Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu w świetle danych ze statystyk kryminalnych

• Authors: Ewa Habzda-Siwek

Title variants

EN

Offences Against Life and Health in the Light of Statistical Data

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The aim of the research presented in the article is to show the amount, structureand dynamics of the offences against life and health that are defined in Chapter XIXof the Polish Penal Code 1997. The article offers an analysis of the data on the of fencesagainst life and health based on the publicly available statistics for the years 1999–2016.In the analysed period, two main trends relating to the amount of crime shouldbe identified. The first, encompassing the years 1999 to 2003, was an upward trend,followed by a downward trend that accelerated in the second decade of this century.In fact, since 2011 there has been a general, spectacular and significant drop of crimein Poland, also including offences against life and health.For the purpose of the analysis, offences against life and health are divided intofour main categories: homicide, assault or battery, bodily injury and other crimes(not included in the above-mentioned categories). Based on the offences recorded bythe police in the years 1999–2003, the number of all offences against life and healthexceeded 35,000 in 2003. Then, the number of such offences was relatively stable (about31,000-32,000 per year) and has decreased to about 18,000 since 2011.Generally, over the analysed period, the number of offences in three of four catego -ries: homicide, assault and battery and bodily injuries, has shrunk several times. The onlyexception to the general trend relates to the offences under Art. 160 of Criminal Code(defined as “exposing a human being to an immediate danger of loss of life or bodilyinjury or impairment of health”) that is invoked, among others, in cases of parentalneglect, distribution of designer drugs or even as allegations of medical malpractice.The significant drop in crime during the second decade of the 21st century asksfor an explanation. The first possible reason for this is that a crime drop has beenobserved in many countries, seems to be a common and international phenomenonand, as such, it also applies to Poland. The second explanation, probably the mostimportant one, is that the crime drop in Poland has been due to the systemic changesin the recording of crimes.First of all, in 2013 a new police information system was introduced, which led tosome problems with making it compatible with the old one. In parallel, in the same year,a substantial change in the recording of juvenile delinquency was adopted. Accordingto the new methodology, offences committed by juveniles are recorded by the policeonly after juvenile courts confirm the fact that a juvenile has indeed committed a crime.The problem is that there is no rule that would oblige juvenile courts to give suchinformation back to the police. It could possibly have a strong impact on the statisticsof crime, especially regarding assault and battery and bodily injuries, as juveniles usedto be a significant group of individuals suspected of such crimes. To make it clear,the data about ascertained crimes in Poland do not include punishable acts committedby juveniles.Furthermore, the investigation and proceedings carried out by the prosecutor’soffices and entrusted to other competent bodies than the police are not includedin the official police data. It all means that, since 2013, the range of the police data hasbeen substantially limited and does not reflect incidence of crime in full.The third possible reason for the falling number of crimes is the effect of thedemographic processes. It should also be taken into account that the populationof adolescents in Poland is currently at the lowest level since World War II.The article discusses four main categories of the offences covered by Chapter XIXof the Penal Code.The category “Homicide” is not a simple one. It includes manslaughter (Art. 148§ 1), murder (Art. 148 § 2 describes different forms of such felony: killing withparticular cruelty, in connection with hostage taking, rape or robbery, for motivesdeserving particular reprobation, and also with the use of explosives). The PolishCriminal Code also has provisions relating to heat of passion manslaughter justifiedby the circumstances (Art. 148 § 4 of the Penal Code). According to the data recordingby the police, in the analysed period the number of homicide cases has decreased bymore than 50%!“Bodily injury” is a very broad category that also covers causing serious bodilyharm, which includes, among others, deprivation of sight, hearing, speech or the ability to procreate, or inflicting a serious crippling injury, an incurable or prolonged illness,an illness dangerous to life, a permanent mental illness, a permanent total or substantialincapacity to work in an occupation, or a permanent serious bodily disfigurementor deformation (Art. 156 § 1 of the Penal Code), stipulating a heavier penalty if theconsequence of an act is death (Art. 156 § 3 of the Penal Code) than for causinga bodily injury or an impairment to health other than specified in Art. 156 Penal Code(Art. 157 § 1 of the Penal Code). If the bodily injury or an impairment of health doesnot last longer than seven days, prosecution will be brought on a private charge. Overthe analysed period, most of these cases were qualified under Art. 157 of the PenalCode. The total number of bodily injuries has been slowly decreasing over the analysedperiod, reaching about 60% of the initial amount.“Assault and battery” (Ar. 158 and Art. 159 of the Penal Code) is also a verybroad category and includes brawling (the perpetrator who participates in a brawlis responsible for the complicity in the act that means an immediate danger to life ormay lead to a bodily injury) and battery, when the role of the victims and the offendersare clearly determined. Since 2011, the police data have shown a spectacular dropin the number of assault and battery – to one third of previously recorded cases. It isundoubtedly a side effect of the change in the algorithm of recording punishable actscommitted by juveniles.The conclusion is that the changes in the methodology of recording ascertainedcrime by the police have limited the range of available data on crime. Therefore, interpretingthe data on offences against life and health has now been made more difficult asthe punishable acts of juveniles are no longer included in the police information system.In such a situation, possible ways of gathering data on crime and their interpretation should be reconsidered.Moreover, there is an urgent need to develop and conduct criminological researchon offences against life and health.

