Naukowiec w grze o władzę nad poznaniem. W świetle ustawy 2.0

• Authors: Jolanta Jabłońska-Bonca

Title variants

EN

A Scientist in the Game of Power over Knowledge. In the Light of the Act 2.0

Abstracts

EN

Academics and faculty members are entangled in many interests. Selfless science for cognitive purposes is a thing of the past. There is a constant game of the power over knowledge. Apart from scientists, many entities with various interests are participants of the game. They are: politicians, officials, academic administration, research sponsors, accreditation agencies, publishers, resort scientific institutes, industry, business. The scientists themselves sometimes work for the truth and sometimes they work for profit; they create knowledge which is public property, or when they are employed commercially, e.g. by the industry, they create private knowledge. This paper presents five factors which may contribute to restricting the cognitive autonomy of the scientists.

PL

Pracownicy badawczo-dydaktyczni i dydaktyczni są uwikłani w wiele interesów. Bezinteresowna nauka dla celów poznawczych to przeszłość. O władzę nad poznaniem toczy się nieustannie gra. W tej grze uczestniczy, poza naukowcami, wiele podmiotów o różnych interesach: politycy, urzędnicy, administracja uczelni, sponsorzy badań, agencje akredytacyjne, wydawcy, resortowe instytuty naukowe, przemysł, biznes. Sami naukowcy czasem pracują dla prawdy, a czasem dla zysku; tworzą wiedzę będącą własnością publiczną albo – zatrudnieni komercyjnie, np. przez przemysł – tworzą wiedzę prywatną. Artykuł przedstawia pięć czynników mogących mieć udział w ograniczaniu autonomii poznawczej naukowców.

Keywords

PL

władza nad poznaniem; autonomią naukowców; wpływ społeczny; nauka akademicka; nauka przemysłowa; nauka postakademicka; fundusze na badania; strategia uczelni

EN

power over knowledge; scientists’ autonomy; social impact; academic science; industrial science; post-academic science; research funding; academic strategy

• Publisher: Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem
• Year: 2019
• Volume: 11
• Issue: 4
• Pages: 116-130

Dates

published

2019

Contributors

author

Jolanta Jabłońska-Bonca

References

• Ash T.G., Wolne słowo. Dziesięć zasad dla połączonego świata, Kraków 2018. [Google Scholar]
• Bieliński J., Etos nauki w Polsce. Nauka akademicka, postakademicka, czy przemysłowa?, [Google Scholar]
• www.researchgate.net/publication (dostęp: 10.11.2019). [Google Scholar]
• Cheek J., Praktyka i polityka w badaniach jakościowych finansowanych ze źródeł zewnętrznych, [w:] N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 1, Warszawa, 2019. [Google Scholar]
• Goniszewski M., Jastrzebska L., Rady uczelni – spojrzenie z zewnątrz, „Perspektywy” 2019, 6. [Google Scholar]
• Hertrich-Woleński J., Naiwni reformatorzy nauki, „Rzeczpospolita” 3.09.2018, [Google Scholar]
• https://www.rp.pl/Publicystyka/309039938-Naiwni-reformatorzy-nauki.html (dostęp: 10.11.2019). [Google Scholar]
• https://konstytucjadlanauki.gov.pl/ewaluacja (dostęp: 10.11.2019). [Google Scholar]
• https://otwartanauka.pl/component/search (dostęp: 10.11.2019). [Google Scholar]
• https://www.government.nl/documents/reports/2016/04/04/amsterdam-call-for-action-on-open-science (dostęp: 10.11.2019). [Google Scholar]
• Karcz J., Gry organizacyjne i polityczna perspektywa analiz organizacji, [w:] K. Klincewcz (red.), Zarządzanie, organizacje i organizowanie – przegląd perspektyw teoretycznych, Warszawa 2016, s. 173–184. [Google Scholar]
• Krimsky S., Nauka skorumpowana, Warszawa 2006. [Google Scholar]
• Merton R.K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Warszawa 1982. [Google Scholar]
• Open Letter form Undersigned Researchers. Reaction of Researches to Plan S: Too Far, Too Risky, https://www.fairopenaccess.org/2018/11/16/the-open-letter-reaction-ofresearchers-to-plan-s-too-far-too-risky/ (dostęp: 10.11.2019). [Google Scholar]
• Open Letter in Support of Funder Publishing Mandates. [Google Scholar]
• Piotrowska-Piątek A., Interesariusze zewnętrzni w misjach i strategiach rozwoju polskiej nauki, „Edukacja” 2016, 1, s. 129–141. [Google Scholar]
• Szerer M., Kultura i prawo, Warszawa 1981. [Google Scholar]
• Wróblewska M.N., Ewaluacja „wpływu społecznego” nauki. Przykład REF 2014 a kontekst polski, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe” 2017, 1. [Google Scholar]
• www.scienceeurope.org (dostęp: 10.11.2019). [Google Scholar]
• Ziman J., Real Sience, Cambridge 2000. [Google Scholar]

Identifiers

DOI

10.7206/kp.2080-1084.345

Biblioteka Nauki

2082829