Ogień i nóż – pirofityczna twórczość Erny Rosenstein

• Authors: Marta Tomczok

Title variants

EN

Fire and knife. Erna Rosenstein’s pyrophytic works

Abstracts

EN

This article aims to demonstrate the meaning is attached to fire in Erna Rosenstein’s poetry and art. Based on the pioneering analyses by Dorota Jarecka, I suggest that the particularly intense presence of fire in the artist's oil paintings, assemblages and poems is driven by the need to create a constellation of random objects, myths and autobiographical material centered on the experience of witnessing her parents' deaths in 1942. By analyzing various approaches to fire, I show that Rosenstein searches for a form of invigorating and evolving destruction in her poetry (which I define as “pyrophytic art”) which would enable her to fantasize about a world after a catastrophe, a world without human life. In this approach, poetry emerges as an extension of the ideas presented in her art. Taking at times narrative, fairy-tale or mythographic forms, poetry defines Rosenstein’s artistic idiolect in a more individual way than art could, allowing the artist's voice, her own speaking self, to be emphasized and dynamized.

Keywords

EN

Fire; Poetry; Pyrophytes; The Holocaust; Catastrophe; Erna Rosenstein

• Publisher: Associazione Italiana Polonisti (AIP)
• Journal: pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi
• Year: 2022
• Issue: 13
• Pages: 118-131

Dates

published

2022

Contributors

author

Marta Tomczok

• University of Silesia in Katowice

• https://orcid.org/000000019512007X

References

• Best S., Marcus S. (2009), Surface Reading, “Representations”, 108: 1-21.
• Bettelheim B. (1989), Rany symboliczne, przeł. D. Danek, Czytelnik, Warszawa.
• Chollet M. (2019), Czarownice. Niezwyciężona siła kobiet, przeł. S. Królak, Karakter, Warszawa.
• Czekanowska-Gutman M. (2016), Dialogue with Christian Art: The Pietà in Early 20th-Century Jewish Art, w: Malinowski J., Stolarska-Fronia M., Piątkowska R., Sztyma T. (eds), Art in Jewish Society, Polish Institute of World Studies, TAKO Publishing House, Warszawa-Toruń: 5-24.
• Ettinger B.L. (2018), Transkryptum: tropienie śladów pamięci z/w/z myślą o innym, przeł. A. Chromik, A. Kisiel, w: Chromik A. (red.), Bracha L. Ettinger. Eurydyka – Pieta/ Eurydice – Pieta, Muzeum Śląskie, Katowice.
• Federici S. (2004), Caliban And The Witch, Autonomedia, New York.
• Freeman J.B. (2019), Behemoth. A History of the Factory and the Making of the Modern World, W.W. Norton & Company, New York-London.
• Gingeras A.M. (2020) (ed.), Erna Rosenstein: Once Upon a Time, Hauser & Wirth Publishers, New York.
• Hume D. (2018), Sztuka ognia. Z miłości do iskry, żaru i płomienia, przeł. J. Żuławnik, il. A. Doughty, Warszawa.
• Jarecka D. (2021), Surrealizm. Realizm. Marksizm. Sztuka i lewica komunistyczna w Polsce w latach 1944-1948, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa.
• Jarecka D., Piwowarska B. (2004), Erna Rosenstein. Mogę powtarzać tylko nieświadome / I Can Repeat Only Unconsciously, Fundacja Galerii Foksal, Warszawa.
• Juchniewicz A. (2019), “Ziemia otworzy usta”. O wyobraźni forensycznej Erny Rosenstein, “Narracje o Zagładzie”, 5: 149-175.
• Kerényi K. (2002), Mitologia Greków, przeł. R. Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (1962), przeł. W.O. Jakuba Wujka S.J., wyd. trzecie poprawione, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków.
• Popczyk M. (2003), Ogień, w: Wilkoszewska K. (red.), Estetyka czterech żywiołów. Ziemia, Woda, Ogień, Powietrze, Universitas, Kraków.
• Rosenstein E. (1976a), Przestrzeń jest we mnie, w: tejże, Spoza granic mowy, Czytelnik, Warszawa.
• Rosenstein E. (1976b), Rocznica, w: tejże, Spoza granic mowy, Czytelnik, Warszawa.
• Rosenstein E. (1976c), Niewypowiedź, w: tejże, Spoza granic mowy, Czytelnik, Warszawa.
• Rosenstein E. (1979a), Tak jest, w: tejże, Wszystkie ścieżki (wiersze wybrane), Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Rosenstein E. (1979b), Od tego czasu, w: tejże, Wszystkie ścieżki (wiersze wybrane), Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Rosenstein E. (1979c), Gdyby, w: tejże, Wszystkie ścieżki (wiersze wybrane), Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Rosenstein E. (2008), Rzeczy, ślady, papiery z szafy, oprac. Z. Taranienko, Galeria 86, Łódź.
• Tomczok M. (2018), Prozopopeja, w: Kadłubek Z., Mytych-Forajter B., Nawarecki A. (red.), Ilustrowany słownik terminów literackich. Historia, anegdota, etymologia, słowo/obraz terytoria, Gdańsk: 394-398.
• Tomczok M. (2019), Czy Polacy i Żydzi nienawidzą się nawzajem? Literatura jako mediacja, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Tomczok M. (2021), Od “inter”- do “trans”-: Ciemne źródła sztuki Erny Rosenstein, “Porównania”, 28: 101-121.
• Tomczok M., Wolski P. (2022), Holocaust topoi, or “how long can we punish ourselves for a grandfather holding a match?”: Jedwabne and the pop-cultural afterlife of the catastrophe, w: Artwinska A., Tippner A. (eds), The Afterlife of the Shoah in Central and Eastern European Cultures: Concepts, Problems, and the Aesthetics of Postcatastrophic Narration, Routledge, New York.

Identifiers

DOI

10.57616/PLIT_2022_08

Biblioteka Nauki

28407859