Język pisany, reguła prawna i abstrakcyjna moneta – archaiczne początki myślenia naukowo-filozoficznego

• Authors: Jerzy Oniszczuk

Title variants

EN

Writing, Legal Rule and Abstract Coin – the Archaic Beginnings of Scientific and Philosophical Thought

Abstracts

EN

Important for the scientific and philosophical mode of thought is the issue of circumstances that lead to the emergence of such type of reflection, different from traditional ways of explaining the reality by mythological beliefs. The spiritual search of a philosophising man turned out to be a reflection upon rule, upon the all- -governing principle, i.e. both the natural world (cosmos) and the relations between people. This mode of thought evolved when a need and possibility for writing down (setting out) abstract legal norms (nomos) for the sake of certainty and verifiability of judgments arose. It was vital also for the trade and in particular for ownership (civil law), whose value was abstractly expressed in monetary money. These were the crucial factors in the initiation and development of scientific and philosophical (abstract) thought. Other fundamental conditions for the development of science and philosophy included liberty, equality and respect for otherness, as well as the non-orthodox character of beliefs (myths). These were ensured by the civic, cosmopolitan and economically developed polis, particularly the democratic one. Such conditions for the development of science and philosophy have proved to be universal and timeless.

PL

Ważny dla naukowego i filozoficznego sposobu myślenia jest problem okoliczności, które wpłynęły na wykształcenie takiego typu rozważań, różnego od objaśniania rzeczywistości za pomocą mitologicznych wierzeń. Sensem umysłowych poszukiwań człowieka filozofującego okazał się namysł nad regułą, nad kierującą wszystkim zasadą, tj. zarówno światem naturalnym (kosmosem), jak i relacjami między ludźmi. Doszło do tego sposobu myślenia po tym, gdy pojawiła się potrzeba i możliwość spisania (ustanowienia) abstrakcyjnych norm prawa (nomos) dla pewności i sprawdzalności orzecznictwa, dla obrotu gospodarczego, a zwłaszcza dla własności (prawo cywilne), wartość której wyrażono abstrakcyjnie w pieniądzu monetarnym. Były to znaczące okoliczności dla zainicjowania i rozwoju myślenia naukowo-filozoficznego (abstrakcyjnego). Innymi fundamentalnymi warunkami rozwoju nauki i filozofii była wolność, równość i uznanie dla inności, a także nieortodoksyjny charakter wierzeń (mitów). Te zapewniała zaś obywatelska, kosmopolityczna i rozwinięta gospodarczo polis, zwłaszcza demokratyczna. Owe warunki rozwoju nauki i okazały się uniwersalne i ponadczasowe.

Keywords

PL

filozofia; nauka; abstrakcyjna norma; polis; pieniądz monetarny; wartość symboliczna; język pisemny; prawodawca; nomos i physis

EN

philosophy; ancient Greece; ancient Greek law; polis; science; abstract norm; monetary money; symbolic value; written language; lawgiver; nomos; physis

• Publisher: Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem
• Year: 2018
• Volume: 10
• Issue: 2
• Pages: 212-237

