Disability as a process and social construct in the Canadian Indigenous experience

• Authors: Mirosław Kowalski , Łukasz Albański

Title variants

PL

Niepełnosprawność jako proces i konstrukt społeczny w doświadczeniu kanadyjskiej ludności rdzennej

Abstracts

PL

Wprowadzenie. Artykuł omawia założenia niepełnosprawności jako konstruktu społecznego oraz procesu rekonstrukcji tożsamości w odniesieniu do doświadczenia ludności rdzennej w ich kanadyjskim otoczeniu. Cel. Celem artykułu jest poznanie interpretacji krytycznych, towarzyszących krzyżowaniu się identyfikacji tożsamościowych, odnoszących się do pochodzenia rdzennego i niepełnosprawności. Metoda. W artykule zastosowano krytyczną analizę konstruktu niepełnosprawności w odniesieniu do doświadczenia ludności rdzennej oraz przegląd literatury przedmiotu. Wnioski. Autorzy wskazują, że dla ludności rdzennej pojęcie niepełnosprawność jest uwikłane w świat znaczeń i sensów, i właśnie dlatego etykieta bycia niepełnosprawnym może być postrzegana przez nich jako kolonialny konstrukt, który stoi w sprzeczności z przyjętymi przez ludność rdzenną sposobami patrzenia na życie. Badacze analizują rolę Reguły Jordana pod kątem zrozumienia wyzwań stojących przed zapewnieniem kulturowo dostosowanych usług i zapewnienia wsparcia dzieciom rdzennym z niepełnosprawnościami i ich rodzinom.

EN

Introduction. The article discusses disability as a social construct and a process of reconstructing identity in reference to Indigenous experiences within the Canadian context. Aim. The aim of this paper is to explore critical understandings of the intersectional identities of Indigenous and disability. Method. The article uses the method of critical analyses related to a construct of disability in Indigenous experiences as well as the analyses of the reference literature. Conclusion. It shows that for Indigenous people the notion of disability is entangled in the world of senses and meanings, and thus the label of disability could be seen as a colonial construct that conflicts with Indigenous perspectives of life. It examines the role of Jordan’s Principle in understanding the challenges of culturally appropriate services and supports for Indigenous children with disabilities and their families.

Keywords

PL

niepełnosprawność; ludność rdzenna; Reguła Jordana; dekolonizacja; Kanada

EN

disability; Indigenous people; Jordan’s Principle; decolonization; Canada

• Publisher: Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
• Journal: Wychowanie w Rodzinie
• Year: 2023
• Volume: XXX
• Issue: (1/2023)
• Pages: 53-62

