Opóźnienia w sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w polskich gminach. Uwarunkowania i bariery

• Authors: Maciej J. Nowak , Przemysław Śleszyński

Title variants

EN

Delays in the Preparation of Local Spatial Development Plans in Polish Communes: Determinants and Barriers

Abstracts

EN

The article analyzes the problem of delays in the preparation of local spatial development plans in Polish communes. Data from the annual survey sent to local governments and carried out in cooperation with the Ministry of Economic Development and Technology and the Statistics Poland were used. On this basis, the categories of communes in which there is highly possible to identify occurring of planning works prolongation (referred to in the article as delays in drawing up plans), as well as its reasons, were identified. No territorial differentiation in this scope was found. The basic differentiation is related to the population of communes, i.e. the larger the commune in this respect, the greater the delays are. The interviews obtained from 16 communes (at 68 over 50,000 inhabitants, where the highest number of delays in preparing plans was identified) show that the main reasons for delays include problems related to public consultations and arrangements of draft plans, changing legal regulations, and staff shortages in commune offices. The article shows how these issues are related to the broader problems of the Polish spatial planning system. Further research directions were also proposed.

PL

W artykule przeanalizowano problem opóźnień w sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w polskich gminach. Wykorzystano dane z corocznej ankiety wysyłanej do samorządów i realizowanej we współpracy Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz GUS. Na tej podstawie określono kategorie gmin, w których w największym stopniu można zidentyfikować zbyt długotrwałe prace planistyczne (określone w artykule jako opóźnienia w sporządzaniu planów) oraz wyodrębniono główne powody dłuższego czasu takich prac. Stwierdzono brak zróżnicowań terytorialnych w tym zakresie. Podstawowe zróżnicowanie wiąże się z liczbą ludności gmin, tj. im większa pod tym względem gmina, tym opóźnienia są również większe. Z wywiadów bezpośrednich uzyskanych z 16 gmin (na 68 powyżej 50 tys. mieszkańców, w których zidentyfikowano największą liczbę opóźnień w sporządzaniu planów) wynika, że do głównych powodów opóźnień można zaliczyć problemy związane z konsultacjami społecznymi i uzgodnieniami projektów planów, zmieniające się przepisy prawne oraz braki kadrowe w urzędach gmin. W artykule wskazano, w jakim zakresie problemy te wiążą się z szerszymi problemami polskiego systemu planowania przestrzennego. Zaproponowano również dalsze kierunki badawcze.

Keywords

PL

prawo miejscowe; miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego; polityka przestrzenna gmin; opóźnienia w pracach planistycznych

EN

local law; local spatial development plans; the spatial policy of communes; delays in planning works

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2023
• Volume: 92
• Issue: 2
• Pages: 100-115

Dates

published

2023

Contributors

author

Maciej J. Nowak

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Ekonomiczny, Katedra Nieruchomości, ul. Żołnierska 47, 71-210 Szczecin

• https://orcid.org/0000000181498995

author

Przemysław Śleszyński

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, ul. Twarda 51/55, 00-818 Warszawa, Poland

