Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN

Journal

Materiały Zachodniopomorskie

2024 | 20 | 105-160

Article title

Emisja pieniądza zastępczego w czasie Wielkiej Inflacji (1922–1923) w rejencji szczecińskiej w świetle dokumentów wydziału prezydialnego rejencji przechowywanych w Archiwum Państwowym w Szczecinie

Authors

Mieszko Pawłowski

Content

Full texts:
articles-61426186.pdf.pdf

Title variants

EN
Issue of substitute money during Hyperinflation (1922–1923) in Regierungsbezirk Stettin in the light of Regierungsbezirk Presidium documents stored in the State Archives in Szczecin

Languages of publication

Abstracts

EN
The article presents the issue of substitute money in Regierungsbezirk Stettin (Province of Pomerania) during the period of inflation and hyperinflation in 1922–1923. Legal issues related to issuing substitute money, regulations of central authorities, document circulation, competences of individual officials and rules for granting emission permits were analysed. Also the economic situation in the German Reich and Pomeranian cities during the Hypernflation was taken into consideration. In the paper, the archives of the presidium department of the Regierungsbezirk Stettin stored in the State Archives were used.
PL
W artykule przedstawiono problematykę emisji pieniądza zastępczego w rejencji szczecińskiej (prowincja Pomorze) w okresie inflacji oraz hiperinflacji w latach 1922–1923. Analizie poddano kwestie prawne związane z wydawaniem pieniędzy zastępczych, rozporządzenia władz centralnych, obieg dokumentów, kompetencje poszczególnych urzędników oraz zasady przyznawania zezwoleń emisyjnych. Zwrócono również uwagę na sytuację gospodarczą w Rzeszy Niemieckiej oraz miast pomorskich w okresie Wielkiej Inflacji. W artykule wykorzystano dokumenty z wydziału prezydialnego rejencji szczecińskiej znajdujące się w Archiwum Państwowym w Szczecinie.