Dates

published

2023

Contributors

author

Mirosław Kowalski

• Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki

author

Łukasz Albański

• Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Instytut Pedagogiki

References

• Blackstock, C. (2012). Jordan’s principle: Canada’s broken promise to first nations children? [Reguła Jordana: Złamana obietnica Kanady wobec dzieci rdzennych]. Paediatrics and Child Health, 17, 368-370.
• Chambers, L., Burnett, K. (2017). Jordan’s principle: The struggle to access on-reserve health care for high-needs indigenous children in Canada [Reguła Jordana. Walka o zapewnienie usług medycznych dzieciom rdzennych z potrzebami w rezerwatach]. American Indian Quarterly, 3. 2(41), 101-124.
• Darling, R. B. (2003). Toward a model of changing disability identities: A proposed typology and research agenda [W stronę modelu zmiany tożsamości osób z niepełnosprawnością. Proponowana typologia i strategia badawcza]. Disability and Society, 7(18), 881-895.
• Durst, D., Bluechardt, M. 2001. Urban aboriginal persons with disabilities: Triple jeopardy [Ludność rdzenna z niepełnosprawnościami w mieście. Potrójne ryzyko]. Regina: University of Regina Press. First Nations Information Governance Centre (2018). National report of the first nations regional health survey phase 3: Volume one [Narodowy raport na temat badania zdrowia ludności rdzennej. Faza 3. Tom pierwszy]. Ottawa: The FNIGC.
• Goodley, D. (2011). Disability studies: An interdisciplinary introduction [Studia nad niepełnosprawnością. Interdyscyplinarne wprowadzenie]. London: Sage Ltd.
• Grech, S. (2015). Decolonising eurocentric disability studies: Why colonialism matters in the disability and global south debate [Zmienić eurocentryczne spojrzenie na studia nad niepełosprawnością. Dlaczego kolonializm ma znaczenie dla zrozumienia niepełnosprawności w debacie nad Globalnym Południem]. Social Identities, 1(21), 6-21.
• Ineese-Nash, N. (2020). Disability as a colonial construct: The missing discourse of culture in conceptualizations of disabled indigenous children [Niepełnosprawność jako konstrukt kolonializmu. Pominięty język opisu w konceptualizacji dzieci rdzennych z niepełnosprawnościami]. Canadian Journal of Disability Studies, 3(9), 28-51.
• Johnson, S. (2015). Jordan’s principle and indigenous children with disabilities in Canada: Jurisdiction, advocacy, and research [Reguła Jordana a dzieci rdzennne z niepełnosprawnościami w Kanadzie. Jurysdykcja, orzecznictwo, badania]. Journal of Social Work in Disability & Rehabilitation, 3-4(14), 233-244.
• Kowalski, M., Falcman, D. (2011). Ciało i zdrowie w poststrukturalizmach Zygmunta Baumana i Michela Foucaulta prolegomena dla refleksji o ciele i zdrowiu osób niepełnosprawnych. W: B. Orłowska, P. Prufer (red.), Przełamywanie barier psychologicznych, społecznych i emocjonalnych w funkcjonowaniu osób niepełnosprawnych w społeczeństwie (ss. 92-110). Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
• Lovern, L. (2008). Native American worldview and the discourse on disability [Światopogląd ludności rdzennej w Ameryce a dyskurs nad niepełnosprawnością]. Essays in Philosophy, 1(9), DOI:10.5840/eip20089123.
• Nadeau, D., Young, A. (2006). Educating bodies for self-determination: A decolonizing strategy [Wyzwalanie ciał dla samostanowienia. Strategia dekolonizacji]. Canadian Journal of Native Education, 29(10), 87-101.
• Norris, H. (2014). Colonialism and the rupturing of indigenous worldviews of impairment and relational interdependence: A beginning dialogue towards reclamation and social transformation [Kolonializm a niszczenie rdzennych światopoglądów na niepełnosprawność i relacyjną niezależność. Początek dialogu w stronę odnowy i transformacji społecznej]. Critical Disability Discourse, 6, 53-79.
• Putnam, M. (2005). Developing a framework for political disability identity [Rozwijanie ramy definicyjnej dla upolitycznienia tożsamości osób z niepełnosprawnością]. Journal of Disability Policy Studies, 3(16), 188-199.
• Rivas Velarde, M. (2018). Indigenous perspectives of disability [Niepełnosprawność w perspektywie ludności rdzennej]. Disability Studies Quarterly, 4(38). DOI: 10.18061/dsq.v38i4.6114.
• Sinclair, R. (2016). The indigenous child removal system in Canada: An examination of legal decision- -making and racial bias [Systemowe odbieranie dzieci rdzennych rodzicom w Kanadzie: Analiza wyroków sądowych a uprzedzenia rasowe]. First Peoples Child & Family Review, 2(11), 8-18.
• Swain, J., French, S. (2000). Towards an affirmation model of disability [W stronę modelu afirmatywnego niepełnosprawności]. Disability and Society, 4(15), 569-582.
• Vives, L., Sinha, V. (2019). Discrimination against first nations children with special healthcare needs in Manitoba: The case of pinaymootang first nation [Dyskryminacja dzieci rdzennych ze specjalnymi potrzebami w Manitobie: Przypadek ludu Pinaymootang]. International Indigenous Policy Journal, 1(10), 1-26.
• Waldram, J. B., Herring, D. A., Young, T. K. (1995). Aboriginal health in Canada: Historical, cultural, and epidemiological perspectives [Zdrowie ludności rdzennej w Kanadzie: W perspektywie historycznej, kulturowej i epidemiologicznej]. Toronto: University of Toronto Press.

Identifiers

DOI

10.61905/wwr/175090

Biblioteka Nauki

29806336