Kategoria „sprawiedliwego Żyda” w neoendeckiej publicystyce prasowej. Studium prasoznawcze

• Authors: Ewa Maj

Title variants

EN

Category of “a righteous Jew” in the neo-National Democratic journalism. Journalism-based study

Abstracts

EN

If regarded as a source, the neo-National Democratic journalism became an important document on the political history of Europe and Poland in the 20th and early 21st centuries, including the political thought, events and people involved in the processes of communication in the contemporary Poland. It could reflect how political movements and society interacted. It was a stimulus to reconstruct political events or indicate their political importance. Also, the neo-National Democratic journalism enabled the recorded content to be analysed following the rules adopted in the literature of subject. The created category of “a righteous Jew” was based on stereotypes and related political myths, feelings and emotions. The adopted associative model helped recall archetypal qualities of personality, behaviour and attitudes associated with the Jewish people. Pieces of information about individuals or events were associated according to historical associa-tions to be later generalised and applied to the entire community. The established contras-tive features of “a righteous Jew” and “an unrighteous Jew” followed the scheme of useful and expected versus negative and disapproved features. The clear comparisons made pre-sented “a righteous Jew” as dignified, honest, dutiful, responsible, diligent, trustful where-as “an unrighteous Jew” as shameful, negligent, dishonest, unreliable, deceitful.

PL

Pismo neonarodowo-demokratyczne, jeśli traktować je jako źródło, stało się ważnym dokumentem historii politycznej Europy i Polski w XX i na początku XXI wieku, obejmującym myśl polityczną, wydarzenia i ludzi zaangażowanych w procesy komunikacji we współczesnej Polsce. Mogło odzwierciedlać wzajemne oddziaływanie ruchów politycznych i społeczeństwa. Stanowiło bodziec do rekonstrukcji wydarzeń politycznych lub wskazywało na ich polityczne znaczenie. Także neonarodowo-demokratyczna publicystyka umożliwiała analizę zarejestrowanych treści według reguł przyjętych w literaturze przedmiotu. Stworzona kategoria „sprawiedliwego Żyda” opierała się na stereotypach i związanych z nimi mitach politycznych, uczuciach i emocjach. Przyjęty model asocjacyjny pozwolił na przywołanie archetypowych cech osobowości, zachowań i postaw kojarzonych z narodem żydowskim. Informacje o osobach lub wydarzeniach były kojarzone zgodnie z historycznymi skojarzeniami, aby później uogólnić je i odnieść do całej społeczności. Ustalone cechy przeciwstawne „sprawiedliwego Żyda” i "niesprawiedliwego Żyda" były zgodne ze schematem cech użytecznych i oczekiwanych oraz cech negatywnych i nieaprobowanych. Dzięki jasnym porównaniom „prawy Żyd” był postrzegany jako godny, uczciwy, obowiązkowy, odpowiedzialny, pracowity, godny zaufania, a „niepraworządny Żyd” jako haniebny, niedbały, nieuczciwy, nierzetelny, podstępny.

Keywords

EN

stereotypes; neonatal-democratic journalism; Judaism; a just Jew; Jewish people; historical source

PL

stereotypy; neonarodowo-demokratyczna publicystyka; judaizm; sprawiedliwy Żyd; naród żydowski; źródło historyczne

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Studia Żydowskie. Almanach
• Year: 2013
• Volume: 3
• Issue: 3
• Pages: 77-86

