Mediacja z udziałem małoletniego - zagadnienia wiktymologiczne

• Authors: Olga Sitarz , Dominika Bek

Title variants

EN

Mediation with the Participation of a Minor: Victimological Issues

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

A child can participate in mediation in criminal cases where he/she is a party to the proceedings and in juvenile cases. This occurs in the basic situations where he/she is either the perpetrator or the victim of a criminal act. These are obviously very different roles. A child is involved in proceedings for different purposes when he/she has been wronged than when he/she is the wrongdoer. In either case, however, the child requires special protection and treatment on account of his/her physical, psychological, emotional and intellectual immaturity. The Polish legislature recognises this and has introduced special provisions for children, i.e. juvenile and youth offenders and minor victims. Mediation with juveniles has acquired its own regulations. It might not be overly popular, but it is relatively well formulated. There are no such special provisions, however, for minor victims of criminal acts. Nor has this issue been given much consideration in the literature. As if that were not worrying enough, the key statement of the courts (Supreme Court Decision I KZP 9/12 of 20 June 2012) gives additional cause for concern as it shows that the objectives and principles of mediation are not sufficiently understood by the Supreme Court. Determining whether mediation can be conducted with a child who has been wronged by a crime committed by one of his/her parents is the primary goal the authors have set themselves. This does not so much concern the normative layer – where the law does not impose any limitations – as the ability of the child to take part in a mediation meeting and the possibility of assuring him/her adequate protection. These considerations raise several detailed issues whose specifications require a “child”, a “victim” and a “wronged party”. The nature of reconciliation and forgiveness, as distinctive features of mediation agreements, have to be analysed. Whether certain types of criminal cases (and not just those involving children) are suitable for mediation proceedings is another question that has to be answered). Children are often victims of violent crimes. These types of cases are highly contentious in the context of mediation, even when the victims are adults. This issue is evaluated against the main principles of mediation, viz. that it be voluntary and that the two sides be evenly matched. Accepting the admissibility of children participating in mediation raises the following questions as to how this admissibility is to be qualified: the minimum age of the child; representation of the child by a parent, guardian or probation officer; and special mediator training. The problems identified in the study acquire a particularly drastic dimension when the perpetrators of crimes against children happen to be the children’s own parents. Mediation between a child-victim and a perpetrator-parent is so fraught with danger as to make it inadmissible in such cases. The authors’ reservations concerning mediation with minor victims do not

Keywords

PL

mediacja; wiktymologia; małoletni; mediation; minor; victimology; mediacja; wiktymologia; małoletni; mediation; minor; victimology

EN

mediation; minor; victimology

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych PAN / Institute of Legal Studies PAN
• Journal: Archiwum Kryminologii
• Year: 2014
• Issue: XXXVI
• Pages: 363-387

