Naczelnicy więzień w Rawiczu i Wronkach 1945-1956

• Authors: Krystian Bedyński

Title variants

EN

Prison governors of Rawicz and Wronki prisons

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The prison system being organised since August 1944, became a part of the Ministry of Public Security. Such a solution, dictated by political considerations, copied the Soviet model, which treated the prison guard as a part of the armed organ of the government. Identification of prison staff with the Ministry of Safety was expressed in the wording of official vows made by the guards which started: "I, a public safety officer". This unity was stressed for decades in prison staff politics, in employee certificates, and in the assessment of the implementation of tasks assigned to prison guards. The primary task put in words on the 4th of October 1944 by Boleslaw Bierut was "to render harmless those who oppose the program of PKWN [the communist Committee of National Liberation]." This directive and the subsequent resolutions and decisions of the party (PPR, PZPR) and ministries (MBP, MSW) requiring repressive treatment of political prisoners was noted in the subordinate units as a political and official license for brutality and sadism towards such prisoners. Since the beginning of the postwar system of prison system detention centres, prison and labor camps were places of repression and extermination of the citizens who were considered political opponents. Apart from the repressive measures the prison system also performed an oppressive function towards society, which was to serve the pacification pro-independence feelings. Since November 1944, the prisoners started to be classified into one of the following groups: common criminals, Volksdeutsches, persons cooperating with Germans, anti-state. Since February 1945, the term "anti-state prisoner" started to define an accused (convicted) associated with the AK and NSZ [anti-communist military organizations], war criminals and collaborators. Putting the former soldiers of the AK, NSZ, and BCH with the rest of prisoners stigmatised them, and was a part of an affliction and persecution. In practice, their status was lower (worse) than the status of other prisoners, particularly Germans. In the fifties, the rules for classification of the convicted changed twice, each time worsening the situation of political prisoners. Based on the principle of so-called unity of jurisdiction and performance required tougher sentences along with accordingly tougher prison treatment. Types of prisons corresponded to prisoners’ classification. In April 1945, eight major prisons were singled out, where the political prisoners were consigned after judgment. In January 1946, two large prison units were given the status of the central prisons, namely the facilities in Rawicz and Wronki. They retained the status of objects for political prisoners until 1956. The essential precondition for the problem and repressive and exterminative nature of these prisons was appointment of the positions of a chief, his deputy, and heads of special (operational) and political-educational departments.

Keywords

PL

historia więziennictwa w Polsce; history of prison service in Poland; historia więziennictwa w Polsce; history of prison service in Poland

EN

history of prison service in Poland

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych PAN / Institute of Legal Studies PAN
• Journal: Archiwum Kryminologii
• Year: 2009
• Issue: XXXI
• Pages: 345-387

Dates

published

2009-01-01

Contributors

author

Krystian Bedyński

References

• I. Orzechowski, Strażnik polski dawniej i dziś, Opracowanie broszurowe Wydziału Więziennictwa i Obozów Departamentu Więziennictwa i Obozów MBP, Warszawa 1945
• K. Kersten, Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Warszawa 1990
• Protokół obrad KC PPR [w:] Dokumentacja do dziejów PRL z. 1, Warszawa 1992
• S. Marat, J. Snopkiewicz, Ludzie bezpieki, Warszawa 1990
• Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, t. V, Warszawa 1970
• M. Turlejska, Te pokolenia żałobami czarne … Skazani na śmierć i ich sędziowie, Warszawa 1990
• S. Ziembiński, Klasyfikacja skazanych, Warszawa 1973
• Dagobert Jerzy Łańcut; M. Piotrowski, Ludzie bezpieki. W walce z Narodem i Kościołem, Lublin 2000
• M. Czerwiec, Polityka penitencjarna pierwszych lat, „Gazeta Penitencjarna”, nr 10, 1983
• J. Pietruszka, M. Sławiński, Segregacja więźniów, „Przegląd Więziennictwa”, nr 2, 1961
• T. Kostewicz, Wykonanie kary pozbawienia wolności wobec więźniów politycznych w latach 1944–1956, „Przegląd Więziennictwa Polskiego”, nr 1, 1991
• S. Czapski, Gospodarka inwestycyjna i remontowa więziennictwa w latach 1944–1959, „Przegląd Więziennictwa”, nr 2, 1962
• E. Makowski, Poznański Czerwiec 1956, Poznań 2001
• H. Dominiczak, Organy bezpieczeństwa PRL 1944–1990, Warszawa 1997
• M. Grabska-Taczanowska, Major Bronisław Szymański zeznaje w Gatczynie w 1954 r., „Pamięć i Sprawiedliwość”, t. XXXVIII, 1995
• A. Żurowski, W walce z dwoma wrogami, Warszawa 1991
• M. Wyrwich, W celi śmierci, Warszawa 2002
• B. Suchorowska, Wielka edukacja, Warszawa 1950
• S. Wiącek, Relacja byłego więźnia [w:] Tropem zbrodni stalinowskich, Staszów 1992
• Cz. Hołub, W szkole nienawiści [w:] W złowieszczych murach Wronek i Rawicza, Poznań 1995
• S. Kościelniak, Cena wolności, Warszawa 1994
• K. Bedyński, Zbrodnicza grupa „Krwawego Kazia” w Rawiczu 1945–1947, „Forum Penitencjarne”, nr 2, 2005
• Cz. Heda, Wspomnienia Szarego, Warszawa 1991
• P. Kołakowski, Działalność sowieckich służb specjalnych na ziemiach polskich 1939–1945, „Przegląd Wschodni”, 2000
• S. Dziurzyński, Mroczne dni, Warszawa 1993
• Z. Makowski, Miejsce więzienia na Zamku i jego rola w tłumieniu ruchu niepodległościowego (1944–1954) [w:] A. Gałan, Z. Makowski, Więźniowie polityczni na Zamku Lubelskim, Lublin 1996
• H. Ładorski, Niepokonani Poznań ‘56, Poznań 1992
• H. Nakielski, Relacja Stanisława Skalskiego [w:] Jako i my odpuszczamy, Warszawa 1989
• A. Tomca, Miłość silniejsza od nienawiści [w:] W złowieszczych murach Wronek i Rawicza, Poznań 1995
• H. Maśnicki, A dziadek tego nie dożył [w:] W złowieszczych murach Wronek i Rawicza, Poznań 1995
• J. Hasiński, Ojciec – szkoła – harcerstwo [w:] W złowieszczych murach Wronek i Rawicza, Poznań 1995
• J. Myszor, Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945–1983, Warszawa 2003
• P. Kosobudzki, Przez druty, kraty i kajdany, Wrocław 1997
• K. Urbański, System penitencjarny II Rzeczpospolitej a więźniowie polityczni, Kielce 1997
• Z. Węglewski, Relacja [w:] B. Suchorowska, Wielka edukacja, Warszawa 1950
• P. Woźniak, Zapluty karzeł reakcji, Warszawa 1990
• J. Sznajder, Dla ciebie więzy…[w:] W złowieszczych murach Wronek i Rawicza, Poznań 1995
• J. Liszcz, Ponury obraz stalinizmu [w:] W złowieszczych murach Wronek i Rawicza, Poznań 1995
• L. Tatarach, Relacja [w:] B. Suchorowska, Wielka edukacja, Warszawa 1950
• Z. Tarasiewicz, Wspomnienia żołnierza, Warszawa 1994

Identifiers

DOI

10.7420/AK2009M