzeczypospolitej, red. T. Sikorski, Szczecin 2006.
• Święto Niepodległości, „Zespolenie”, 10.11.1937, nr 13.
• Święto Niepodległości. 15-lecie Odrodzonej Polski, „5-ta rano”, 11.11.1933, nr 314.
• Święto żołnierza polskiego 12 VIII 1919 r., „Tygodnik Nowy”, 22.08.1919, nr 10.
• W 20-lecie Niepodległości, „Nasz Głos”, 10.11.1938, nr 1.
• W drugą rocznicę, „Ster”, 9.05.1937, nr 14.
• W pierwszą bolesną rocznicę, „Tomaszów”, 05.1936, nr 1.
• Witaj Wodzu! – Witaj bohaterska Brygado!, „Tarnowskie Słowo Żydowskie”, 24.07.1931, nr 8.
• Z.S., Pobudki czynu Piłsudskiego, „Wiadomości Codzienne”, 18.05.`926, nr 17.
• Ziemilska E., Apel do Kobiety Żydowskiej, „Nasz Głos”, 02-03.1939, nr 2.
• Zineman J., Zmartwychwstanie Polski a Zmartwychwstanie Judei, „Naród”, 12.1928, nr 2.
• Żydzi wobec zbliżających się wyborów sejmowych, „Przegląd Rzeszowski”, 29.10.1927, nr 12.

Identifiers

DOI

10.56583/sz.556

Biblioteka Nauki

2117193