Rodzina jako przestrzeń rozpoznawania i rozwijania uzdolnień muzycznych dzieci

• Authors: Rafał Majzner

Title variants

EN

Family as a space for recognizing and developing children’s musical talents

Abstracts

EN

Introduction. As the child’s basic environment, the family fulfills many functions that focus on the comprehensive development of its younger members. In the first years of a child’s life, parents can already notice the first signs of their child’s musical talents, which remain in the stage of development until the age of nine. Then they undergo changes that depend on the internal potential of the child and the influences of the surrounding environment. At a later age, talents stabilize and are no longer influenced by the environment. Older children learn based on the established potential of musical ability. Aim. The aim of the article is to show the role of the family environment in the initial diagnosis and development of children’s musical abilities. Based on surveys conducted among parents of preschool and early school-age children, the most common ways parents understand the concept of musical abilities were established. Moreover, the importance parents attribute to their role in recognizing and developing them was also shown. The research presented in the article attempts to answer the questions: Do the surveyed parents recognise their child’s musical abilities? If so, then what elements of musical abilities are mentioned most often? Do parents assess their role in recognizing children’s musical talents, and, if so, how? Are parents taking any actions to support and develop their children’s musical talents? Materials and methods. The research conducted for the purpose of this article was of a preliminary, quantitative nature. The diagnostic survey method was used. The survey research technique was applied, and the research tool was an original survey questionnaire containing closed-ended and semi-open-ended questions. Results. The article presents the results of the conducted research exploration. It shows the trends that emerged from the quantitative analysis of answers, provided by parents, to the survey questions. This allowed us to determine what meaning parents give to the concept of a child’s musical abilities, what methods they use to recognize them, and what methods they use to support their development. Conclusion. Based on the research, it can be concluded that parents most often relate the meaning of the concept of musical abilities to several selected elements of these abilities. All respondents know that early recognition of a child’s musical abilities facilitates the full use of their developmental potential. They often support their children’s musical abilities by signing them up for additional, extracurricular music classes and practicing music together. Furthermore, parents expect support in the process of developing their children’s musical talents.

PL

Wprowadzenie. Rodzina jako podstawowe środowisko dziecka spełnia wiele funkcji, które koncentrują się na wszechstronnym rozwoju młodszych jej członków. Już w pierwszych latach życia dziecka rodzice mogą dostrzec przejawy jego uzdolnień muzycznych, które pozostają w stadium rozwoju do dziewiątego roku życia. Wówczas podlegają zmianom, które zależą od wewnętrznego potencjału dziecka i wpływów jego środowiska. W późniejszym wieku uzdolnienia stabilizują się i odtąd oddziaływanie środowiska nie ma już na nie wpływu. Starsze dzieci uczą się w oparciu o ustabilizowany potencjał zdolności muzycznych. Cel. Celem artykułu było ukazanie roli środowiska rodzinnego we wstępnej diagnozie i rozwijaniu zdolności muzycznych dzieci. Na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych wśród rodziców dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym ustalono zarysowujące się sposoby rozumienia przez rodziców pojęcia zdolności muzycznych oraz ukazano znaczenie, jakie przypisują swojej roli w ich rozpoznawaniu i rozwijaniu. Badania zaprezentowane w artykule są próbą udzielenia odpowiedzi na pytania: Czy i jakie elementy zdolności muzycznych wymieniane są najczęściej przez badanych rodziców jako wskaźniki zdolności muzycznych dziecka? Czy i w jaki sposób rodzice oceniają swoją rolę w rozpoznawaniu uzdolnień muzycznych dzieci? Czy i jakie działania ukierunkowane na wspieranie i rozwijanie uzdolnień muzycznych dzieci są podejmowane przez rodziców? Materiały i metody. Badania przeprowadzone na potrzeby niniejszego artykułu miały charakter przyczynkowy, wstępny o charakterze ilościowym. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. Wykorzystano technikę badań ankietowych, a narzędziem badawczym był autorski kwestionariusz ankiety zawierający pytania, które miały charakter zamknięty i półotwarty. Wyniki. Artykuł prezentuje wyniki prowadzonej eksploracji badawczej. Przedstawia tendencje, jakie zarysowały się w wyniku przeprowadzonej analizy ilościowej odpowiedzi udzielonych przez rodziców na sformułowane pytania ankietowe. Pozwoliło to ustalić, jakie znaczenie nadają rodzice pojęciu zdolności muzyczne dziecka, jakie stosują sposoby rozpoznawania i metody wspierania ich rozwoju. Wnioski. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że rodzice odnoszą znaczenie pojęcia zdolności muzyczne najczęściej do kilku wybranych elementów tychże zdolności wymienianych w literaturze przedmiotu. Wszyscy badani mają świadomość, że wczesne rozpoznanie zdolności muzycznych dziecka sprzyja pełnemu wykorzystaniu jego potencjału rozwojowego. Najczęściej wspierają zdolności muzyczne swoich dzieci poprzez zapisywanie dziecka na dodatkowe, pozaszkolne zajęcia muzyczne oraz wspólne uprawianie muzyki. Rodzice najczęściej oczekują wsparcia ze strony szkoły i specjalistów w procesie rozwijania uzdolnień muzycznych dzieci.