Keywords

PL
EN

Publisher

Muzeum Narodowe w Szczecinie

Journal

Materiały Zachodniopomorskie

Year

2024

Issue

20

Pages

105-160

Physical description

Dates

published
2024

Contributors

author
Mieszko Pawłowski
  • Muzeum Narodowe w Szczecinie

References

  • Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik. Das Kabinett Cuno. Band 1. Dokumente. Nr. 229: Denkschrift zur wirtschaftlichen Lage. [27. Juli 1923]. https://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919-1933/0000/cun/cun1p/kap1_2/para2_229.html [dostęp: 27 II 2024].
  • Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik. Das Kabinett Cuno. Band 1. Dokumente. Nr. 234: Aufzeichnung für die Besprechungen mit Wirtschaftsführern am 31. Juli und 1. August 1923. <https://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919- 1933/1a1/cun/cun1p/kap1_2/para2_234.html> [dostęp: 27 II 2024].
  • Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik. Das Kabinett Cuno. Band 1. Dokumente. Nr. 243: Besprechung mit Wirtschaftsführern. 9. August 1923, 11 Uhr. [Devisenbeshaffung]. <https://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919-1933/0000/cun/cun1p/kap1_2/kap2_243/para3_1.html>[dostęp: 27 II 2024].
  • Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik. Das Kabinett Stresemann I/II. Band 1. Dokumente. Nr. 55: Kabinettssitzung vom 13. September 1923, 17 Uhr. [8.Währungsfrage.]. <https://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919-1933/0000/str/str1p/kap1_2/kap2_55/para3_8.html> [dostęp: 27 II 2024].
  • Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik. Das Kabinett Stresemann I/II. Band 2. Dokumente. Nr. 167: Kabinettssitzung vom 23. Oktober 1923, 9 Uhr. [3. Wertbeständiges Zahlungsmittel]. <https://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919-1933/0000/str/str2p/kap1_1/kap2_53/para3_3.html> [dostęp: 27 II 2024].
  • Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik. Das Kabinett Stresemann I/II. Band 2. Dokumente. Nr. 136: Kabinettssitzung vom 15. Oktober 1923, 16 Uhr. 8. Währungsgesetzentwurf (außerhalb der Tagesordnung). https://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919-1933/0000/str/str2p/kap1_1/kap2_22/para3_8.html [dostęp: 27 II 2024].
  • Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik. Das Kabinett Stresemann I/II. Band 2. Dokumente. Nr. 227: Kabinettssitzung vom 7. November 1923, 17 Uhr. 9. Begrenzung der Erwerbslosenfürsorge im besetzten Gebiet. https://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919-1933/0000/str/str2p/kap1_1/kap2_113/para3_9.html [dostęp: 27 II 2024].
  • Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik. Das Kabinett Stresemann I/II. Band 2. Dokumente. Nr. 237: Der Reichsfinanzminister an das Auswärtige Amt. 10. November 1923. <https://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919-1933/0000/str/str2p/kap1_1/para2_123.html> [dostęp: 27 II 2024].
  • Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik. Das Kabinett Stresemann I/II. Band 2. Dokumente. Nr. 254: Der Reichsfinanzminister an sämtliche Reichsressorts, die Reichsschuldenverwaltung und den Rechnungshof des Deutschen Reichs. 14. November 1923. <https://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919-1933/0000/str/str2p/kap1_1/para2_140.html> [dostęp: 27 II 2024].
  • Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik. Das Kabinett Stresemann I/II. Band 2. Dokumente. Nr. 280: Der Reichsfinanzminister an den Chef der Heeresleitung. 23. November 1923. <https://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919-1933/0000/str/str2p/kap1_1/para2_167.html> [dostęp: 27 II 2024].
  • Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik. Das Kabinett Stresemann I/II. Band 2. Dokumente. Nr. 272: Der Chef der Heeresleitung an den Reichskanzler. 20. November 1923. <https://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919-1933/0000/str/str2p/kap1_1/para2_159.html> [dostęp: 27 II 2024].
  • APS. Akta Rejencji Szczecińskiej, Wydział Prezydialny (dział I), 8832–8834, Archiwum Państwowe w Szczecinie.
  • Angersbach N., Berger F. 2023. Inflation 1923. Krieg, Geld, Trauma. Frankfurt am Main.
  • Bresciani-Turroni C. 1968. The Economics of Inflation. A Study of Currency Depreciation in Post-War Germany. Northampton.
  • Chwalba A. 2014. Samobójstwo Europy. Wielka wojna 1914–1918. Kraków.
  • Czapliński W., Galos A., Korta W. 2010. Historia Niemiec. Wrocław.
  • Deutsche Bundesbank 1965. Das Papiergeld im Deutschen Reich 1871–1948. Frankfurt am Main.
  • Ferguson A. 2022. Kiedy pieniądz umiera. Prawdziwy koszmar inflacji. Poznań.
  • Geiger A. 2010. Deutsches Notgeld 3: Das deutsche Großnotgeld 1918–1922. Katalog aller Notgeldscheine im Nennwert von 1 bis 100 Mark. Regenstauf.
  • Grabowski H.L. 2004. Deutsches Notgeld 5, 6: Deutsche Kleingeldscheine: Amtliche Verkehrsausgaben 1916–1922. Regenstauf.
  • Hazlitt H. 2007. Inflacja. Wróg publiczny nr 1. Warszawa.
  • Keller A. 1976. Das Deutsche Notgeld. Katalog Das wertbeständige Notgeld (Goldnotgeld) 1923/1924. Zusammengestellt von Dr. Arnold Keller. (Niezmieniony przedruk 2. wydania z 1954 r.). München.
  • Keller A. 2004. Deutsches Notgeld 7, 8: Das Notgeld der deutschen Inflation 1923. (Niezmieniony przedruk wydania z 1958 r.). Regenstauf.
  • Krepa M. 2014. Poglądy Hjalmara Schachta na gospodarkę niemiecką w latach 1923–1939. Acta Erasmiana 6. Ze studiów nad prawem, administracją i ekonomią, 109–132.
  • Lesiuk W. 1969. Pieniądz zastępczy na Śląsku 1914–1924. Opole.
  • Łuczak C. 2004. Dzieje gospodarcze Niemiec 1871–1990 I: Druga Rzesza i Republika Weimarska. Poznań.
  • Müller M. 2010. Deutsches Notgeld 4: Die Notgeldscheine der deutschen Inflation 1918–1922 von August 1922 bis Juni 1923. Regenstauf.
  • Pawłowski M. 2017. Lokalna historia i legendy na papierowym pieniądzu zastępczym Pomorza Zachodniego w latach 1921–1922 na przykładzie emisji z Chociwla i Ińska. W: W. Garbaczewski, R. Macyra (red.), Pieniądz i banki na Pomorzu. Poznań, 201–216. Studia nad Dziejami Pieniądza i Bankowości w Polsce 3.
  • Pawłowski M. 2022. Pieniądz zastępczy Szczecina podczas Wielkiej Inflacji (1922–1923) w świetle dokumentów prezydium rejencji szczecińskiej przechowywanych w Archiwum Państwowym w Szczecinie. Materiały Zachodniopomorskie NS 18, 185–201.
  • Piprek J., Ippoldt J. 1985. Wielki słownik niemiecko-polski I–II. Warszawa.
  • Reichsgesetzblatt 1922. Gesetz über die Ausgabe und Einlösung von Notgeld. Vom 17. Juli 1922. Nr 58. Teil I. Berlin. <https://de.wikisource.org/wiki/Deutsches_Reichsgesetzblatt_1922> [dostęp: 18 VIII 2023].
  • Reichsgesetzblatt 1923. Verordnung zur Änderung des Gesetzes über die Ausgabe und Einlösung von Notgeld vom 17. Juli 1922. Vom 26. Oktober 1923. Nr 112. Teil I. Berlin. <https://de.wikisource.org/wiki/Deutsches_Reichsgesetz blatt_1923> [dostęp: 18 VIII 2023].
  • Reichsgesetzblatt 1923. Verordnung über die Errichtung der Deutschen Rentenbank. Vom 15. Oktober 1923. Nr 100. Teil I. Berlin. <https://de.wikisource.org/wiki/Deutsches_Reichsgesetz blatt_1923> [dostęp: 23 VIII 2023].
  • Schacht H. 1923. Die neue Währung. Vossische Zeitung 486, 1–2.
  • Schacht H. 1927. Die Stabilisierung der Mark. Stuttgart.
  • Sikorski B. 1995. Pieniądz zastępczy Szczecina. Katalog I–II. Piła.
  • Suntum van U. 2000, Die Unsichtbare Hand: Ökonomisches Denken Gestern und Heute. 2. Aufl. Berlin–Heidelberg–New York.
  • Żabiński Z. 1989. Rozwój systemów monetarnych w Europie zachodniej i północnej. Wrocław.
  • Ziółkowski J. 2020. Bony II Rzeszy z 1914 roku – inne spojrzenie. Biuletyn Numizmatyczny 3, 211–226.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

DOI
10.62076/MZP00024
Biblioteka Nauki
61426186

YADDA identifier

bwmeta1.element.ojs-doi-10_62076_MZP00024
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.