Kategoria toposu w lingwistycznej analizie dyskursu na przykładzie badań polskiego i niemieckiego dyskursu migracyjnego

• Authors: Marta Smykała

Abstracts

PL

Celem niniejszego opracowania jest refleksja nad wykorzystaniem kategorii toposu w lingwistycznej analizie dyskursu. Obejmuje ono rozważania nad sposobami konceptualizacji pojęcia topos i jego operacjonalizacją w lingwistycznej analizie dyskursu, odwołuje się przy tym do niemiecko- i polskojęzycznych badań wykorzystujących tę kategorię do analizy dyskursu migracyjnego. Mimo różnych sposobów konceptualizacji, zarówno dawniej, jak i współcześnie, toposy są ważnym instrumentem analizy argumentacji w badaniach niemieckojęzycznych oraz w polskojęzycznych pracach z zakresu językoznawstwa kontrastywnego, socjologii, (krytycznej) analizy dyskursu.

Keywords

PL

topos; argumentacja; analiza dyskursu; dyskurs migracyjny

• Publisher: Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: tekst i dyskurs - text und diskurs
• Year: 2021
• Issue: 15
• Pages: 465-496

Dates

published

2021

Contributors

author

Marta Smykała

References

• Babiński Marian (2001): Wokół toposu. Stanowisko Arystotelesa w niektórych kwestiach logicznych. Roczniki Humanistyczne, 3, 15‒28. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy (2006): Językowe podstawy obrazu świata. Lublin. Google Scholar
• Behr Manfred (2003): Visuelle Argumentation: Schlüsselbilder im Selbstverständnis von Kulturen. Jahrbuch Medienpädagogik, 3, 83‒104. Google Scholar
• Bielecka-Prus Joanna (2018): Retoryka lęku przed obcym. Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, 1, 5‒34. Google Scholar
• Bogdanowska Monika (2008): Topika. W: Barłowska Maria, Budzyńska-Daca Agnieszka, Wilczek Piotr (red.): Retoryka. Warszawa, 35‒56. Google Scholar
• Bogołębska Barbara, Worsowicz Monika (2016): Retoryka i jej zastosowania. Podręcznik dla studentów dziennikarstwa i innych kierunków humanistycznych. Łódź. Google Scholar
• Bornscheuer Lothar (1976): Topik. Zur Struktur der gesellschaftlichen Einbildungskraft. Frankfurt am Main. Google Scholar
• Budzyńska-Daca Agnieszka (2008): Sztuka argumentacji. W: Barłowska Maria, Budzyńska-Daca Agnieszka, Wilczek Piotr (red.): Retoryka. Warszawa, 57‒76. Google Scholar
• Bußmann Hadumod (2002): Lexikon der Sprachwissenschaft. Stuttgart. Google Scholar
• Curtius Ernst Robert (1948): Europäische Literatur und lateinisches Mittelalter. Bern/München. Google Scholar
• Curtius Ernst Robert (2009): Literatura europejska i łacińskie średniowiecze. Borowski Andrzej (tłum.). Kraków. Google Scholar
• Czachur Waldemar (2011): Diskursive Weltbilder im Kontrast. Linguistische Konzeption und Methode der kontrastiven Diskursanalyse deutscher und polnischer Medien. Wrocław. Google Scholar
• Czachur Waldemar (2020): Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy. Wrocław. Google Scholar
• Dreesen Philipp (2015): Diskursgrenzen. Typen und Funktionen sprachlichen Widerstands auf den Straßen der DDR. Berlin‒Boston. Google Scholar
• Drewnowska-Vargáné Ewa (2015): Pressediskurse im Kontrast. Paralleltextanalysen zum Deutschen, Polnischen und Ungarischen. Landau. Google Scholar
• Emrich Berthold (1977): Topika i topoi. Koźbiał Jan (tłum.). Pamiętnik literacki, 68/1, 235‒263. Google Scholar
• Encyklopedia PWN (b.d.): Wnioskowania reguły. Pobrane z: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/wnioskowania-reguly;3966769.html (2.09.2021). Google Scholar
• Fairclough Norman, Duszak Anna (red.) (2008): Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków. Google Scholar
• Foucault Michel (1977): Archeologia wiedzy. Siemek Andrzej (tłum.). Warszawa. Google Scholar
