Przełamując podziały pomiędzy ochroną pracy i konkurencji, czyli jak chronić uczestników gig economy?

• Authors: Filip Wiaderek , Zofia Wiaderek

Abstracts

PL

Gig economy to model gospodarczy oparty na działaniu platform pośredniczących pomiędzy osobami zainteresowanymi skorzystaniem z określonej usługi oraz tymi, którzy są gotowi ją świadczyć na żądanie. Rozwój tego modelu jest postrzegany jako jeden z przejawów fragmentacji rynku pracy, w którym upowszechniają się atypowe stosunki zatrudnienia. Związanym z tym zagrożeniem jest prekaryzacja na rynku pracy, która historycznie stanowiła podstawowy problem społeczny towarzyszący powstaniu prawa pracy. Mechanizmem, za pomocą którego można przeciwdziałać negatywnym konsekwencjom społecznym analizowanego zjawiska są rokowania zbiorowe. Dopuszczalność jego zastosowania do uczestników gig economy może jednak rodzić wątpliwości z punktu widzenia zgodności takiego rozwiązania z regułami prawa konkurencji. Z formalnego punktu widzenia uczestnicy gig economy są bowiem zwykle przedsiębiorcami, podobnie z resztą jak zrzeszająca ich platforma. Prawo antymonopolowe ogranicza zaś co do zasady możliwość koordynowania zachowań rynkowych przez przedsiębiorców. Celem rozważań zawartych w artykule rozważań jest przedstawienie opisanego konfliktu prawa konkurencji i prawa pracy w kontekście pierwotnych założeń systemowych obydwu wymienionych wyżej gałęzi prawa.

Keywords

PL

gig economy; zatrudnienie prekaryjne; fragmentacja rynku pracy; samozatrudnieni; prawo pracy; prawo antymonopolowe; rokowania zbiorowe; cele prawa antymonopolowego

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania
• Journal: internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny
• Year: 2022
• Volume: 11
• Issue: 1
• Pages: 45-65

