Seventeenth-Century Leather Goods From the Old Town Moat in Gdańsk

• Authors: Karolina Blusiewicz

Title variants

PL

Wyroby skórzane z XVII wieku z fosy Starego Miasta w Gdańsku

Abstracts

PL

W artykule omówiono zbiór wyrobów skórzanych odkrytych podczas badań archeologicznych fosy otaczającej Stare Miasto w Gdańsku (ul. Wałowa 40). Średniowieczną fosę, funkcjonującą od drugiej połowy XIV wieku, zaczęto zasypywać w latach trzydziestych XVII stulecia. Omawiany zbiór pochodzi z nienaruszonej warstwy zasypiskowej datowanej na lata czterdzieste i pięćdziesiąte XVII wieku. W zbiorze znajduje się 765 wyrobów skórzanych, w większości pozostałości wieloczęściowego obuwia. Najliczniejsza grupa zachowanych wierzchów pochodzi z obuwia wiązanego na podbiciu, noszonego powszechnie od połowy XVI do XVII wieku, zgodnie z modą zachodnioeuropejską. Pozostałe przedmioty skórzane, np. fragmenty odzieży i dodatki do ubiorów, stanowią zaledwie 3,5% zbioru. Najbardziej wyjątkowym znaleziskiem w tej kategorii jest przednia część kaftana wykonana ze skóry zwierząt z rodziny jeleniowatych.

EN

The article discusses an assemblage of leather artefacts found during archaeological investigations of the moat enclosing the Old Town in Gdańsk (40 Wałowa Street). The medieval moat, functioning from the second half of the 14th century, began being backfilled in the 1630s. The collection in question comes from the intact backfill layer dated to the 1640s and 1650s. The collection includes 765 leather artefacts, mostly remains of multiple-soled footwear. The most numerous group of preserved uppers come from latchet shoes, commonly worn from the mid-16th and into the 17th centuries, following Western European fashion. Other leather items, i.e., clothing remains and dress accessories, account for only 3.5% of the recovered items. The most exceptional find of this category is the front part of a jerkin made from deerskin.

Keywords

EN

leather artefacts; archaeology; post-medieval footwear; latchet shoes; jerkin; Gdańsk

PL

wyroby skórzane; archeologia; obuwie wczesnonowożytne; obuwie wiązane na podbiciu; kaftan; Gdańsk

• Publisher: Muzeum Narodowe w Szczecinie
• Journal: Materiały Zachodniopomorskie
• Year: 2023
• Issue: 19
• Pages: 123-156