• https://orcid.org/0000000213696129

References

• Alterman, R., 2010, Takings International: A Comparative Perspective on Land Use Regulations and Compensation Rights, Chicago: American Bar Association.
• Becker, D., Greiving, S., 2018, „Climate and demographic change: The need for an integrative approach to spatial planning in Germany”, Metropolitics, 25 kwietnia, https://metropolitics.org/Climate-and-Demographic-Change-The-Need-for-an-Integrative-Approach-to-Spatial.html (dostęp: 10.05.2022).
• Blaszke, M., Nowak, M., Śleszyński, P., Mickiewicz B., 2021a, „Investments in renewable energy sources in the concepts of local spatial policy: The case of Poland”, Energies, t. 14, nr 23, 7902, https://doi.org/10.3390/en14237902.
• Blaszke, M., Śleszyński, P., Nowak, M., 2021b, „Prawno-urbanistyczne problemy sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w kontekście ochrony dziedzictwa kulturowego (lata 2017–2019)”, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, t. 45, nr 1, s. 7–28, http://dx.doi.org/10.30450/202101.
• Buitelaar, E., Galle, M., Salet, W., 2013, „Third-party appeal rights and the regulatory state: Understanding the reduction of planning appeal options”, Land Use Policy, nr 35, s. 312–317, https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2013.05.011.
• Cossu, M., 2020, Spatial Planning and Climate Change Adaptation in Mainland Portugal, Master Thesis, Politecnico di Torino, https://webthesis.biblio.polito.it/16172/1/tesi.pdf (dostęp: 10.05.2022).
• Cotella, G., 2014, „Spatial planning in Poland between European influence and dominant market forces”, w: M. Reimer, P. Getimis, H. Blotevogel (red.), Spatial Planning Systems and Practices in Europe: A Comparative Perspective on Continuity and Changes (s. 271–273), New York: Routledge.
• Cotteleer, G., Peerlings, J.H.M., 2011, „Spatial planning procedures and property prices: The role of expectations”, Landscape and Urban Planning, t. 100, nr 1–2, s. 77–86, https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2010.11.010.
• Dühr, S., 2023, „Investigating the policy tools of spatial planning”, Policy Studies, t. 44, nr 2, s. 258–275, https://doi.org/10.1080/01442872.2022.2040473.
• Fontão, E., 2020, „The reality of spatial plans is delaying the growth of sustainable buildings”, Energy Reports, t. 6, nr 1, s. 38–43, http://dx.doi.org/10.1016/j.egyr.2019.08.015.
• Gdesz, M., 2020, „Ład przestrzenny z perspektywy orzecznictwa sądów administracyjnych”, w: M. Nowak (red.), Ochrona ładu przestrzennego z perspektywy prawno-urbanistycznej (s. 46–65), Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Granqvist, K., Humer, A., Mäntysalo, R., 2020, „Tensions in city-regional spatial planning: The challenge of interpreting layered institutional rules”, Regional Studies, t. 55, nr 5, s. 844–856, https://doi.org/10.1080/00343404.2019.1707791.
• Hełdak, M., Raszka, B., 2013, „Evaluation of the local spatial policy in Poland with regard to sustainable development”, Polish Journal of Environmental Studies, t. 22, nr 2, s. 395–402.
• Izdebski, W., Śleszyński, P., Malinowski, Z., Kursa, M., 2018, „Analiza morfometryczna planów miejscowych w Polsce”, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, t. 2, nr 1, s. 331–347, https://doi.org/10.14597/INFRAECO.2018.2.1.022.
• Izdebski, H., Zachariasz, I., 2013, Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Kowalewski, A., Nowak, M. (red.), 2018, Studia nad chaosem przestrzennym, t. 1: Chaos przestrzenny i prawo. Uwarunkowania, procesy, skutki, rekomendacje, „Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN”, t. 182, nr 1, Warszawa: PAN. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.
• Kowalska, E., 2018, Własność zabytku a dyskrecjonalna władza konserwatorska, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Kwaśniak, P., 2011, Plan miejscowy w systemie zagospodarowania przestrzennego, Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Markowski, T., Nowak, M., 2021, „Kierunki wykładni prawa w sferze zagospodarowania przestrzennego na tle ekonomicznej interpretacji publicznego wymiaru przestrzeni”, w: M. Nowak (red.), Rola prawa w systemie gospodarki przestrzennej (s. 29–54). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Muñoz Gielen, D., Tasan-Kok, T., 2010, „Flexibility in planning and the consequences for public value capturing in UK, Spain and the Netherlands”, European Planning Studies, t. 18, nr 7, s. 1097–1131, https://doi.org/10.1080/09654311003744191.
