Fiskalne i pozafiskalne aspekty podatku akcyzowego

• Authors: Łukasz Dynysiuk

Title variants

EN

Fiscal and non-fiscal functions of excise duty

Abstracts

EN

The article looks at the fiscal and non-fiscal functions of excise duty in relation to the imposition of the tax on tobacco products, especially cigarettes. Along with considering the purely fiscal function of excise duty the authors discuss the social function (non-fiscal), which mainly relates to the protection of public health in the context of tobacco products. At the same time, besides the aspects covered in the relevant literature, the authors highlight another aspect, i.e. the security function. The article discusses the relationship and effects of the above functions in view of their critical importance in formulating an appropriate model for imposing excise duty on tobacco products, in particular cigarettes. Cigarettes are the most important group of tobacco products from the point of view of the budget revenues of certain EU countries, including Poland. A suitable model for such taxation of cigarettes should be characterized by three main functions of excise duty, i.e. fiscal (ensuring the appropriate level of budget revenues), non-fiscal (protection of public health) and security (reducing the grey economy). In order to ensure these functions are performed we may not, according to the authors, allow the asymmetrical application of excise duty. The article considers two different approaches to these functions of excise duty. On the one hand, the traditional approach is presented, i.e. that the primary function of imposing excise duty on tobacco products is to provide appropriate budget revenues, and that non-tax issues should remain outside the sphere of influence of excise tax. On the other hand, the authors suggest a new approach, which posits that excise duty is indeed an appropriate tool for regulating the social sphere, in this case the protection of public health.

PL

Artykuł porusza kwestię aspektów fiskalnych i pozafiskalnych podatku akcyzowego w odniesieniu do opodatkowania tym podatkiem wyrobów tytoniowych, a w szczególności papierosów. Autorzy poza klasycznym aspektem fiskalnym podatku akcyzowego (funkcji fiskalnej) wskazują na aspekt społeczny (pozafiskalny) głównie przejawiający się w ochronie zdrowia publicznego w kontekście wyrobów tytoniowych. Jednocześnie autorzy wyróżniają poza dostrzeganymi w literaturze przedmiotu aspektami (funkcjami) fiskalnymi i pozafiskalnymi podatku akcyzowego jeszcze jeden aspekt, tj. aspekt bezpieczeństwa.Artykuł wskazuje na wzajemne relacje i oddziaływanie powyższych aspektów, w szczególności mając na względzie ich kluczowe znaczenie przy formułowaniu właściwego modelu opodatkowania wyrobów tytoniowych (papierosów) podatkiem akcyzowym. Odpowiedni model opodatkowania akcyzą wyrobów tytoniowych, a w szczególności papierosów, które są najistotniejszą grupą wyrobów tytoniowych z punktu widzenia wpływów budżetowych poszczególnych państw Unii Europejskiej, w tym Polski, powinien bowiem charakteryzować się tym, iż w pełni realizowane są wspomniane trzy główne aspekty podatku akcyzowego, tj. fiskalny (zapewnienie na odpowiednim poziomie wpływów budżetowych), pozafiskalny (ochrona zdrowia publicznego) oraz bezpieczeństwa (ograniczenie szarej strefy). Aby jednak zapewnić ich realizację, nie może, zdaniem autorów, dochodzić do niepożądanego zjawiska, jakim jest asymetria funkcji (aspektów) podatku akcyzowego. Artykuł wskazuje także na dwa odmienne podejścia do powyższych aspektów (funkcji) podatku akcyzowego. Z jednej strony przedstawione zostało podejście tradycyjne, tzn. głoszące postulat, iż podstawową funkcją podatku akcyzowego przy opodatkowaniu wyrobów tytoniowych (papierosów) jest zapewnianie odpowiednich dochodów budżetowych, a kwestie pozafiskalne powinny pozostać poza ingerencją w tę sferę poprzez instrument podatku akcyzowego. Z drugiej natomiast strony autorzy wskazują na tzw. nowe podejście, które zakłada, iż podatek akcyzowy jest właściwym narzędziem umożliwiającym regulację sfery pozafiskalnej (społecznej) – ochrona zdrowia publicznego.