Dates

published

2023

Contributors

author

Karolina Blusiewicz

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Archeologii

• https://orcid.org/0000000227719336

References

• Blusiewicz K. 2009. Obuwie warszawskie w XIV–XVIII wieku. Warszawa. Archeologia dawnej Warszawy 1.
• Blusiewicz K. 2017. Wyroby ze skóry. In: K. Meyza, Z. Polak (Eds.), Między miastem a dworem. Badania archeologiczne placu Zamkowego w Warszawie w latach 1977–1983. Warszawa, 341–364.
• Blusiewicz K. 2022. Wyroby ze skóry z badań Długiego Targu i ul. Powroźniczej w Gdańsku. In: M. Starski, K. Blusiewicz (Eds.), Między Długim Targiem a Powroźniczą. Parcele mieszczańskie na Głównym Mieście w Gdańsku w świetle badań archeologicznych. Warszawa.
• Bogucka M. 1962. Gdańsk jako ośrodek produkcyjny w XIV–XVII wieku. Warszawa.
• Boucher F. 1996. Historie du costume en occident des origines à nos jours. Paris.
• Ceynowa B. 2013. Renesansowe kaftany skórzane z badań przy ul. Toruńskiej w Gdańsku. In: M. Fudzińska (Ed.), XVIII Sesja Pomorzoznawcza II: Od późnego średniowiecza do czasów nowożytnych. Malbork, 191–197.
• Ceynowa B. 2018. Zabytki skórzane. In: A. Pudło, W. Ossowski, E. Trawicka (Eds.), Jatki mięsne w Gdańsku od XIV do XX wieku. Gdańsk, 465–498.
• Ceynowa B. 2020. Buty. In: B. Kościński (Ed.), Lastadia. Najstarsza stocznia gdańska w świetle badań archeologicznych. Archeologia Gdańska VII. Gdańsk, 541–553.
• Ceynowa B., Trawicka E. 2016. Every Step Leaves a Trace. Historic Footwear From the Collection of the Archaeological Museum in Gdańsk. Catalogue. Gdańsk.
• Drążkowska A. 2007. Obuwie typu mule wydobyte na Starym Mieście w Toruniu. Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu 12, 71–76.
• Drążkowska A. 2011. Historia obuwia na ziemiach polskich od IX do końca XVIII wieku. Toruń.
• Durian-Ress S. 1991. Schuhe. Vom späten Mittelalter bis zur Gegenwart. München.
• Eberle L. 1985. Źródła do poznania technologii kroju i szycia obuwia warszawskiego z XVI wieku. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 33/3, 199–214.
• Goubitz O. 1984. The Drawing and Registration of Archaeological Footwear. Studies in Conservation 29, No. 4, 187–196.
• Goubitz O. 2007. Purses in Pieces. Archaeological Finds of Late-Medieval and 16th-Century Leather Purses, Pouches, Bags and Cases in the Netherlands. Zwolle.
• Goubitz O., Driel-Murray C. van, Groenman-van Waateringe W. 2001. Stepping Through Time. Archaeological Footwear from Prehistoric Times until 1800. Zwolle.
• Grupa M. 2022. Czas żupanów, czas czechmanów. Strój polski w źródłach archeologicznych, ikonograficznych i pisanych. Toruń.
• Jędrzejczak-Skutnik A. 2016. Zabytki skórzane pozyskane podczas badań archeologicznych z Zespole Przedbramia w Gdańsku. In: A. Pudło (Ed.), 2016. Zespół Przedbramia ul. Długiej w Gdańsku. Studium archeologiczne. Gdańsk, 161–182.
• Jędrzejczak-Skutnik A. 2021. Wyroby skórzane ze stanowiska nr 24 przy ul. Reduta Wyskok 4–5 w Gdańsku. Gdańsk, 307–318. Archeologia Gdańska 8.
• Kitowicz J. 1985. Opis obyczajów za panowania Augusta III. Warszawa.
• Longa A. 2020. Rozwój północno-wschodniego odcinka gdańskich obwałowań w świetle badań archeologicznych przy ulicy Wałowej 40. In: P. Fudziński (Ed.), IV i V Pomorska Sesja Sprawozdawcza za lata 2016 i 2018. Gdańsk, 127–132.
• Oborska T. 1977. Próby oznaczenia metodą mikromorfologiczną przynależności gatunkowej skór wczesnośredniowiecznych zwierząt. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 93, 40–47.
• Rodzik I., Jakimowicz B. 2008. Zabytki skórzane. In: W. Ossowski (Ed.), Wrak statku General Carleton 1785. Gdańsk, 213–222.
• Swann J. 2001a. History of Footwear in Norway, Sweden and Finland. Prehistory to 1950. Stockholm.
• Swann J. 2001b. Seventeenth Century Shoes. In: I. Plánka (Ed.), Obuv w historii. Sborník materiálů ze III. mezinárodní konference 25. – 27. září 2000. Zlín, 96–99.
• Turnau I. 1991. Ubiór narodowy w dawnej Rzeczypospolitej. Warszawa.
• Volken M. 2022. Archaeological Footwear II. Sandals, Pattens and Mules from the Roman, Medieval and Modern Periods. SPA Uitgevers.

Identifiers

DOI

10.62076/MZP00005

Biblioteka Nauki

31348175