• Grzymała-Kazłowska Aleksandra (2007): Konstruowanie „innego”. Wizerunki imigrantów w Polsce. Warszawa. Google Scholar
• Holocher Justyna (2017): Topiczna teoria argumentacji prawniczej ‒ między tradycyjną a neokonstytucjonalną koncepcją państwa prawa. W: Jabłoński Paweł, Kaczor Jacek, Pichlak Maciej (red.): Prawo i polityka w sferze publicznej: perspektywa wewnętrzna. Wrocław, 39‒52. Google Scholar
• Jara Dorota (2013): Topika inwencyjna, czyli tworzywo tematyczne i warstwa argumentacyjna wybranych pism polemicznych Piotra Skargi. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 3(21), 145‒158. Google Scholar
• Jung Matthias, Niehr Thomas, Böke Karin (2000): Ausländer und Migranten im Spiegel der Presse. Ein diskurshistorisches Wörterbuch zur Einwanderung seit 1945. Wiesbaden. Google Scholar
• Jung Matthias, Wengeler Martin, Böke Karin (red.) (1997): Die Sprache des Migrationsdiskurses. Das Reden über „Ausländer” in Medien, Politik und Alltag. Opladen. Google Scholar
• Kienpointner Manfred (1992): Alltagslogik. Struktur und Funktion von Argumenatationsmustern. Stuttgart. Google Scholar
• Kienpointner Manfred (2017): Topoi. W: Roth Kersten Sven, Wengeler Martin, Ziem Alexander (red.): Handbuch Sprache in Politik und Gesellschaft. Berlin, 187‒211. Google Scholar
• Klein Josef (1995): Asyl-Diskurs. W: Reiher Ruth (red.): Sprache im Konflikt. Berlin‒New York, 15–71. Google Scholar
• Klein Josef (2000): Komplexe topische Muster. Vom Einzeltopos zur diskurstyp-spezifischen Topos-Konfiguration. W: Schirren Thomas, Ueding Gert (red.): Topik und Rhetorik. Ein interdisziplinäres Symposium. Tübingen, 625–649. Google Scholar
• Kopperschmidt Josef (1989): Methodik der Argumentationsanalyse. Stuttgart-Bad. Cannstatt. Google Scholar
• Krzyżanowska Natalia (2012): (Krytyczna) analiza dyskursu a (krytyczna) analiza gender: zarys synergii teoretycznej i metodologicznej. Przeglad Socjologii Jakościowej, 9(1), 62‒84. Google Scholar
• Krzyżanowski Michał (2017): Discursive Shifts in Ethno-Nationalist Politics: On Politicization and Mediatization of the “Refugee Crisis” in Poland. Journal of Immigrant & Refugee Studies, 16(1‒2), 76–96. Google Scholar
• Lesińska Magdalena, Pokojska Justyna (2015): Analiza dyskursu medialnego w Polsce na temat emigracji poakcesyjnej (2004‒2013). Raport z badań. CMR Working Papers, 87/145. Google Scholar
• Lewiński Piotr H. (1999): Retoryka reklamy. Wrocław. Google Scholar
• Lewiński Piotr H. (2012): Neosofistyka. Argumentacja retoryczna w komunikacji potocznej. Wrocław. Google Scholar
• Łotocki Łukasz (2019): Kryzys migracyjny w Europie w polskim dyskursie publicznym w latach 2015‒2018. Warszawa. Google Scholar
• Miller Dorota (2014): Emotionalität und Wertung im Diskurs. Eine kontrastive Analyse deutscher und polnischer Pressetexte zum EU-Beitritt Polens. Frankfurt am Main. Google Scholar
• Nadolska-Mętel Ewa (2004): Teoria toposu literackiego. Roczniki Humanistyczne, 1, 227‒261. Google Scholar
• Niehr Thomas (2004): Der Streit um Migration in der Bundesrepublik Deutschland, der Schweiz und Österreich. Eine vergleichende diskurgeschichtliche Untersuchung. Heidelberg. Google Scholar
• Niehr Thomas (2020): Migrationsdiskurs. W: Niehr Thomas, Kilian Jörg, Schiewe Jürgen (red.): Handbuch Sprachkritik. Stuttgart, 225‒232. Google Scholar
• Niehr Thomas, Böke Karin (red.) (2000): Einwanderungsdiskurse. Vergleichende diskurslinguistische Studien. Wiesbaden. Google Scholar
• Perelman Chaim (1984): Logika prawnicza. Nowa retoryka. Warszawa. Google Scholar
• Perelman Chaim, Olbrechts-Tyteca Lucie (1983): Traite de l’argumentation. La nouvelle rhetorique. Bruxelles. Google Scholar
• Reisigl Martin, Wodak Ruth (2001): Discourse and Discrimination. Rhetoric of Racism and Antisemitism. London‒New York. Google Scholar