Keywords

PL

społeczny; bezpieczeństwa; podatek akcyzowy; akcyza; aspekty; funkcje; wyroby tytoniowe; papierosy; fiskalny; pozafiskalny

EN

excise duty; excise; functions; tobacco products; cigarettes; fiscal non-fiscal; social; security

• Publisher: Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem
• Year: 2016
• Volume: 8
• Issue: 4
• Pages: 22-39

Dates

published

2016

Contributors

author

Łukasz Dynysiuk

References

• 1. Callan S., Townsend J., Perucic A., Lopez Nicolas A., Deutsch A., Bertelleti Kemp F., Ross H., Jossens L., Radu-Loghin L., Stoklosa M., Opodatkowanie tytoniu i nielegalny handel, Smoke Free Partnership a world without tobacco, Tobtaxy (Making Tobacco Tax Trendy), Raport Toolkit 2012. [Google Scholar]
• 2. Cnossen S., Smart M., Taxation of Tabaco, [w:] S. Cnossen (red.), Theory and Practice of Excise Taxation, Smoking, Drinking, Gambling, Polluting, and Driving, Oxford 2005. [Google Scholar]
• 3. Cnossen S., Theory and Practise of Excise Taxation, New York 2005. [Google Scholar]
• 4. Curbing the Epidemic, Appendix A, A view from the International Monetary Fund, World Bank 1999. [Google Scholar]
• 5. Czart Ciecierski C., Cherukupalli R., Weresa M., Ekonomiczne aspekty palenia tytoniu i opodatkowania wyrobów tytoniowych w Polsce, Paryż 2011. [Google Scholar]
• 6. Eriksen M., Mackay J., Ross H., The Tobacco Atlas, World Lung Fundation i American Cancer Society, 2012, www.TobaccoAtlas.org. [Google Scholar]
• 7. Fisher I., The Theory of Interest, New York 1930. [Google Scholar]
• 8. Franks P. i in., Cigarette Prices, and the Poor: Implications of Recent Trends, „American Journal of Public Health” 2007, 97(10). [Google Scholar]
• 9. Gil Soriano A., Excise duties and smuggling. The need of joint solutions to a global threat, València 2013, http://portal.uned.es/. [Google Scholar]
• 10. Gruber J., Kőszegi B., A Modern Economic View of Tobacco Taxation, Paris 2008. [Google Scholar]
• 11. Jha P., Chaloupka F. (red.), Tobacco Control in Developing Countries. Executive Summary, World Bank and World Health Organization. [Google Scholar]
• 12. Kosikowski C., Naprawa finansów publicznych w Polsce, Warszawa 2011. [Google Scholar]
• 13. Ksieniewicz U., Kałka M., Leksykon podatku akcyzowego, Wrocław 2007. [Google Scholar]
• 14. Laibson D., Golden Eggs and Hyperbolic Discounting, „Quarterly Journal of Economics” 1997, 112(2), s. 443–477. [Google Scholar]
• 15. Łyszczarz B., Ekonomiczne i zdrowotne opodatkowanie wyrobów akcyzowych, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2007, 88, www.phie.pl. [Google Scholar]
• 16. Ouellet J-F., Restuccia M., Tellier A., Lacroix C., The Impact of Cigarette Tax Reduction on Consumption Behavior: Short-and-Long-Term Empirical Evidence From Canada, Montréal 2010. [Google Scholar]
• 17. Phelps E.S., Pollak R.A., On Second-Based National Saving and Game-Equilibrium Growth, „Review of Economic Studies” 1968, 35, s. 185–199. [Google Scholar]
• 18. Piechowiak Ł., O ile powinna wzrosnąć akcyza na papierosy?, Dział Analiz Bankier.pl, Warszawa 2014, http://www.bankier.pl/static/att/73000/7216161_raport_akcyza_na_papierosy_bankier.pl_2014.pdf. [Google Scholar]
• 19. Raport PwC, Akcyza na papierosy. Wyższa stawka – niższe wpływy, https://www.pwc.pl/pl/publikacje/assets/raport_pwc_akcyza_na_papierosy_wyzsza_stawka_nizsze_wplywy.pdf. [Google Scholar]
• 20. Rosiński R., Fiskalne aspekty podatku akcyzowego w krajach Unii Europejskiej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 864, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2015, 76(1). [Google Scholar]
• 21. Samuelson P., A Note on Measurement of Utility, „Review of Economic Studies” 1937, 4(2), s. 155–161. [Google Scholar]
• 22. Strotz R.H., Myopia and Inconsistency in Dynamic Utility Maximization, „Review of Economic Studies” 1956, 23, s. 165–180. [Google Scholar]
• 23. Sunley E.M., Taxation of Cigarettes in the Bloomberg Initiative Countries: Overview of Policy Issues and Proposals for Reform, International Union Against Tuberculosis and Lund Disease for the Bloomberg Initiative to Reduce Tobacco Use, 2009. [Google Scholar]