Keywords

PL

rodzina; dziecko; zdolności muzyczne; wspieranie rozwoju; edukacja

EN

family; child; musical abilities; development support; education

• Publisher: Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
• Journal: Wychowanie w Rodzinie
• Year: 2023
• Volume: XXX
• Issue: (3/2023)
• Pages: 237-253

Dates

published

2023

Contributors

author

Rafał Majzner

• Uniwersytet Bielsko-Bialski, Instytut Pedagogiki

References

• Bonna, B. (2005). Rodzina i przedszkole w kształtowaniu umiejętności muzycznych dzieci: Zastosowanie koncepcji Edwina E. Gordona. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
• Bonna, B. (2008). Wybrane czynniki środowiska rodzinnego i ich znaczenie w rozwoju zdolności muzycznych dzieci w wieku wczesnoszkolnym. W: E. Szubertowska (red.), Badania nad edukacją i kulturą muzyczną (ss. 55–64). Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe.
• Czapów, C. (1968). Rodzina a wychowanie. Warszawa: Nasza Księgarnia. Gordon, E.E. (1995). Wykłady. W: E. Zwolińska, W. Jankowski (red.), Teoria uczenia się muzyki według Edwina E. Gordona: Materiały II Seminarium Autorskiego w Krynicy 27 kwietnia – 3 maja 1995 roku (ss. 17–140). Bydgoszcz – Warszawa: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Gordon, E.E. (1997). Umuzykalnianie niemowląt i małych dzieci: Teoria i wskazówki praktyczne. Kraków: Wydawnictwo "Zamiast Korepetycji”.
• Gordon, E.E. (2003). A Music Learning Theory for Newborn and Young Children [Teoria uczenia się muzyki dla noworodków i małych dzieci]. Chicago: GIA Publications.
• Gurycka, A. (1989). Rozwój i kształtowanie zainteresowań. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Hallam, S., Prince, V. (2003). Conceptions of Musical Ability [Koncepcje zdolności muzycznych]. Research Studies in Music Education, 20(1), 2–22. DOI: 10.1177/1321103X030200010101.
• Jordan-Szymańska, A. (1997). Edwina Gordona koncepcja uzdolnienia muzycznego: Problemy i pytania. W: E. Zwolińska (red.), Sposoby kierowania rozwojem muzycznym dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym – materiały I Ogólnopolskiej Konferencji Polskiego Towarzystwa Edwina E. Gordona – Bydgoszcz 29–30 kwietnia 1997 r. (ss. 181–194). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Kamińska, B. (2002). Zdolności muzyczne w ujęciu psychologii muzyki – ewolucja poglądów. Studia Psychologica, 3, 187–195.
• Kumik, E. (2015). Rola rodziny w kształtowaniu rozwoju muzycznego dziecka. W: R. Majzner (red.), Muzyka w przestrzeni edukacyjnej – wyzwania i inspiracje (ss. 151–163). Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej.
• Łączek, M. (2010). Znaczenie wychowania w rodzinie. Społeczeństwo i Edukacja: Międzynarodowe Studia Humanistyczne, 2, 115–127.
• Łukasiewicz‐Wieleba, J. (2018). Rozpoznawanie potencjału oraz wzmocnienia i ograniczenia rozwoju zdolności dzieci w narracjach rodziców. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Manturzewska, M., Kotarska, H., Miklaszewski, J., Miklaszewski, K. (1990). Zdolności, uzdolnienie i talent muzyczny. W: M. Manturzewska, H. Kotarska (red.), Wybrane zagadnienia z psychologii muzyki (ss. 51–81). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Okoń, W. (2007). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Rembowski, J. (1972). Więzi uczuciowe w rodzinie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Rostowska, T. (2000). Co zagraża podstawowym funkcjom rodziny w Polsce. Problemy Rodziny, 5, 21–27.
• Subotnik, R.F., Olszewski-Kubilius, P., Worrell, F. C. (2011). Rethinking giftedness and gifted education: A proposed direction forward based on psychological science [Ponowne przemyślenie uzdolnień i edukacji uzdolnionych: proponowany kierunek oparty na naukach psychologicznych]. Psychological Science in the Public Interest, 12(1), 3–54. DOI: 10.1177/1529100611418056.
• Suświłło, M. (2001). Psychopedagogiczne uwarunkowania wczesnej edukacji muzycznej. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Suzuki, S. (2010). Karmieni miłością: Podstawy kształtowania talentu. Warszawa: Centrum Rozwoju Uzdolnień Metodą Suzuki.
• Tiepłow, B. (1952). Psychologia zdolności muzycznych. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Trzos, P.A. (2009). Preferencje barwy dźwięku i zdolności muzyczne w nauce gry na instrumencie dętym: Badania edukacyjne nad adaptacją „Teorii Uczenia się Muzyki” E. E. Gordona. Poznań – Kalisz – Konin: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie.
• Turska, D. (2006). Skuteczność ucznia: Od czego zależy udana realizacja wymogów edukacyjnych?. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Zgółkowa, H. (2002). Rodzina [hasło]. W: H. Zgółkowa (red.), Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny (t. 36, ss. 142–143). Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.
• Ziemska, M. (1975). Rodzina a osobowość. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Zwolińska, E.A. (1997). Rozwój wyobraźni muzycznej a funkcje percepcyjno-motoryczne w młodszym wieku szkolnym: Badania muzycznej aktywności umysłowej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.

Identifiers

DOI

10.61905/wwr/176970

Biblioteka Nauki

30146867