• Nadin, V., Fernández-Maldonado, A., Zonneveld, W., Stead, D., Dąbrowski, M., Piskorek, K., Sarkar, A., Schmitt, P., Smas, L., Cotella, G., Rivolin, U., Solly, A., Berisha, E., Pede, E., Seardo, B., Komornicki, T., Goch, K., Bednarek-Szczepańska, M., Degórska, B., Szejgiec-Kolenda, B., Śleszyński, P., Lüer, C., Böhme, K., Nedovic-Budic, Z., Williams, B., Varghese, J., Colic, N., Knaap, G., Csák, L., Faragó, L., Mezei, C., Kovács, I., Pamer, Z., Reimer, M., Münter, A., 2018, COMPASS – Comparative Analysis of Territorial Governance and Spatial Planning Systems in Europe. Applied Research 2016–2018. Final Report, Luxembourg: ESPON, European Commission.
• Nowak, M. (red.), 2020, Funkcje narzędzi polityki przestrzennej, „Studia. Cykl Monografii”, t. 5, nr 197, Warszawa: PAN. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.
• Nowak, M., Petrisor, A.-I., Mitrea, A., Filepné Kovács, K., Lukstina, G., Jürgenson, E., Ladzianska, Z., Simeonova, V., Lozyskyy, R., Rezac, V., Pantyley, V., Praneviciene, B., Fakeyeva, L., Mickiewicz, B., laszke, M., 2022, „The role of spatial plans adopted at the local level in the spatial planning systems of Central and Eastern European countries”, Land, t. 11, nr 9, https://doi.org/10.3390/land11091599.
• Ostrowska, A., 2021, Niepewność sytuacji prawnej jednostki w sferze stanowienia i obowiązywania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Parysek, J., 2017, „Lokalna gospodarka przestrzenna w Polsce – prawo a rzeczywistość”, w: W. Ratajczak, M. Szewczyk, J. Weltrowska (red.), Teoretyczne i praktyczne aspekty prawa gospodarki przestrzennej (s. 91–104), Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Petrisor, A.-I., 2016, „Assessment of the long-term effects of global changes within the Romanian natural protected areas”, International Journal of Conservation Science, t. 7, nr 3, s. 759–770.
• Purkarthofer, E., Humer, A., Mattila, H., 2021, „Subnational and dynamic conceptualisations of planning culture: The culture of regional planning and regional planning cultures in Finland, Planning Theory & Practice, t. 22, nr 2, s. 244–265, https://doi.org/10.1080/14649357.2021.1896772.
• Reimer, M., Getimis, P., Blotevogel, H. (red.), 2014, Spatial Planning Systems and Practices in Europe: A Comparative Perspective on Continuity and Changes, New York: Routledge.
• Savini, F., Aalbers, M.B., 2016, „The de-contextualisation of land use planning through financialisation: Urban redevelopment in Milan”, European Urban and Regional Studies, t. 23, nr 4, s. 878–894.
• Slätmo, E., Nilsson, K., Turunen, E., 2019, „Implementing green infrastructure in spatial planning in Europe”, Land, t. 8, nr 4, 62, https://doi.org/10.3390/land8040062.
• Śleszyński, P., Bański, J., Degórski, M., Komornicki, T., 2017, Delimitacja obszarów strategicznej interwencji państwa: obszarów wzrostu i obszarów problemowych, „Prace Geograficzne”, nr 260, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Śleszyński, P., Komornicki, T., 2016, „Klasyfikacja funkcjonalna gmin Polski na potrzeby monitoringu planowania przestrzennego”, Przegląd Geograficzny, t. 88, nr 4, s. 469–488, http://dx.doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.3.
• Śleszyński, P., Komornicki, T., Solon, J., Więckowski, M., 2012, Planowanie przestrzenne w gminach, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Śleszyński, P., Kowalewski, A., Markowski, T., Legutko-Kobus, P., Nowak, M., 2020, „The contemporary economic costs of spatial chaos: Evidence from Poland, Land, t. 9, nr 7, 214, https://doi.org/10.3390/land9070214.
• Śleszyński, P., Nowak, M., Sudra, P., Załęczna, M., Blaszke, M., 2021, „Economic consequences of adopting local spatial development plans for the spatial management system: The case of Poland”, Land, t. 10, nr 2, 112, https://doi.org/10.3390/land10020112.
• Tasan-Kok, T., 2008, „Changing interpretations of ‘flexibility’ in the planning literature: From opportunism to creativity?”, International Planning Studies, t. 13, nr 3, s. 183–195, https://doi.org/10.1080/13563470802521382.
• Yiannakou, A., Salata, K.-D., 2017, „Adaptation to climate change through spatial planning in compact urban areas: A case study in the City of Thessaloniki”, Sustainability, t. 9, nr 2, 271, https://doi.org/10.3390/su9020271.
• Zachariasz, I., 2015, „Funkcje planu miejscowego”, Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, nr 257–258, s. 28–45.

Identifiers

DOI

10.7366/1509499529207

Biblioteka Nauki

8779599