• 24. World Bank, Curbing the Epidemic: Governments and the Economics of Tobacco Control, 1999. [Google Scholar]
• 25. Callan S., Townsend J., Perucic A., Lopez Nicolas A., Deutsch A., Bertelleti Kemp F., Ross H., Jossens L., Radu-Loghin L., Stoklosa M., Opodatkowanie tytoniu i nielegalny handel, Smoke Free Partnership a world without tobacco, Tobtaxy (Making Tobacco Tax Trendy), Raport Toolkit 2012. [Google Scholar]
• 26. Cnossen S., Smart M., Taxation of Tabaco, [w:] S. Cnossen (red.), Theory and Practice of Excise Taxation, Smoking, Drinking, Gambling, Polluting, and Driving, Oxford 2005. [Google Scholar]
• 27. Cnossen S., Theory and Practise of Excise Taxation, New York 2005. [Google Scholar]
• 28. Curbing the Epidemic, Appendix A, A view from the International Monetary Fund, World Bank 1999. [Google Scholar]
• 29. Czart Ciecierski C., Cherukupalli R., Weresa M., Ekonomiczne aspekty palenia tytoniu i opodatkowania wyrobów tytoniowych w Polsce, Paryż 2011. [Google Scholar]
• 30. Eriksen M., Mackay J., Ross H., The Tobacco Atlas, World Lung Fundation i American Cancer Society, 2012, www.TobaccoAtlas.org. [Google Scholar]
• 31. Fisher I., The Theory of Interest, New York 1930. [Google Scholar]
• 32. Franks P. i in., Cigarette Prices, and the Poor: Implications of Recent Trends, „American Journal of Public Health” 2007, 97(10). [Google Scholar]
• 33. Gil Soriano A., Excise duties and smuggling. The need of joint solutions to a global threat, València 2013, http://portal.uned.es/. [Google Scholar]
• 34. Gruber J., Kőszegi B., A Modern Economic View of Tobacco Taxation, Paris 2008. [Google Scholar]
• 35. Jha P., Chaloupka F. (red.), Tobacco Control in Developing Countries. Executive Summary, World Bank and World Health Organization. [Google Scholar]
• 36. Kosikowski C., Naprawa finansów publicznych w Polsce, Warszawa 2011. [Google Scholar]
• 37. Ksieniewicz U., Kałka M., Leksykon podatku akcyzowego, Wrocław 2007. [Google Scholar]
• 38. Laibson D., Golden Eggs and Hyperbolic Discounting, „Quarterly Journal of Economics” 1997, 112(2), s. 443–477. [Google Scholar]
• 39. Łyszczarz B., Ekonomiczne i zdrowotne opodatkowanie wyrobów akcyzowych, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2007, 88, www.phie.pl. [Google Scholar]
• 40. Ouellet J-F., Restuccia M., Tellier A., Lacroix C., The Impact of Cigarette Tax Reduction on Consumption Behavior: Short-and-Long-Term Empirical Evidence From Canada, Montréal 2010. [Google Scholar]
• 41. Phelps E.S., Pollak R.A., On Second-Based National Saving and Game-Equilibrium Growth, „Review of Economic Studies” 1968, 35, s. 185–199. [Google Scholar]
• 42. Piechowiak Ł., O ile powinna wzrosnąć akcyza na papierosy?, Dział Analiz Bankier.pl, Warszawa 2014, http://www.bankier.pl/static/att/73000/7216161_raport_akcyza_na_papierosy_bankier.pl_2014.pdf. [Google Scholar]
• 43. Raport PwC, Akcyza na papierosy. Wyższa stawka – niższe wpływy, https://www.pwc.pl/pl/publikacje/assets/raport_pwc_akcyza_na_papierosy_wyzsza_stawka_nizsze_wplywy.pdf. [Google Scholar]
• 44. Rosiński R., Fiskalne aspekty podatku akcyzowego w krajach Unii Europejskiej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 864, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2015, 76(1). [Google Scholar]
• 45. Samuelson P., A Note on Measurement of Utility, „Review of Economic Studies” 1937, 4(2), s. 155–161. [Google Scholar]
• 46. Strotz R.H., Myopia and Inconsistency in Dynamic Utility Maximization, „Review of Economic Studies” 1956, 23, s. 165–180. [Google Scholar]
• 47. Sunley E.M., Taxation of Cigarettes in the Bloomberg Initiative Countries: Overview of Policy Issues and Proposals for Reform, International Union Against Tuberculosis and Lund Disease for the Bloomberg Initiative to Reduce Tobacco Use, 2009. [Google Scholar]
• 48. World Bank, Curbing the Epidemic: Governments and the Economics of Tobacco Control, 1999. [Google Scholar]

Identifiers

DOI

10.7206/kp.2080-1084.128

Biblioteka Nauki

2003138