Immediacy principle in the Roman criminal procedure

• Authors: Andrzej Chmiel

Title variants

PL

Zasada bezpośredniości w rzymskim procesie karnym

Abstracts

PL

Analizując historyczny rozwój rzymskiego procesu karnego, należy stwierdzić, iż zasada bezpośredniości towarzyszyła mu niemalże od najdawniejszych czasów, aż do Justyniana. Fakt przestrzegania tej zasady najlepiej potwierdza zarówno sposób przeprowadzania określonych dowodów w rzymskim procesie karnym, jak również ich sądowa ocena. O tym, jak dużą wagę przywiązywali Rzymianie do omawianej zasady, może świadczyć przede wszystkim przykład dowodu z zeznań świadka. Zeznania składane osobiście przez świadka przed sądem były już w czasach republiki przedkładane ponad zeznanie złożone w postaci dokumentu. Wyrazem przestrzegania zasady bezpośredniości w rzymskim procesie karnym był fakt sporządzania protokołów, początkowo jedynie z określonych rozstrzygnięć np. wyroków, a w późniejszym okresie już z wszystkich czynności procesowych. Także w okresie cesarstwa rzymski proces karny był zdominowany przez zasadę bezpośredniości. Fakt przestrzegania tejże zasady w wyraźny sposób potwierdzają zarówno reskrypty wydane przez cesarza Hadriana, wyrażające postulat bezpośredniego przeprowadzania dowodów przed sądem, reforma urzędu irenarchae dokonana przez Antoninusa Piusa, jak również potwierdzony przez Justyniana zakaz pomocy sądowej w sprawach karnych. Dopuszczalne były pewne wyjątki od zasady bezpośredniości, zwłaszcza przedstawianie podczas rozprawy przygotowanych poza procesem pisemnych laudationes oraz sporządzonych w trakcie postępowania protokołów przesłuchań świadków, jak również możliwość wykorzystywania dowodów poszlakowych.

EN

In analysing the historical development of the Roman criminal procedure it should be observed that it followed the immediacy principle from the earliest times until the Justinian period. Adherence to this rule is best confirmed by the manner in which particular evidence was taken in the Roman criminal procedure, as well as by its judicial evaluation. The significance attached by Romans to the principle in question is corroborated primarily by an example of evidence obtained from a witness’s testimony. Already in the Republic period, testimony given personally by a witness before the court was preferred to testimony in the form of a document. Adherence to the immediacy principle in the Roman criminal procedure was manifested by the fact of preparing reports, initially comprising only certain decisions, e.g. judgements, and later all procedural actions. In the Empire period, the Roman criminal procedure was also ominated by the immediacy principle. The fact that the principle was adhered to is explicitly confirmed by the rescripts issued by Emperor Hadrian, expressing the demand that direct evidence be taken before the court, the reform of the irenarchae’s office implemented by Antoninus Pius, as well as a ban on legal assistance in criminal cases, confirmed by Justinian. Certain exceptions to the immediacy principle were allowed, such as submitting at a trial written laudationes prepared out of court and reports on interrogation of witnesses compiled during the proceedings, as well as admissibility of circumstantial evidence.

Keywords

EN

Roman criminal procedure; immediacy principle; evidentiary proceedings; witness; defendant; testimony; explanations; interrogation report

PL

rzymski proces karny; zasada bezpośredniości; postępowanie dowodowe; świadek; oskarżony; zeznania; wyjaśnienia; protokół przesłuchania

• Publisher: Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem
• Year: 2016
• Volume: 8
• Issue: 2
• Pages: 2-16

Dates

published

2016

Contributors

author

Andrzej Chmiel

Identifiers

DOI

10.7206/kp.2080-1084.106

Biblioteka Nauki

2006914