Dates

published

2013

Contributors

author

Ewa Maj

References

• Bucholc S., Analiza zawartości prasy. Problem teorii badań prasy, Gdańsk 1975.
• Dziki S., Typologia prasy. Wprowadzenie, w: Dziennikarstwo i jego konteksty, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków 1991.
• Eco U., Jak napisać pracę dyplomową. Poradnik dla humanistów, tłum. G. Jurkowlaniec, wstęp do wyd. pol. W. Tygielski, Warszawa 2007.
• Engelgard J., Cień Jedwabnego, „Myśl Polska”, 18.02.2001, nr 7.
• Fąk P., Prawa przysłoniły obowiązki, „Nowy Przegląd Wszechpolski”, 2007, nr 3-4.
• Giertych M., Tolerancja wobec zła, „Opoka w Kraju”, grudzień 2010, nr 74.
• Głowiński M., Dramat języka. Uwagi o mowie publicznej IV RP, „Gazeta Wyborcza”, 25-26.11.2006, nr 275.
• Goban-Klas T., Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Warszawa 2009.
• Gorzelski R., Zofia Kossak – strażniczka polskości, „Nowy Przegląd Wszechpolski”, 2004, nr 9-10.
• Grot M., Antypolonizm i „Obcy” – obsesja, wyrzut sumienia czy objaw hipokryzji koryfeuszy postmodernizmu?, „Cywilizacja”, 2002, nr 2.
• Grynberg M., Księga sprawiedliwych, Warszawa 1993.
• Janowski J.M., Obyśmy nie spodleli sami…, „Myśl Polska”, 28.03.-4.04.2010, nr 13-14.
• Jeanneret Y., Patrin-Leclère V., La métaphore du contrat, „Hermès”, 2004, nr 38.
• Jestem dumny z tego, że jestem Polakiem żydowskiego pochodzenia. Rozmowa z Bolesławem Szenicerem, prezesem Stowarzyszenia Starozakonni, cz. 2, „Myśl Polska”, 24.2005.2009, nr 21.
• Kłoskowska A., Homogenizacja, w: Wiedza o kulturze, t. 1: Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów, wstęp i red. A. Mencel, Warszawa 2005.
• Kto mordował Żydów w Babim Jarze?, „Myśl Polska”, 29.11.2009, nr 48.
• Lipiński Z., Jedwabne podnosi głowę, „Myśl Polska”, 8.04.2001, nr 14.
• Lipiński Z., Z Polski widać, „Myśl Polska”, 25.08.1996, nr 34.
• Maj C., Maj E., Narodowe ugrupowania polityczne w Polsce 1989-2001, Lublin 2007.
• Maj E., Prasa w procesie komunikowania politycznego na przykła-dzie tygodnika „Myśl Polska” w latach 2001-2005, w: Współczesne media. Status, aksjologia, funkcjonowanie, t. 2, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Lublin 2009.
• Maj E., Sposoby zaprzeczania Zagładzie Żydów: przypadek środowisk neoendeckich, w: Pamięć Shoah: kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętnienia, red. A. Zeidler-Janiszewska, T. Majewski, współpr. red. M. Wójcik, Łódź 2011.
• Majewski J.L., Klątwa „antysemityzmu”, „Głos Narodu”, 1.10.1989, nr 2.
• Majone G., Dowody, argumenty i perswazja w procesie politycznym, tłum. D. Sielski, Warszawa 2004.
• Mich W., Kwestia antypolonizmu Żydów na łamach prasy polskiej po 1989 r., w: Myśl polityczna od historii do współczesności. Księga dedykowana Profesorowi Markowi Waldenbergowi, red. B. Toczewska, M. Jaskólski, Kraków 2000.
• Motas M., Stronnictwo Narodowe wobec stanu wojennego 13.12.1981 r. w Polsce, w: Archiwum Naro-dowej Demokracji, t. 1, red. J. Engelgard, Warszawa 2013.
