Law and Jurisprudence in the Face of Conflict. Between Neutrality and the Politica

• Authors: Andrzej Bator

Title variants

PL

Prawo i prawoznawstwo wobec konfliktów. Między neutralnością i politycznością

Abstracts

PL

W artykule konfrontuję współczesną dogmatykę prawa z wyzwaniami, jakie niesie za sobą polityczność prawa i praktyki orzeczniczej. Prawoznawstwo – zdominowane w tradycji kontynentalnej przez nurt dogmatyczny – a w ślad za nim orzecznictwo sądowe sytuowane są jako działania politycznie niezaangażowane. W tekście niniejszym próbuję to dość powszechne przekonanie poddać ostrożnej weryfikacji. Korzystając z poglądów H. Bermana (Prawo i rewolucja. Kształtowanie się zachodniej tradycji prawnej), przyjmuję, że obecny kształt prawoznawstwa oraz wsparta na niej praktyka decyzyjna sądów ukształtowały się w wyniku konfliktów politycznych oraz że dogmatyka prawa właśnie dzięki temu posiada potencjał do neutralizowania i rozwiązywania również współczesnych konfliktów politycznych. Jest zatem aktywnością zarówno polityczną, jak i apolityczną. Paradoks ten jest jednak tylko pozorny. Dbając o zachowanie swojego paradygmatu, dogmatyka powinna elastycznie reagować na wyzwania politycznego otoczenia. Może – i powinna – modyfikować „pas ochronny” teorii, na której jest zbudowana właśnie po to, aby zachować swój rdzeń (I. Lakatos). W artykule próbuję odpowiedzieć na pytanie o granice możliwej adaptacji prawoznawstwa i decyzyjnej praktyki sądów wobec roszczeń płynących ze strony politycznego otoczenia – roszczeń najmocniej współcześnie artykułowanych przez tzw. krytyczne teorie (filozofie) orzekania. W końcowych fragmentach artykułu próbuję – na przykładzie tez sformułowanych w niedawno wydanej monografii R. Mańki W stronę krytycznej filozofii orzekania – zarysować te granice.

EN

In the article, I contrast the contemporary legal dogma with the challenges underlying the political nature of law and judicial practice. Both the Continental jurisprudence and the judicial decisions issued by European courts are dominated by the dogmatic current – and treated as politically neutral acts. My intention is to carefully verify this quite common belief in this paper. Making use of H. Berman’s views, I assume that the present shape of jurisprudence and the judicial practice based thereon have been established as a result of political conflicts and that the legal dogma is capable of neutralising and solving modern-day political conflicts precisely because of the qualities of the said shape. It is therefore both a political and an apolitical activity. But this paradox is only apparent. In its strive to keep its paradigm alive, the dogma should be flexible in reacting to the challenges occurring in its political environment. It can – and should – modify the “buffer” of the theory upon which it is set in order to retain its core. In the article, I try to answer the question about the boundaries of the possible adaptation of jurisprudence and juridical practice with respect to claims raised by the domain of politics – claims currently articulated as the strongest by the so-called critical theories of adjudication. The final part of the paper is an attempt – based on the example of theses formulated in monographby R. Mańko, W stronę krytycznej filozofii orzekania – to outline the said boundaries.

Keywords

EN

western legal tradition; revolution in law; neutrality of jurisprudence; political conflict; paradigm of legal dogmatics; critical philosophy of adjudication; humanisation of judicial decisions

PL

zachodnia tradycja prawna; rewolucja w prawie; neutralność prawoznawstwa; konflikt polityczny; krytyczna filozofia orzekania; humanizacja orzekania

• Publisher: Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem
• Year: 2020
• Volume: 12
• Issue: 3
• Pages: 7-31

Dates

published

2020

Contributors

author

Andrzej Bator

Identifiers

DOI

10.7206/kp.2080-1084.393

Biblioteka Nauki

1955418