Dates

published

2018

Contributors

author

Jerzy Oniszczuk

References

• 1. Arystoteles, Polityka, Warszawa 2004. [Google Scholar]
• 2. Bravo B., Wipszycka E., Historia starożytnych Greków, t. 1, Do końca wojen perskich, Warszawa1988. [Google Scholar]
• 3. Chadwick J., Odczytanie pisma linearnego B, Warszawa 1964. [Google Scholar]
• 4. Cross M., The Creativity of Crete. City States and the Foundation of the Modern World, Oxford 2011. [Google Scholar]
• 5. Gadamer H.G., Początek filozofii, Warszawa 2008. [Google Scholar]
• 6. Gajda J., Prawo natury i umowa społeczna w filozofii przedsokratejskiej, Wrocław 1986. [Google Scholar]
• 7. Hammond N.G.L., Dzieje Grecji, Warszawa 1994. [Google Scholar]
• 8. Hansen M.H., Polis. Wprowadzenie do dziejów greckiego miasta-państwa w starożytności, Warszawa 2011. [Google Scholar]
• 9. Herodot, Dzieje, Warszawa 2004. [Google Scholar]
• 10. Hezjod, Prace i dnie, Wrocław 1952. [Google Scholar]
• 11. Homer, Odyseja, tłum. L. Siemieński, oprac. Z. Kubiak, Warszawa 1990. [Google Scholar]
• 12. Krawczuk A., Mity, mędrcy, polityka, Warszawa 1975. [Google Scholar]
• 13. Krońska I., [w:] Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Warszawa 2006. [Google Scholar]
• 14. Lengauer W., Religijność starożytnych Greków, Warszawa 1994. [Google Scholar]
• 15. Lengauer W., Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego, Warszawa 1999. [Google Scholar]
• 16. Murray O., Narodziny Grecji, Warszawa 2004. [Google Scholar]
• 17. Nightingale A.W., The Philosophers in Archaic Greek Culture, [w:] H.A. Shapiro, Introduction, [w:] H.A. Shapiro (red.), The Cambridge Companion to Archaic Greece, Cambridge 2007. [Google Scholar]
• 18. Oniszczuk J., Hezjod: prefilozofia pracy, sprawiedliwości i hybris, [w:] M. Latos-Miłkowska, Ł. Pisarczyk (red.), Prawo pracy między gospodarką a ochroną pracy. Księga jubileuszowa Profesora Ludwika Florka, Warszawa 2016. [Google Scholar]
• 19. Oniszczuk J., Sprawiedliwość jako wieczna i regularna wymiana według inteligentnej miary. Poszukiwanie prawa, [w:] J. Osiński (red.), Kapitalizm a sprawiedliwość społeczna, Warszawa 2016, s. 13–67. [Google Scholar]
• 20. Oniszczuk J., Użyteczność wiedzy, władzy, państwa i prawa w poszukiwaniach pitagorejskich, „Państwo Prawne” 2015, 1(5), s. 7–57. [Google Scholar]
• 21. Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 1, Lublin 2008. [Google Scholar]
• 22. Stamatellos G., Introduction to Presocratics, Malden–Oxford 2012. [Google Scholar]
• 23. Szulczewski G., Aporie filozofii a kondycja racjonalizmu, Warszawa 2006. [Google Scholar]
• 24. Arystoteles, Polityka, Warszawa 2004. [Google Scholar]
• 25. Bravo B., Wipszycka E., Historia starożytnych Greków, t. 1, Do końca wojen perskich, Warszawa1988. [Google Scholar]
• 26. Chadwick J., Odczytanie pisma linearnego B, Warszawa 1964. [Google Scholar]
• 27. Cross M., The Creativity of Crete. City States and the Foundation of the Modern World, Oxford 2011. [Google Scholar]
• 28. Gadamer H.G., Początek filozofii, Warszawa 2008. [Google Scholar]
• 29. Gajda J., Prawo natury i umowa społeczna w filozofii przedsokratejskiej, Wrocław 1986. [Google Scholar]
• 30. Hammond N.G.L., Dzieje Grecji, Warszawa 1994. [Google Scholar]
• 31. Hansen M.H., Polis. Wprowadzenie do dziejów greckiego miasta-państwa w starożytności, Warszawa 2011. [Google Scholar]
• 32. Herodot, Dzieje, Warszawa 2004. [Google Scholar]
• 33. Hezjod, Prace i dnie, Wrocław 1952. [Google Scholar]
• 34. Homer, Odyseja, tłum. L. Siemieński, oprac. Z. Kubiak, Warszawa 1990. [Google Scholar]
• 35. Krawczuk A., Mity, mędrcy, polityka, Warszawa 1975. [Google Scholar]
• 36. Krońska I., [w:] Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Warszawa 2006. [Google Scholar]
• 37. Lengauer W., Religijność starożytnych Greków, Warszawa 1994. [Google Scholar]
• 38. Lengauer W., Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego, Warszawa 1999. [Google Scholar]
• 39. Murray O., Narodziny Grecji, Warszawa 2004. [Google Scholar]
• 40. Nightingale A.W., The Philosophers in Archaic Greek Culture, [w:] H.A. Shapiro, Introduction, [w:] H.A. Shapiro (red.), The Cambridge Companion to Archaic Greece, Cambridge 2007. [Google Scholar]
• 41. Oniszczuk J., Hezjod: prefilozofia pracy, sprawiedliwości i hybris, [w:] M. Latos-Miłkowska, Ł. Pisarczyk (red.), Prawo pracy między gospodarką a ochroną pracy. Księga jubileuszowa Profesora Ludwika Florka, Warszawa 2016. [Google Scholar]
• 42. Oniszczuk J., Sprawiedliwość jako wieczna i regularna wymiana według inteligentnej miary. Poszukiwanie prawa, [w:] J. Osiński (red.), Kapitalizm a sprawiedliwość społeczna, Warszawa 2016, s. 13–67. [Google Scholar]
• 43. Oniszczuk J., Użyteczność wiedzy, władzy, państwa i prawa w poszukiwaniach pitagorejskich, „Państwo Prawne” 2015, 1(5), s. 7–57. [Google Scholar]
• 44. Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 1, Lublin 2008. [Google Scholar]
• 45. Stamatellos G., Introduction to Presocratics, Malden–Oxford 2012. [Google Scholar]
• 46. Szulczewski G., Aporie filozofii a kondycja racjonalizmu, Warszawa 2006. [Google Scholar]

Identifiers

DOI

10.7206/kp.2080-1084.200

Biblioteka Nauki

1975421