• Nasza endecka droga, „Ojczyzna”, 4.11.1990, nr 13.
• Niewiński J., Do Żydów polskich list otwarty, „Nowa Myśl Polska”, 13.07.2003, nr 28.
• Nowiński M., Zawsze na cztery łapy, „Tygodnik Narodowy Ojczyzna”, 10.03.1991, nr 3.
• Olivier B., Nauki o komunikacji. Teoria i praktyka, tłum. I. Piechnik, Warszawa 2010.
• Patecka-Frauenfelder A., Stereotyp „Drang nach Osten” w prasie narodowej na przykładzie tygodnika „Myśl Polska”/”Nowa Myśl Pol-ska” (1989-2003), Toruń 2010.
• Pisarek W., Analiza zawartości prasy, Kraków 1983.
• Pisarek W., Podstawy retoryki dziennikarskiej, w: Dziennikarstwo i świat mediów. Nowa edycja, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków 2010.
• Pisarek W., Wstęp do nauki o komunikowaniu, Warszawa 2008.
• Poręba B., Dwie miłości w jednym sercu, „Nowa Myśl Polska”, 13.07.2003, nr 28.
• Semetko H.A., Komunikacja polityczna, w: Zachowania polityczne, t. 1, red. R. J. Dalton, H.-D. Klingemann, red. wyd. polskiego R. Markowski, tłum. A. Brzóska, T. Płudowski, A. Stencel, K. Wojtas, Warszawa 2010.
• Siergiejczyk P., W obliczu wielkiego oszustwa, „Głos Narodu Polskiego”, 25.05.1997, nr 6.
• Solak A., Złote żniwa Izaaka Luxemburga, „Myśl Polska”, 27.02.-6.03.2011, nr 9-10.
• Soska M., Amerykański Żyd pisze, „Myśl Polska”, 17-24.06.2012, nr 25-26.
• Sprawa klasztoru sióstr karmelitanek w Oświęcimiu, „Głos Narodu”, 26.08.1989, nr 1.
• Surmaczyński M., Podstawowe problemy metodologiczne nauk społeczno-politycznych, Wrocław 2010.
• Szlec K., Prawda nie zawsze leży po środku. Stosunki polsko-żydowskie, „Nowa Myśl Polska”, 2-9.12.2001, nr 13-14.
• Śmiech A., Jeszcze o rajdzie bande-rowców, „Myśl Polska”, 13.09.2009, nr 37.
• Tarkowski C., Po co nam to było?, „Myśl Polska”, 29.07.-5.08.2001, nr 30-31.
• Tokarz G., Ruch narodowy w Polsce w latach 1989- 1997, Wrocław 2002.
• Tomasiewicz J., Ugrupowania neoendeckie w Trzeciej Rzeczypospolitej, Toruń 2003.
• Trochimiak J., Polska 1989-1994, czyli pięć lat antypolskiego rasizmu, „Wielka Polska”, 1994, nr 6-9.
• Verón E., L’analyse du „contrach de lecture”. Une no-Une no-velle méthode pour les études de positionnement des supports de presse, w: Les médias. Expériences, recherches actuelles, applications, Paris 1985.
• W obronie prawdy i godności Narodu, „Myśl Polska”, 24-31.12.2000, nr 52-53.
• Węgierski E., Pamiętajmy o Janie Mosdorfie (1904-1943), „Wszechpolak” czerwiec 2000, nr 100.
• Z.Ż. [Z. Żmigrodzki], Instytut antyhistoryczny, „Nowa Myśl Polska”, 31.08.2003, nr 35.
• Z.Ż. [Z. Żmigrodzki], Nowy „naród panów”, „Myśl Polska”, 29.07.-5.08.2001, nr 30-31.
• Z.Ż. [Z. Żmigrodzki], Piąte kolumny, „Nowa Myśl Polska”, 5.10.2003, nr 40.
• Za mienie żydowskie już zapłaciliśmy, „Myśl Polska”, 27.03.-3.04.2011, nr 13-14.
• Żydouwielbienie, „Głos Narodu”, 01.-02.1993, nr 1-2.
• Żyliśmy w ciągłym strachu. Jak Polacy ratowali Żydów, „Myśl Polska”, 11.02.2007, nr 6.

Identifiers

DOI

10.56583/sz.558

Biblioteka Nauki

2117285