Dates

published

2022

Contributors

author

Filip Wiaderek

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000252678206

author

Zofia Wiaderek

• https://orcid.org/0000000151776712

References

• Bekisz, H. (2021). When Does Algorithmic Pricing Result in an Intra-Platform Anticompetitive Agreement or Concerted Practice? The Case of Uber in the Framework of EU, Competition Law Journal of European Competition Law & Practice, 12(3), 217–235.
• Cengiz, F. (2021). The confl ict between market competition and worker solidarity – moving from consumer to a citizen welfare standard in competition law. Legal Studies, 41, 73–90. http://dx.doi.org/10.1017/lst.2020.31.
• Countouris, N., De Stefano, V. i Lianos, I. (2021). The EU, competition and workers’ rights, Research Paper. Londyn: Centre for Law, Economics and Society (CLES).
• Daskalova, V. (2018). Regulating the New Self-Employed in the Uber Economy: What Role for EU Competition Law? German Law Journal, 19(3).
• Duszczyk, M. (2018). Uber podgryza taxi coraz mocniej. Rzeczpospolita. Pozyskano z: https://www.rp.pl/transport/art1824201-uber-podgryza-taxi-coraz-mocniej (06.01.2022).
• de Stefano, V. (2016). The rise of the „just-in-time workforce”: on-demand work, crowdwork and labour protection in the „gig economy”. Conditions of Work and Employment Series, (71), ILO.
• ETUI. (2018). Benchmarking Working Europe 2018. Bruksela: European Trade Union Institute. Felice, F. i Vatiero, M. (2014). Ordo and European Competition Law. A Research Annual, 32, 147–157.
• Florek, L. (2013). Znaczenie układów zbiorowych pracy. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 2, 2–10.
• Franck, J. i Peitz, M. (2021). Market Definition in the Platform Economy. Cambridge Yearbook of European Legal Studies, 1–37. http://dx.doi.org/10.1017/cel.2021.13.
• Gospodarek, G. (2019). Status „niezależnego usługodawcy” a trójpodmiotowy model świadczenia usług w gig economy – cz. 1. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (2), 9–17.
• Grzebyk, P. i Pisarczyk, Ł. (2019). Krajobraz po reformie. Zbiorowa reprezentacja praw i interesów zatrudnionych niebędących pracownikami. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 1. http://dx.doi.org/10.33226/0032-6186.2019.1.10.
• Grandy, C. (1993). Original Intent and the Sherman Antitrust Act: A Re-examination of the Consumer- Welfare Hypothesis. The Journal of Economic History, 53(2), 359–376.
• GUS. (2015). Notka informacyjna Związki zawodowe w Polsce 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pozyskano z: https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5490/10/1/1/notatka_zz_1007_ost.pdf.
• GUS. (2019). Partnerzy dialogu społecznego – organizacje pracodawców i związki zawodowe w 2018 r. (wyniki wstępne). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Harris, B. (2017). Uber, Lyft, and Regulating the Sharing Economy. Seattle University Law Review, 41, 269–285.
• ILO. (2021). World Employment and Social Outlook: The role of digital labour platforms in transforming the world of work. Geneva: International Labour Offi ce.
• Jones, A. (2012). The Boundaries of an Undertaking in EU Competition Law. European Competition Journal, 8(2), 301–331.
• KE. (2018). Platform Workers in Europe. Evidence from the COLLEEM Survey. Bruksela: Komisja Europejska.
• Kozak, M. (2019). Zatrudnienie w gig economy na przykładzie Ubera. Monitor Prawa Pracy, 9.
• Lianos, I., Countouris, N. i De Stefano, V. (2019). Re-thinking the competition law labour law interaction – Promoting a fairer labour. European Labour Law Journal, 10(3), 291–333.
• Mccrystal, S. i Hardy, T. (2021). Filling the Void? A Critical Analysis of Competition Regulation of Collective Bargaining Amongst Non-employees. International Journal of Comparative Labour Law, 37(4), 355–384.
• Meijerink, J. i Keegan, A. (2019). Conceptualizing human resource management in the gig economy: Toward a platform ecosystem perspective. Journal of Managerial Psychology, 34(4), 214–232. https://doi.org/10.1108/JMP-07-2018-0277.
• Mitrus, L. (2017). Rewolucja przemysłowa i powstanie prawa pracy. W K.W. Baran (red.), System Prawa Pracy. Tom I. Część ogólna. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Paul, S.M. (2020). Antitrust as Allocator of Coordination Rights. UCLA Law Review, 67, 378–341.
• Paul, S. (2021). Recovering the Moral Economy Foundations of the Sherman Act. The Yale Law Journal, 81.
• Pisarczyk, Ł. (2019). Reforma zbiorowego prawa pracy. Próba kodyfikacji a nowelizacja przepisów zbiorowego prawa pracy. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Prassl, J. (2018). Humans as a Service. The Promise and Perils of Work in the Gig Economy. University of Oxford; B. Rogers, The Social Costs of Uber. University of Chicago Law Review Online, 82(1).
• Prassl, J. i Risak, M. (2016). Uber, Taskrabbit, & Co.: Platforms as Employers? Rethinking the Legal Analysis of Crowdwork. Comparative Labor Law & Policy Journal, 37.
• Rogers, B. (2015). The Social Costs of Uber. The University of Chicago Law Review Dialogue, 82(1), 85–102. https://doi.org/10.2139/ssrn.2608017.
• Schwab, K. (2017). The Fourth Industrial Revolution. Penguin UK.
• Skoczny, T. (1990). Ustawodawstwo antymonopolowe na świecie w latach 1890–1989. Warszawa: Wydawnictwo Przemiany.
• Sprague, R. (2015). Worker (Mis)Classifi cation in the Sharing Economy: Square Pegs Trying to Fit in Round Holes. ABA Journal of Labor & Employment Law, 31(1), 53–76. https://doi.org/10.2139/ssrn.2606600.
• Steinbaum, M. (2019). Antitrust, the Gig Economy, and Labor Market Power. Law and Contemporary Problems, 82, 45–64.
• Stucke, M.E. i Ezrachi, A. (2020). Competition Overdose. How Free Market Mythology Transformed us from Citizen Kings to Market Servants. Nowy York: Harper Business.
• Sylwestrzak, D. (2018). Klasyczne przewozy taksówkowe kontra Uber. Gdańskie Studia Prawnicze, 39, 135–148.
• Toroń, M. i Wiese, K. (2017). Aplikacja UBER lub jak ująć sharing economy w istniejące ramy prawne? internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny, 5(6).
• Weil, D. (2014). The fissured workplace: Why work became so bad for so many and what can be done to improve it. Harvard University Press.
• Whish, R. i Bailey, D. (2003). Competition law 7th edition. Nowy York: Oxford University Press.
• Wiener, M., Cram, W. i Benlian, A. (2021). Algorithmic control and gig workers: A legitimacy perspective of Uber drivers. European Journal of Information Systems, 1–23. https://doi.org/10.1080/096008 5X.2021.1977729.

Identifiers

DOI

10.7172/2299-5749.IKAR.1.11.4

Biblioteka Nauki

2216130