Keywords

PL

spadek przestępczości; zabójstwa; bójki i pobicia; uszczerbki na zdrowiu; nieletni; proces rejestrowania przestępczości; crime drop; homicide; brawl and battery; bodily injury; juveniles; crime-recording process; spadek przestępczości; zabójstwa; bójki i pobicia; uszczerbki na zdrowiu; nieletni; proces rejestrowania przestępczości; crime drop; homicide; brawl and battery; bodily injury; juveniles; crime-recording process

EN

crime drop; homicide; brawl and battery; bodily injury;; juveniles; crime-recording process

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych PAN / Institute of Legal Studies PAN
• Journal: Archiwum Kryminologii
• Year: 2018
• Issue: XL
• Pages: 53-113

Dates

published

2018-09-16

Contributors

author

Ewa Habzda-Siwek

References

• Atlas przestępczości w Polsce 5, Siemaszko A., Gruszczyńska B., Marczewski M. (red.), Oficyna Naukowa, Warszawa 2015.
• Badźmirowska-Masłowska K., Młodociani sprawcy zabójstw w Polsce, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2000.
• Błachut J., Gaberle A., Krajewski K., Kryminologia, Arche, Gdańsk 1999.
• Błachut J., Problemy związane z pomiarem przestępczości, Wolters Kluwer, Warszawa 2007.
• Brzezińska J., Dzieciobójstwo. Aspekty prawne i etyczne, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
• Brzezińska J., Rozważania o znamionach psychologicznych w kontekście motywacji zabójstw uprzywilejowanych, „Ius Novum” 2014, nr 1, s. 84–106.
• Buczkowski K., Stan przestępczości Polsce od roku 1918 do współczesności [w:] Buczkowski K., Czarnecka-Dzialuk B., Klaus W., Kossowska A., Rzeplińska I., Wiktorska P., Woźniakowska-
• Budyn-Kulik M., Umyślność w prawie karnym i psychologii. Teoria i praktyka sądowa, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
• Budyn-Kulik M., Zabójstwo tyrana domowego, Verba, Lublin 2005.
• Daszkiewicz K., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Rozdział XIX Kodeksu karnego. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2000.
• Decyzja nr 125 Komendanta Głównego Policji z dnia 5 kwietnia 2013 r. w sprawie funkcjonowania Krajowego Systemu Informacyjnego Policji, Dz.U. KGP z 2013 r. Poz. 28.
• Decyzja nr 162 Komendanta Głównego Policji z dnia 14 maja 2015 r. zmieniająca decyzję w sprawie funkcjonowania Krajowego Systemu Informacyjnego, Dz.U. KGP z 2015 r. Poz. 32.
• Fajst D., Wójcik D., Społeczno-polityczne konteksty współczesnej przestępczości w Polsce, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa 2013, s. 33–72.
• Farrell G., Tilley N., Tseloni A., Why the crime drop?, „Crime and Justice” 2014, nr 43, s. 421–490.
• Gierowski J.K., Motywacja zabójstw, Wydawnictwo Akademii Medycznej, Kraków 1989.
• Gierowski J.K., Szaszkiewicz M., Osobowość i motywacja sprawców zabójstw [w:] J.K. Gierowski, T. Jaśkiewicz-Obydzińska (red.), Zabójcy i ich ofiary. Psychologiczne podstawy profilowania nieznanych sprawców zabójstw, Wydawnictwo IES, Kraków 2002, s. 35–68.