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Olga Sitarz

author

Dominika Bek

References

• K. Dudka, Skuteczność instrumentów ochrony praw pokrzywdzonego w postępowaniu przy - gotowawczym w świetle badań empirycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006
• C. Kulesza, Rola pokrzywdzonego w procesie karnym w świetle ustawodawstwa i praktyki wybranych krajów zachodnich, Temida 2, Białystok 1995
• W. Sych, Wpływ pokrzywdzonego na tok postępowania przygotowawczego w polskim procesie karnym, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2006
• J. Grajewski, S. Steinborn, w: L.K. Paprzycki (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1: Komentarz do art. 1-424, Lex a Wolters Kluwer business,, Warszawa 2013
• Sz. Pawelec, Spółka kapitałowa jako pokrzywdzony w procesie karnym, LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa 2011
• A.Z. Krawiec, Małoletni pokrzywdzony w polskim procesie karnym, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń 2012
• P. Kardas, w: P. Hofmański (red.), System prawa karnego procesowego: zagadnienia ogólne, t. 1, cz. 1, LexisNexis Polska, Warszawa 2013
• O. Sitarz, Ochrona praw dziecka w polskim prawie karnym na tle postanowień konwencji o prawach dziecka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004
• M. Kornak, Małoletni jako świadek w procesie karnym, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009
• Department of Economic and Social Affairs Division for the Advancement of Women, Handbook for Legislation on Violence against Women, United Nations, New York 2009
• E. Czwartosz, Victim – offender mediation. Short notes from Poland, „Restorative Justice Online” 2004 (listopad), http://www.restorativejustice.org/10fulltext/czwartosz/ view
• J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2001
• L.E. Walker, The Battered Woman, Harper & Row, New York–London 1980
• A. Lipowska-Teutsch, Wychowywać, wyleczyć, wyzwolić, PARPA, Warszawa 1998
• D. Cordes, Pojednanie sprawcy z ofiarą jako pozasądowa forma rozwiązania konfliktu, w: E. Bieńkowska (red.), Teoria i praktyka pojednania ofiary ze sprawcą: materiały konferencji międzynarodowej (Warszawa, 26–27 styczeń 1995), Stowarzyszenie Penitencjarne „Patronat”, Warszawa 1995
• D. Wójcik, Czy należy zakazać stosowania mediacji w sprawach o przemoc rodzinną (partnerską), w: V. Konarska-Wrzosek, J. Lachowski, J. Wójcikiewicz (red.), Węzłowe problemy prawa karnego, kryminologii i polityki kryminalnej: księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Andrzejowi Markowi, Wolters Kluwer Polska, Warszawa–Kraków 2010
• T. Grillo, The mediation alternative: Process dangers for women, „The Yale Law Journal” 1991, t. 100, nr 6
• A. Gójska, V. Huryn, Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2007
• A. Sitarska, Przemoc w rodzinie a mediacja, „Prokuratura i Prawo” 2006, nr 1
• H. Irving, M. Benjamin, Family Mediation. Contemporary Issues, Sage Publications, Thousand Oaks 1995 i J. Pearson, Mediating when domestic violence is a factor: Policies and practices in court-based divorce mediation programs, „Mediation Quarterly” 1997, t. 14, nr 4
• J. Consedine: Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego, tłum. M. Wolodźko, K. Gradoń, Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej, Warszawa 2004
• M. Kuć: Wiktymologia, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010
• J. Misztal-Konecka, Pojednanie w prawie karnym (zagadnienia wybrane), „Prokuratura i Prawo” 2013, nr 12
• ka (red.), Filozofia moJ. Wilson, Dlaczego przebaczenie wymaga skruchy, w: J. Hołówka (red.), Filozofia moralności. Wina, kara, wybaczenie, tłum. D. Gałecki, Fundacja Aletheia, Warszawa 2000
• P.M. Hughes, Na czym polega wybaczanie?, w: J. Hołówka (red.), Filozofia moralności. Wina, kara, wybaczenie, tłum. D. Gałecki, Fundacja Aletheia, Warszawa 2000
• M.E. McCullough, W.Ch. Vanoyen Witvliet, The psychology of forgiveness, w: C.R. Synder, S.J. Lopez (red.), Handbook of Positive Psychology, Oxford University Press, New York 2002
• A. Carr, Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu i ludzkich siłach, tłum. Z.A. Królicki, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2009
• M. Płatek, Wstęp I, czyli o miejscu i roli sprawiedliwości naprawczej w systemie sprawiedliwości karnej, w: M. Płatek, M. Fajst (red.), Sprawiedliwość naprawcza: idee, teoria, praktyka, Liber, Warszawa 2005
• P. Chlebowicz, M. Kotowska-Romanowska, Problematyka mediacji z perspektywy wiktymologicznej, w: T. Cielecki, J.B. Banach-Gutierrez, A. Suchorska (red.), Pozycja ofiary w procesie karnym – standardy europejskie a prawo krajowe, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji, Szczytno 2008
• D. Wójcik, Rola mediacji między pokrzywdzonym a sprawcą przestępstwa, w: A. Marek (red,), System prawa karnego. Zagadnienia ogólne, t. 1, Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2010
• M. Wilejczyk, Cywilnoprawne znaczenie przebaczenia, „Studia Prawnicze” 2013, nr 1
• K. Banasik, Uwagi do art. 66 § 3 kodeksu karnego, „Prokuratura i Prawo” 2008, nr 7–8
• A. Zoll, w: A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz LEX, t. 1: Komentarz do art. 1-116 k.k., Wolters Kluwer, Warszawa 2012
