Żydzi na tle statystyk demograficznych Lwowa 1918-1939

• Authors: Roman Romantsov

Title variants

EN

Jews on the background of the demographic statistics of Lviv, 1918-1939

Abstracts

EN

The article characterizes statistical population of Lviv in 1919-1939, particularly referring to the Jews. It describes quantity, ethnic, religious and socio-professional structure of Jewish population, their age and the level of education. Lviv was particularly important center of political and educational life in the Second Polish Re-public. According the results of state censuses, one may conclude that three dominant nations in Lviv used to be the following: Poles, Jews and Ukrainians. Germans, Czechs and Russians constituted smaller percentage. Minorities accounted for abo-ut 50% of the total population of Lviv. Almost 50% of the population constituted Roman Catholics – Poles, 31,5-35% – followers of Judaism – Jews, and 9,2-12% – Greek Catholics – Ukrainians. The characteristic feature of social and professional structure of Lviv was the dominance of Poles. In second place, in the social hierarchy were Jews, dealing mainly with trade. Ukrainians occupied the last place in the social and professional structure. Lviv in the interwar period was a multicultural city and the center of Polish, Ukrainian and Jewish political and cultural life in the south-eastern part of Poland.

PL

Artykuł charakteryzuje statystyczną ludność Lwowa w latach 1919-1939, ze szczególnym uwzględnieniem Żydów. Opisano strukturę ilościową, etniczną, wyznaniową i społeczno-zawodową ludności żydowskiej, jej wiek i poziom wykształcenia. Lwów był szczególnie ważnym ośrodkiem życia politycznego i oświatowego w II Rzeczypospolitej. Na podstawie wyników spisów powszechnych można stwierdzić, że we Lwowie dominowały trzy następujące nacje: Polacy, Żydzi i Ukraińcy. Mniejszy odsetek stanowili Niemcy, Czesi i Rosjanie. Mniejszości narodowe stanowiły ok. 50% ogółu mieszkańców Lwowa. Prawie 50% ludności stanowili Polacy wyznania rzymskokatolickiego, 31,5-35% – wyznawcy judaizmu – Żydzi, a 9,2-12% – Ukraińcy wyznania greckokatolickiego. Cechą charakterystyczną struktury społecznej i zawodowej Lwowa była dominacja Polaków. Na drugim miejscu w hierarchii społecznej znajdowali się Żydzi, zajmujący się głównie handlem. Ostatnie miejsce w strukturze społeczno-zawodowej zajmowali Ukraińcy. Lwów w okresie międzywojennym był miastem wielokulturowym oraz centrum polskiego, ukraińskiego i żydowskiego życia politycznego i kulturalnego w południowo-wschodniej części Polski.

Keywords

EN

national minorities; Jews; Poles; south-eastern Poland; Jewish culture; demography; ethnic structure; religious structure; statistics

PL

mniejszości narodowe; Żydzi; Polacy; południowo-wschodnia Polska; kultura żydowska; demografia; struktura etniczna; struktura wyznaniowa; statystyka

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Studia Żydowskie. Almanach
• Year: 2012
• Volume: 2
• Issue: 2
• Pages: 105-136

