On the Content of the Human Right to a Nationality

• Authors: Magdalena Kolczyńska

Title variants

PL

O treści prawa człowieka do posiadania obywatelstwa

Abstracts

PL

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (PDPCz), „każdy człowiek ma prawo do posiadania obywatelstwa”. Choć cytowany przepis wygląda prosto, w istocie ustalenie jego treści nie jest zadaniem łatwym. Większość pozycji w literaturze koncentruje się na problemie bezpaństwowości, która była historycznym powodem włączenia prawa do obywatelstwa do PDPCz. Tymczasem podstawową tezą niniejszego artykułu jest stwierdzenie, że samo posiadanie obywatelstwa nie jest wystarczające do zagwarantowania wszystkich z nim związanych uprawnień. Aby to wykazać, po pierwsze, analizuję różnicę między pojęciami „narodowości” i „obywatelstwa”, ze szczególnym uwzględnieniem kulturowego komponentu tożsamości narodowej. Następnie przedstawiam rozumienie obywatelstwa jako „prawa do posiadania praw”. Na podstawie istniejących badań nad bezpaństwowością pytam, jakie wyzwania stoją przed osobami nieposiadającymi formalnego obywatelstwa żadnego państwa i pokazuję, że bycie obywatelem niektórych państw jest de facto równoznaczne z byciem bezpaństwowcem, jeśli chodzi o zakres posiadanych praw podstawowych. W konsekwencji, sugeruję, że (1) każde państwo-strona PDPCz powinno być gotowe do przyznania obywatelstwa tym osobom, których pierwotne obywatelstwo nie gwarantuje ochrony ich podstawowych praw; (2) osoby te powinna mieć możliwość uzyskania nowego obywatelstwa w kraju o maksymalnym podobieństwie kulturowym, z uwzględnieniem wydolności gospodarczej tego kraju; (3) uzyskanie nowego obywatelstwa może być uwarunkowane akceptacją norm kulturowych państwa przyznającego obywatelstwo.

EN

According to Article 15(1) of the UDHR, ‘everyone has the right to a nationality’. Although the quoted provision looks deceptively straightforward, the determination of its content is not an easy task. Past research has been mainly focused on the problem of statelessness which was the historical reason for the introduction of the right in question. In this paper, I argue that holding the status of a formal national is not enough to have the right to a nationality secured. To show this, first, I analyse the difference between the concepts of ‘nationality’ and ‘citizenship’ with special attention paid to the cultural component of national identity. Second, I investigate the understanding of a nationality as ‘the right to have rights’. On the basis of the research on the statelessness I ask what challenges are faced by people without the formal nationality of any state and I show that being a national of certain states is equivalent to being stateless with respect to certain fundamental rights of an individual. Thus, the right to a nationality is indeed ‘the right to have rights’, but only if it is a right to a right nationality. In consequence, I suggest that (1) any state which recognises the right guaranteed in Article 15 of the UDHR should embrace its full content by readiness to accept as nationals those whose original nationality does not guarantee the protection of their first-order rights or is based on values clearly contradictory to their own; (2) peoples from failed states should be able to acquire new citizenship in a country of maximal cultural affinity, with regard to the economic effectiveness of the latter; (3) the obtaining of new citizenship may legitimately be conditioned by demand on compliance with the system of values of the nationality granted.

Keywords

EN

nationality; citizenship; Universal Declaration of Human Rights; statelessness; migration

PL

narodowość; obywatelstwo; Powszechna Deklaracja Praw Człowieka; bezpaństwowość; migracja

• Publisher: Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem
• Year: 2021
• Volume: 13
• Issue: 3
• Pages: 176-194

Dates

published

2021

Contributors

author

Magdalena Kolczyńska

Identifiers

DOI

10.7206/kp.2080-1084.479

Biblioteka Nauki

2035317