• J. Grajewski, w: J. Grajewski (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1: Komentarz do art. 1-424 k.p.k., Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2006
• P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego, t. 1: Komentarz do art. 1-296, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011
• T. Kozioł: Glosa do uchwały SN z 30 IX 2003 r., I KZP 19/03, „Państwo i Prawo” 2004, nr 7
• K.T. Boratyńska, w: U. Danilczuk, K.T. Boratyńska (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009
• P. Księżak, Przebaczenie w polskim prawie cywilnym, „Państwo i Prawo” 2006, nr 11
• M. Klubińska, Glosa do uchwały z dnia 20 czerwca 2012 r., sygn. I KZP 9/12, „Pro - kuratura i Prawo” 2014, nr 2
• L. Stecki, w: J. Rajski (red.), Prawo zobowiązań – część szczegółowa. System prawa prywatnego, Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2001
• S. Piątkowski (red.), W. Czachórski (red. tomu), System prawa cywilnego, t. 4: Prawo spadkowe, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa 1986
• K. Mularski, Czynności podobne do czynności prawnych, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa, 2011
• M. Safjan, w: K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013
• J. Kosonoga, Przesłuchanie pokrzywdzonego w trybie art. 185a k.p.k., „Prokuratura i Prawo” 2004, nr 1
• D. Tarnowska, Przesłuchanie pokrzywdzonego przestępstwem określonym w rozdziale XXV k.k., który w chwili czynu nie ukończył 15 lat (art. 185 a KPK), „Przegląd Sądowy” 2004, nr 10
• J. Kosonoga, Małoletni jako świadek przestępstwa (wybrane zagadnienia proceduralne), „Państwo i Prawo” 2006, nr 3
• V. Kwiatkowska-Darul, Przesłuchanie małoletniego świadka w polskim procesie karnym, TNOiK „Dom Organizatora”, Toruń 2007
• J. Bossowski, Ewolucja postępowania dowodowego w procesie karnym, Fiszer i Majewski, Poznań 1924
• B. Hołyst, Kryminalistyka, LexisNexis, Warszawa 2010
• M. Debesse (red.), Psychologia dziecka, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, War - szawa 1963
• A. Birch, T. Malim, Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości, tłum. J. Łuczyński, M. Olejnik, Wydawnictwo Na - ukowe PWN, Warszawa 1997
• I. Pospiszyl, Przemoc w rodzinie, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994
• D. Zdrada, Przebaczenie czy przyjęcie?, Centrum Psychoterapii i Leczenia Uzależnień w Sosnowcu [online], http://www.uzaleznienia-sosnowiec.pl/index.php?option=com_conten t&task=view&id=73&Itemid=93
• S. Forward, Toksyczni rodzice, tłum. R. Grażyński, Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza, Warszawa 1994
• K. Daszkiewicz, Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu: Rozdział XIX Kodeksu karnego: Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2000
• A. Zoll (red.), Kodeks karny: część szczególna: komentarz, t. 2: Komentarz do art. 117–277 k.k., Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa 2008
• W. Wróbel, A. Zoll, Polskie prawo karne. Część ogólna, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2010
• J. Warylewski, Prawo karne. Część ogólna, LexisNexis, Warszawa 2009
• A. Gubiński, Zgoda pokrzywdzonego, „Państwo i Prawo” 1960, nr 7
• A. Spotowski, Zezwolenie uprawnionego i zgoda pokrzywdzonego a odpowiedzialność karna, „Państwo i Prawo” 1972, nr 3
• C. Kulesza, Mediacja a system wymiaru sprawiedliwości: szanse, ograniczenia, zagrożenia, w: E. Bieńkowska (red.), Teoria i praktyka pojednania ofiary ze sprawcą: materiały konferencji międzynarodowej (Warszawa, 26–27 styczeń 1995), Stowarzyszenie Penitencjarne „Patronat”, Warszawa 1995
• T. Ereciński, w: T. Ereciński (red.), Kodeks postępowania cywilnego: komentarz, t. 2, Część pierwsza – Postępowanie rozpoznawcze, LexisNexis Polska, Warszawa 200
• U. Dąbrowska, w: J. Ignaczewski (red.), Rozwód i separacja, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012
• E. Bieńkowska, Mediacja w sprawach karnych i nieletnich: Kiedy organ procesowy może (a nawet powinien) odwołać się do postępowania mediacyjnego, w: L. Mazowiecka (red.), Mediacja, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2009
• J.M. Stanik, Psychologia sądowa: podstawy, badania, aplikacje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013
• T. Bojarski, w: T. Bojarski, E. Kruk, E. Skrętowicz, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich: komentarz, LexisNexis, Warszawa 2014
• E. Krytkowska, Wykorzystanie mediacji w procesie wychowania, „Mediator” 2013, t. 64, nr 1
• M. Grodziecka, Mediacja w sytuacjach przemocy do - mowej na tle doświadczeń polskich i zagranicznych (zagadnienia wybrane w postępowaniu uproszczonym), w: D. Gil (red.), Gwarancje pokrzywdzonych w postępowaniach szczególnych, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa 2012
• O. Sitarz, Problem przedawnienia w prawie polskim i orzecznictwie ETPCz na tle przestępstw popełnianych na szkodę małoletnich, w: J. Warylewski (red.), Czas i jego znaczenie w prawie karnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010
• M. Kulik, Przedawnienie karalności i przedawnienie wykonania kary w polskim prawie karnym, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2014

Identifiers

DOI

10.7420/AK2014M