A Few Remarks on the Concept of Secularism and the Judgments of the European Court of Human Rights

• Authors: Tomasz Famulski

Title variants

PL

Kilka uwag na temat pojęcia sekularyzmu oraz orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Abstracts

PL

Artykuł podzielony jest na dwie części. W pierwszej części rozważane jest pewne pojęcie sekularyzmu, w którym sekularyzm uznaje się za zestawienie trzech zasad: rozdziału Kościoła od państwa, wolności religijnej, oraz równości. Następnie ma miejsce refleksja nad Europejską Konwencją Praw Człowieka z punktu widzenia powyższego pojęcia sekularyzmu. O ile konwencja nie zapewnia rozdziału Kościoła od państwa, chroni ona wolność religijną oraz równość, co pozwala na stwierdzenie, że jest ona do pewnego stopnia sekularystyczna. W drugiej części pod kątem sekularyzmu analizowane są trzy precedensowe sprawy zaistniałe przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. O ile niewiele powiedzieć można na temat samej w sobie sprawy Kokkinakis przeciwko Grecji, o tyle porównanie ze sprawami Leyla Şahin przeciwko Turcji oraz Lautsi przeciwko Włochom pozwala zauważyć, że pojawienie się sekularyzmu (rozumianego jako jedna z jego składowych – zasada rozdziału) daje Trybunałowi możliwość powzięcia względu na doktrynę marginesu tolerancji i odciągnięcie uwagi od konkretnego naruszenia zasad chronionych przez Konwencję. Końcowo zauważa się, że jedyne wystąpienie w orzecznictwie ETPCz pojęcia sekularyzmu jako osobistego przekonania jest niekonkluzywne.

EN

The article is divided into two parts. The first part discusses a certain concept of secularism, where secularism is considered to be composite of three principles: separation of church and state, freedom of religion, and equality. Subsequently, the European Convention on Human Rights is reflected upon with that concept of secularism in mind. While it does not warrant separation of church and state, freedom of religion and equality are enshrined in it. Therefore, the Convention may be considered secularist to an extent. In the second part, three of the European Court of Human Rights landmark cases are analyzed with regard to secularism. While not much can be said about Kokkinakis v. Greece on its own, the comparison with Leyla Şahin v. Turkey and Lautsi v. Italy allows to point out that appearance of secularism (understood as one of its components – the principle of separation) provides the Court with a possibility to defer to the doctrine of the margin of appreciation and draw the focus away from the actual violation of the principles enshrined in the Convention. Finally, it is noted that the only appearance of the concept of secularism as a personal conviction in the Court’s judgment is inconclusive.

Keywords

EN

secularism; freedom of religion; European Court of Human Rights; European Convention on Human Rights; Lautsi v. Italy; Leyla Şahin v. Turkey; Kokkinakis v. Greece

PL

sekularyzm; wolność wyznania; Europejski Trybunał Praw Człowieka; Europejska Konwencja Praw Człowieka; Lautsi v. Italy; Leyla Şahin v. Turkey; Kokkinakis v. Greece

• Publisher: Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem
• Year: 2019
• Volume: 11
• Issue: 4
• Pages: 33-50

Dates

published

2019

Contributors

author

Tomasz Famulski

References

• Calo Z.R., Pluralism, Secularism, and the European Court of Human Rights, „Journal of Law and Religion” 2010–2011, 26(1), pp. 261–280. [Google Scholar]
• Eberle C., Cuneo T., Religion and Political Theory, [in:] E.N. Zalta (ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Stanford 2017. [Google Scholar]
• Gunn T.J., The “Principle of Secularism” and the European Court of Human Rights: A Shell Game, [in:] J. Temperman, T.J. Gunn, M.D. Evans (eds.), The European Court of Human Rights and the Freedom of Religion or Belief. The 25 Years since Kokkinakis, Leiden–Boston 2019, pp. 465–572. [Google Scholar]
• Hoopes T., The Leyla Sahin v. Turkey Case Before the European Court of Human Rights, „Chinese Journal of International Law” 2006, 5(3), pp. 719–722. [Google Scholar]
• Kurtul A.K., Secularism and the European Court of Human Rights, https://www.academia.edu/30080790/SECULARISM_AND_THE_EUROPEAN_COURT_OF_HUMAN_ RIGHTS_AN_UNCANNY_RELATIONSHIP. [Google Scholar]
• Piechowiak M., Negatywna wolność religijna i przekonania sekularystyczne w świetle sprawy Lautsi przeciwko Włochom, „Przegląd Sejmowy” 2011, 5(106), pp. 37–68. [Google Scholar]
• Campbell and Cosans v. the United Kingdom, no. 7511/76; 7743/76, ECHR 1982. [Google Scholar]
• Kokkinakis v. Greece, no. 14307/88, ECHR 1993. [Google Scholar]
• Lautsi v. Italy, no. 30814/06, ECHR 2009. [Google Scholar]
• Lautsi v. Italy [GC], no. 30814/06, ECHR 2011. [Google Scholar]
• Leyla Şahin v. Turkey, no. 44774/98, ECHR 2004. [Google Scholar]
• Leyla Şahin v. Turkey [GC], no. 44774/98, ECHR 2005. [Google Scholar]
• https://www.lexico.com/en/definition/secularism [Google Scholar]
• https://www.merriam-webster.com/dictionary/secularism [Google Scholar]
• https://www.secularism.org.uk/about.html [Google Scholar]
• https://www.secularism.org.uk/what-is-secularism.html [Google Scholar]
• https://sjp.pl/sekularyzm [Google Scholar]

Identifiers

DOI

10.7206/kp.2080-1084.340

Biblioteka Nauki

2082836