• Golonka A., Silne wburzenie jako znamię typu uprzywilejowanego zabójstwa określonego w art. 148 § 4 k.k. w świetle aktualnego orzecznictwa sądowego [w:] J. Giezek, J. Brzezińska (red.), Zmodyfikowane typy przestępstw w teorii i praktyce sądowej, Wolters Kluwer, Warszawa 2017, s. 278–300.
• Gruszczyńska B., Heiskanen M., Trends in Police-Recorded Offenses at the Beginning of the Twenty-First Century in Europe, „European Journal on Criminal Policy and Research” 2018, t. 24, nr 1, s. 37–53.
• Grzyb M., Habzda-Siwek E., Płeć a przestępczość. O problemie dysproporcji płci wśród sprawców przestępstw z użyciem przemocy, „Archiwum Kryminologii” 2013, t. XXXV, s. 95–135.
• Habzda-Siwek E., Aktualne trendy przestępczości nieletnich w Polsce w świetle danych ze statystyk policyjnych [w:] P. Hofmański, S. Waltoś (red.), W kręgu prawa nieletnich. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Marianny Korcyl-Wolskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2009, s. 43–64.
• Habzda-Siwek E., Kilka uwag o przestępstwach przeciwko życiu i zdrowiu z rozdziału XIX kodeksu karnego w oparciu o dane ze statystyk policyjnych [w:] P. Kardas, T. Sroka, Wróbel W. (red.), Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, Wolters Kluwer, Warszawa 2012, s. 1109–1132.
• http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Crime_and_criminal_justice_statistics [dostęp: 31.08.2017].
• http://karne24.com/teoretycy-praktycy-o-kontrowersyjnych-aspektach-obrotu-dopalaczami/ [dostęp 31.08.2017].
• http://pk.gov.pl/sprawozdania-i-statystyki/ [dostęp: 31.08.2017].
• Informacja Komendy Głównej Policji o Krajowym Systemie Informacyjnym Policji (KSIP) i Systemie Analitycznym (SA) opublikowana w Raporcie o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2014 r. dostępnym na stronie internetowej MSWiA, zob. Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2014 roku, sygnowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, s. 6, 7.
• Janowska H., Zabójstwa i ich sprawcy, PWN, Warszawa 1974.
• Klaus W., Rzeplińska I., Woźniakowska-Fajst D., Społeczny odbiór przestępczości [w:] K. Buczkowski, B. Czarnecka-Dzialuk, W. Klaus, A. Kossowska, I. Rzeplińska, P. Wiktorska, D. Woźniakowska-Fajst, D. Wójcik, Społeczno-polityczne konteksty współczesnej przestępczości w Polsce, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa 2013, s. 343–368.
• Kokot R., O zasadności typizacji i niektórych kontrowersjach wokół zabójstwa kwalifikowanego [w:] J. Brzezińska, J. Giezek (red.), Zmodyfikowane typy przestępstw w teorii i praktyce sądowej, Wolters Kluwer, Warszawa 2017, s. 257–277.
• Kokot R., Zabójstwo kwalifikowane, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Acta Universitatis Wratislaviensis nr 2332, Wrocław 2001.
• Kossowska A., Zmiana społeczna a przestępczość – wzajemne związki, uwarunkowania, konsekwencje [w:] K. Buczkowski, B. Czarnecka-Dzialuk, W. Klaus i in., Społeczno-polityczne konteksty współczesnej przestępczości w Polsce, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa 2013, s. 73–103.
• Krajewski K., Bójka i pobicie. Analiza kryminologiczna, seria: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze, z. 130, Kraków 1988.
