Jakie wnioski uznajemy za racjonalne? Wpływ prawdopodobieństwa apriorycznego na prawdopodobieństwo aposterioryczne

• Authors: Anna Wójtowicz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Badania wydają się sugerować, że w wielu wypadkach ustalamy prawdopodobieństwo pewnych zdarzeń w oparciu o dostarczaną informację w sposób niezgodny z modelem normatywnym. Wpływa to bezpośrednio na wnioski, które jesteśmy gotowi uznać za racjonalne na podstawie danych przesłanek. W artykule wskazano czynniki mogące rzutować na przyjmowaną wielkość prawdopodobieństwa apriorycznego i – pośrednio – na obliczanie prawdopodobieństwa aposteriorycznego. Zbiorczo czynniki te będą określane jako parametr j. Jego wielkość zależy od kontekstu, w jakim przebiega dane wnioskowanie, i od określonych cech wnioskującego podmiotu. Po uwzględnieniu jego wpływu okazuje się, że krytyczna ocena ludzkich wnioskowań nie zawsze jest uzasadniona.

EN

Empirical data suggest, that in many situations people are not able to estimate the probability of events on the base of available information in a way consistent with the normative model. This fact infl uences the choice of conclusions which are considered to be rational. The article outlines the factors that may affect the assumed value of a priori probability and – indirectly – the value of a posteriori probability. All these factors will be collectively referred to as the parameter j. Its value depends on the context in which the reasoning is made. In the article I show, that a critical assessment of our reasoning is not always justified.

Keywords

PL

prawdopodobieństwo bazowe, prawdopodobieństwo aprioryczne, czynnik bayesowski, wzór Bayesa, błąd pominięcia bazy, sofi zmat prokuratora.

EN

base rate, prior probability, Bayes factor, Bayes theorem, baserate fallacy, prosecutor’s fallacy.

• Publisher: Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Decyzje
• Year: 2018
• Issue: 29

Dates

published

2018

online

2019-01-21

Contributors

author

Anna Wójtowicz

Identifiers

DOI

10.7206/DEC.1733-0092.102