• Richardson John E. (2004): (Mis)Representing Islam: the racism and rhetoric of British broadsheet newspapers. Amsterdam. Google Scholar
• Richardson John E., Wodak Ruth (2009): The impact of visual racism: Visual arguments in political leaflets of Austrian and British Far-right Parties. Controversia, 6(2), 45‒77. Google Scholar
• Rigotti Eddo, Greco Sara (2019): Inference in argumentation. A topics-based approach to argument schemes. Cham. Google Scholar
• Römer David (2017): Wirtschaftskrisen. Eine linguistische Diskursgeschichte. Berlin‒Boston. Google Scholar
• Römer David (2018): Argumentationstopoi in der Text- und Diskursanalyse – alte Pfade, neue Wege. tekst i dyskurs – text und diskurs, 11, 117‒135. Google Scholar
• Schröter Juliane (2021): Linguistische Argumentationsanalyse. Heidelberg. Google Scholar
• Skwara Marek (1994): O Arystotelesowskiej teorii dowodzenia retorycznego. Pamiętnik Literacki, 4, 130‒152. Google Scholar
• Smykała Marta (2018): Zu Benennungsstrategien von Migranten im polnischen und deutschen Migrationsdiskurs im Kontext der Hassrede und des Konzepts semantischer Kämpfe. tekst i dyskurs – text und diskurs, 11, 225‒252. Google Scholar
• Spitzmüller Jürgen, Warnke Ingo H. (2011): Diskurslinguistik. Eine Einführung in Theorien und Methoden der transtextuellen Sprachanalyse. Berlin. Google Scholar
• Szczepankowska Irena (2002): Retoryka ‒ konotacje pojęcia we współczesnej publicystyce i w naukach humanistycznych, Białostockie Archiwum Językowe, 2, 157‒181. Google Scholar
• Szczęsna Ewa (2001): Poetyka reklamy. Warszawa. Google Scholar
• Szulc Aleksander (1984): Podręczny słownik językoznawstwa stosowanego. Warszawa. Google Scholar
• Szymanek Krzysztof (2001, 2012): Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny. Warszawa. Google Scholar
• Toulmin Stephen (1958): The Uses of Argument. Cambridge. Google Scholar
• Warnke Ingo H., Spitzmüller Jürgen (2009): Wielopoziomowa lingwistyczna analiza dyskursu – DIMEAN. tekst i dyskurs – text und diskurs, 2, 123‒147. Google Scholar
• Wengeler Martin (b.d.): Erklärung der Rubrik “Argumentationsmuster” bzw. “Topoi”. Pobrano z: Google Scholar
• https://www.phil-fak.uni-duesseldorf.de/germ1/migration/toposdef.html#Definitionen (30.09.2021). Google Scholar
• Wengeler Martin (2003): Topos und Diskurs. Begründung einer argumentationsanalytischen Methode und ihre Anwendung auf den Migrationsdiskurs (1960‒1985). Tübingen. Google Scholar
• Wengeler Martin (2007): Topos und Diskurs. Möglichkeiten und Grenzen der topologischen Analyse gesellschaftlicher Debatten. W: Warnke Ingo H. (red.): Diskurslinguistik nach Foucault. Theorie und Gegenstände. Berlin, 165‒186. Google Scholar
• Wengeler Martin (2017): Diskursorientierte Argumentationsanalyse. W: Niehr Thomas, Kilian Jörg, Wengeler Martin (red.): Handbuch Sprache und Politik. Bremen, 261‒281. Google Scholar
• Wilczek Piotr (2008): Co to jest retoryka i dlaczego warto ją studiować. W: Barłowska Maria, Budzyńska-Daca Agnieszka, Wilczek Piotr (red.): Retoryka. Warszawa, 7‒13. Google Scholar
• Wolski Paweł (2016): Ślady miejsc wspólnych. O zaletach pojęcia toposu dla badań nad Zagładą. Narracje o Zagładzie, 2, 36‒49. Google Scholar
• Wyrwas Katarzyna, Sujkowska-Sobisz Katarzyna (2005): Mały słownik terminów teorii tekstu. Warszawa‒Kraków. Google Scholar
• Žagar Igor Ž. (2010): Topoi in Critical Discourse Analysis. Lodz Papers in Pragmatics, 6.1, 3‒27. Google Scholar
• Zarębski Tomasz (2010): Stephen Edelston Toulmin (1922‒2009). Studia Philosophica Wratislawiensia, 5, 15‒23. Google Scholar

Identifiers

DOI

10.7311/tid.15.2021.20

Biblioteka Nauki

2119747