• Księżopolska-Breś A., Odpowiedzialność karna za dzieciobójstwo w prawie polskim, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
• Lasocik Z., Zabójca zawodowy i na zlecenie, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2003.
• Łagodziński S., Ciężki uszczerbek na zdrowiu ze skutkiem śmiertelnym – art. 156 § 3 k.k. – w praktyce sądowo-prokuratorskiej, „Prawo w działaniu” 2008, nr 5, s. 74–131.
• Łagodziński S., Sądowo-prokuratorska praktyka ścigania przestępstw przeciwko życiu (art. 148 i 155 k.k), IWS, Warszawa 2012.
• Łagodziński S., Udział w bójce lub pobiciu ze skutkiem śmiertelnym (art. 158 § 3 k.k.) w praktyce sądowo-prokuratorskiej, IWS, Warszawa 2010.
• Majchrzyk Z., Motywacje zabójczyń. Alkohol i przemoc w rodzinie, PARPA, Warszawa 1995.
• Nowosad A., Bójka i pobicie, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
• Pikulski S., Zabójstwa kwalifikowane w polskim kodeksie karnym z 1997 r., „Studia Prawnoustrojowe” 2012, nr 15, s. 7–20.
• Piniewska-Róg D., Stojer-Polańska J., Michalec B., Różne oblicza ciemnej liczby zabójstw [w:] J. Stojer-Polańska (red.), Przypadki kryminalne. Współpraca interdyscyplinarna przy badaniu ciemnej liczby przestępstw, Wydawnictwo Naukowe Silva Rerum, Poznań 2016, s. 61–68.
• Raport: Zabójstwa w Polsce w latach 1999–2009, http://www.policja.pl/palm/pol/1/44158/Zabojstwa_w_Polsce_w_latach_1999__2009.html [dostęp: 31.08.2017].
• Rozporządzenie RM z dnia 9 sierpnia 2013 r. w sprawie programu badań statystycznych i statystyki publicznej na rok 2014, Dz.U. z 2013 r. Poz. 1159.
• Stojer-Polańska J. (red.), Przypadki kryminalne. Rola współpracy interdyscyplinarnej w badaniu ciemnej liczby przestępstw, Wydawnictwo Naukowe Silva Rerum, Poznań 2016.
• Stojer-Polańska J., Ślady osób zaginionych [w:] J. Stojer-Polańska (red.), Przypadki kryminalne. Współpraca interdyscyplinarna przy badaniu ciemnej liczby przestępstw, Wydawnictwo Naukowe Silva Rerum, Poznań 2016, s. 21–39.
• Struktura ludności według wieku od 1970 roku, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-piramida/ [dostęp: 31.08.2017].
• Szymanowski T., Przestępczość i polityka karna w Polsce w świetle faktów i opinii społeczeństwa, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
• Tonry M., Why crime rates are falling throughout the Western World, „Crime and Justice” 2014, nr 43, s. 1–63.
• Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy o zawodzie lekarza, Dz.U. z 1999 r. Nr 64, poz. 729.
• Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz ustawy – Kodeks postępowania karnego, Dz.U. z 2017 r. Poz. 773.
• Ustawa z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2010 r. Nr 125, poz. 842.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, Dz.U. z 1997 r. Nr 90, poz. 557.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553; tj. Dz.U. z 2016 r. poz. 1137 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, Dz.U. z 1997 r. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.
• Zabójcy i ich ofiary, Gierowski J.K., Jaśkiewicz-Obydzińska T. (red.), Wydawnictwo IES, Kraków 2002.

Identifiers

DOI

10.7420/AK2018B