Dates

published

2012

Contributors

author

Roman Romantsov

References

• Alabrudzińska E., Der Protestantismus in der Ostgebiete Polen in der Jahren 1921-1939, Toruń 2000.
• Alabrudzińska E., Kościoły ewangelickie na kresach wschodnich II Rzeczypospolitej, Toruń 1999.
• Aland A., Układ stosunków wyznaniowo-zawodowych wśród ludności trzech województw południowo-wschodnich, „Sprawy Narodowościowe”, 13 (1939), nr 1, 2.
• Allerhand L., Żydzi Lwowa, Kraków – Warszawa 2010.
• Bojko A., Synagogy Lwowa, Lviv 2008.
• Bonusiak A., Lwów w latach 1918-1939. Ludność przestrzeń samorząd. Rzeszów 2000.
• Bonusiak W., Ludność Lwowa podczas II wojny światowej, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie”, 5 (1995), z. 19.
• Bronsztejn S.,Ludność żydowska w Polsce w okresie międzywojennym. Studium statystyczne, Wrocław 1963.
• Chojnowski A., Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1939, Wrocław 1979.
• Drugi powszechny spis ludności z dn. 9 XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność. Stosunki zawodowe Miasto LwówWarszawa 1937 (Statystyka Polski, seria C, z. 58).
• Dudiak O., Dynamika czyselnosti polskogo naselennia Schidnoj Galyczyny w persij tretyni XX st, „Wisnyk Lwiwskogo Uniwersytetu. Seria historyczna”, 2000, nr 35-35.
• Feliński M., Ukraińcy w Polsce odrodzonej, Warszawa 1931.
• Fogelson S., Struktura demograficzna ludności żydowskiej w Polsce, „Sprawy Narodowościowe”, 12 (1938), nr 6.
• Hoszowski S., Ekonomiczny rozwój Lwowa w latach 1772-1914, Lwów 1935.
• Hryciuk G., Zmiany demograficzne ludności polskiej we Lwowie 1931-1944, w: Wschodnie losy Polaków, Wrocław 1997.
• Hryciuk G., Zmiany demograficzne ludności polskiej... Pierwszy powszechny spis ludności Rzeczypospolitej Polskiej.
• IV Ukrajińskyj statystycznyj ricznyk 1936-1937, Warszawa-Lviv 1938.
• Krysiński A., Liczba i rozmieszczenie ludności polskiej, „Sprawy Narodowościowe”, 3 (1928), nr 6.
• Krysiński A., Liczba i rozmieszczenie Ukraińców w Polsce, „Sprawy Narodowościowe”, 2 (1928), nr 6.
• Krysiński A., Rozwój stosunków etnicznych na Ziemi Czerwieńskiej w Polsce odrodzonej, Warszawa 1931.
• Księga Adresowa Polski (Wraz z w.m. Gdańskiem) dla Handlu, Przemysłu Rzemiosł i Rolnictwa, Warszawa 1929.
• Kubijowicz W., Zachidni Ukraiński Zemli w meżach Polszczi 1920-1939. Etnohraficzne widnoszennia, Chicago-New York 1963.
• Kubijowycz W., Heografia ukrainśkych i sumeżnych zemel, Krakiw-Lwiw 1943.
• Landau-Czajka A., Syn będzie Lech..:Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej, Warszawa 2006.
• Lestchinsky J., The industrial and social structure of the Jewish population of interbellum Poland, in: Studies in modern Jewish social history, selected and prefaced by J.A. Fishman, New York 1972.
• Lwów w cyfrach 1914; miesięczne sprawozdanie statystyczne, R. 9, nr 8, Lwów 1914.
• Lwów w cyfrach 1918; miesięczne sprawozdanie statystyczne, R. 8, nr 8, Lwów 1918.
• Lwów w cyfrach 1930; miesięczne sprawozdanie statystyczne, nr 8, Lwów 1930.
• Lwów w cyfrach za lata 1931-1938; miesięczne sprawozdanie statystyczne, Lwów 1931-1938.
• Matelski D., Dokumenty w sprawie polityki narodowościowej władz polskich wobec Niemców w latach 1938-1939, Poznań 2004.
• Papierzyńska-Turek M., Sprawa ukraińska w Drugiej Rzeczypospolitej 1922-1939, Kraków 1979.
• Pazyra S., Ludność Lwowa w pierwszej ćwierci XX wieku, w: Studia z Historii Społecznej i Gospodarczej poświęcone profesorowi doktorowi Franciszkowi Bujakowi, Lwów 1931.
• Piątkowski K., Rozwój stosunków wyznaniowych i narodowościowych Małopolski Wschodniej. Materiały do celów pracy społecznej, Lwów 1936.
• Pierwszy powszechny spis ludności Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 września 1921 r. Mieszkania. Ludność. Stosunki zawodowe. Województwo Lwowskie, Warszawa 1927.
• Siudut G., Pochodzenie wyznaniowo-narodowościowe ludności Małopolski Wschodniej i Lwowa wedle spisu ludności z 1931 r., w: Lwów. Miasto – społeczeństwo – kultura, t. 2, Kraków 1998.
• Słownik współczesnego języka polskiego, t. 1, Warszawa 1998, s. 568.
• Stoliński Z., Liczba i rozmieszczenie Niemców w Polsce, Warszawa 1927.
• Torzecki R., Kwestia ukraińska w Polsce w latach 1923-1929, red. H. Żaliński, K. Karolczak, Kraków 1989.
• Wasilewski L., Kwestia żydowska na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, Lwów 1913.
• Wiadomości statystyczne o mieście Lwowie za lata 1922-1925, Lwów 1922-1925.
• Wiadomości statystyczne o mieście Lwowie, nr 5, Lwów 1939.
• Wierzbieniec W., Ludność żydowska Lwowa w okresie II Rzeczypospolitej, w: Historia, archiwistyka, ludzie. Księga pamiątkowa w pięćdziesiątą rocznicę powołania Archiwum Państwowego w Rzeszowie, red. J. Basta, G. Zamoyski, Warszawa-Rzeszów 2000.
• Wierzbieniec W., The processes of Jewish emancipation and assimilation in the multiethnic city of Lviv during the nineteenth and twentieth centuries, „Harvard Ukrainian Studies”, 24 (2000).
• Wierzbieniec W., Żydzi w województwie lwowskim w okresie międzywojennym, Rzeszów 2003.
• Winiarski B., Polityka gospodarcza, Warszawa 2006.
• Wnęk K., Zyblikewicz L., Callahan E., Ludność nowoczesnego Lwowa w latach 1857-1939, Kraków 2006.
• Zieliński K., Galicyjskich i królewiackich Żydów drogi do emancypacji, w: Żydzi w Lublinie – Żydzi we Lwowie. Miejsca – Pamięć – Współczesność, red. J. Zętar, E. Żurek, S.J. Żurek, Lublin 2006.
• Zieliński K., Żydzi galicyjscy w latach Wielkiej Wojny 1914-1918, „Studia Żydowskie. Almanach”, 1 (2011), nr 1.

Identifiers

DOI

10.56583/sz.786

Biblioteka Nauki

2144057