O wpływie ustawodawstwa karnego na politykę karną

• Authors: Krzysztof Krajewski

Title variants

EN

Impact of penal law on penal policy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Polityka karna w Polsce od lat uchodzi za niezwykle punitywną, o czym świadczą wysokie wartości, jakie przyjmują współczynniki prizonizacji, poczynając od okresu przed II wojną światową. Rodzi to uzasadnione pytanie o przyczyny takiego stanu rzeczy: czy leżą one po stronie punitywnego ustawodawstwa, tj. prawa zapisanego, czy też po stronie praktyki orzekania kar przez sądy, tj. prawa w działaniu. Artykuł poświęcony jest analizie w świetle dostępnych danych statystycznych wybranych zjawisk w polskiej polityce karnej, pokazujących, że w szeregu wypadków reformy zmierzające do obniżenia poziomu punitywności polskiej polityki karnej dawały rezultaty odwrotne od zamierzonych. Równocześnie wskazać można okresy jednoznacznego obniżenia tej punitywności, które nie były warunkowane jakimikolwiek zmianami ustawodawczymi. Pokazuje to względną niezależność płaszczyzn prawa zapisanego i prawa w działaniu.

EN

For many years, Polish penal policy has been considered to be very punitive. This is confirmed by the very high imprisonment rate which was observable even before World War Two. This raises the legitimate question of how to explain this consistent pattern. It is also appropriate to ask whether the reasons for this punitiveness can be found in punitive penal legislation, in the legal code, or in punitive sentencing practice, or at the level of the law in action. This article uses available statistical data to analyse selected trends in Polish penal policy, indicating that on many occasions attempts to diminish punitive sentencing outcomes through legislation produced absolutely opposite results. At the same time, there have been periods of real reduction in this punitiveness which occurred without any specific legislative changes made with such an intention. All of this suggests that the law on the books and the law in action may to a large extent be independent of each other.

Keywords

PL

polityka karna; determinanty polityki karnej; punitywność polityki karnej; prawo zapisane; prawo w działaniu; penal policy; determinants of penal policy; punitiveness of penal policy; law on the books; law in action; polityka karna; determinanty polityki karnej; punitywność polityki karnej; prawo zapisane; prawo w działaniu; penal policy; determinants of penal policy; punitiveness of penal policy; law on the books; law in action

EN

penal policy; determinants of penal policy; punitiveness of penal policy; law on the books; law in action

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych PAN / Institute of Legal Studies PAN
• Journal: Archiwum Kryminologii
• Year: 2019
• Issue: XLI/2
• Pages: 41-80

Dates

published

2019-12-31

Contributors

author

Krzysztof Krajewski

References

• Allison Ch.R., Law in books versus law in action. A review of the socio-legal literature [w:] L.M. Imbeau, S. Jacob (red.), Behind a Veil of Ignorance. Power and Uncertainty in Constitutional Design, Springer, Cham–Heidelberg–New York–Dordrecht–London 2015, s. 35–54.
• Bayer R., Crime, punishment, and the decline of liberal optimism, „Crime & Delinquency” 1981, t. 27, nr 2, s. 169–190.
• Cavadino M., Dignan J., Penal Systems. A Comparative Approach, Sage, London–Thousand Oaks–New Delhi 2006.
• Cieślak M., O węzłowych pojęciach związanych z sensem kary [On key concepts related to the purpose of punishment], „Nowe Prawo” 1969, nr 1, s. 195–213.
• Cieślak M., Problem kary śmierci (artykuł dyskusyjny) [The problem of the death penalty (a discussion article)], „Państwo i Prawo” 1966, nr 12, s. 833–853.
• Czernicki K., Przestępczość w Polsce w latach 1935–1937 według policyjnej statystyki kryminalnej [Crime in Poland between 1935 and 1937 according to police crime statistics], „Archiwum Kryminologiczne” 1939, t. 3, z. 1–2, s. 181–122.
• Dadak W., Grzywna samoistna w stawkach dziennych. Aspekty prawnokarne i kryminologiczne [The Fine as the Sole Sanction in Daily Figures. Legal and Criminological Aspects], LexisNexis, Warszawa 2011.
• Dziubińska A., Dwa lata obowiązywania przepisów ustawy o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego – założenia i ich realizacja [Two years of the Act on serving a prison sentence outside of prison under the electronic supervision system. Principles and implementation], „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2012, nr 74–75, s. 165–194.
• Dziubińska A., System Dozoru Elektronicznego w świetle przepisów prawa, danych statystycznych oraz raportu Najwyższej Izby Kontroli [Electronic Supervision System under Polish legal regulations, statistical data and a report of the Supreme Chamber of Control], „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2015, nr 87, s. 63–94.
• Garland D., The Culture of Control. Crime and Social Order in Contemporary Society, Oxford University Press, Oxford–New York 2001.
• Garland D., The limits of the sovereign state. Strategies of crime control in contemporary society, „The British Journal of Criminology” 1996, t. 36, nr 4, s. 445–471.
• Garland D., Punishment and Modern Society. A Study in Social Theory, Oxford University Press, Oxford–New York 1990.
• Jasiński J., Obraz polityki karnej lat osiemdziesiątych i początku lat dziewięćdziesiątych (1980–1991) [Penal Policy in the 1980s and early 1990s (1980‒1991)], „Archiwum Kryminologii” 1993, t. XIX, s. 27–105.
• Jasiński J., Przemiany polityki karnej sądów powszechnych rozwijanej na tle przepisów nowej kodyfikacji karnej (1970–1980) [Changes in the criminal policy of common courts developed under the provisions of the new criminal code (1970–1980)], „Archiwum Kryminologii” 1982, t. VIII–IX, s. 25–150.
• Jasiński J., Punitywność systemów karnych. Rozważania nad zakresem, formami i intensywnością penalizacji [Punitiveness of penal systems. Considerations on the scope, forms, and intensity of penalisation], „Studia Prawnicze” 1973, nr 35, s. 21–61.
• Jasiński J., Punitywność systemów karnych (Kontynuacje) [Punitiveness of penal systems (Continuation)], „Państwo i Prawo” 1984, nr 6, s. 52–66.
• Jasiński J., Rozmiary i dynamika przestępczości w Polsce [The size and dynamics of crime in Poland] [w:] idem (red.), Zagadnienia nieprzystosowania społecznego i przestępczości w Polsce [Issues of Social Maladaptation and Crime in Poland], Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Łódź 1978, s. 11–50.
• Kaiser G., Kriminologie, 3. völlig neubearbeitete und erweiterte Auflage, C.F Müller, Heidelberg 1996.
• Kochanowski J., Redukcja odpowiedzialności karnej. Analiza i ocena założeń Kodeksu karnego z 1997 r. na tle innych polskich kodyfikacji karnych [Reduction of Criminal Liability. An Analysis and Assessment of the Provisions of the Penal Code of 1997 as Compared with other Polish Criminal Codes], C.H Beck, Warszawa 2000.
• Kossowska A., Sytuacyjne zapobieganie przestępczości [Situational crime prevention], „Archiwum Kryminologii” 1994, t. XX, s. 7–20.
• Krajewski K., Penal developments in Poland. New or old punitiveness? [w:] T. Daems, D. van Zyl Smit, S. Snacken (red.), European Penology?, Hart Publishing, Oxford–Portland 2013, s. 311–338.
• Krajewski K., Spór o politykę karną w Polsce. Problem kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania oraz alternatyw kary pozbawienia wolności [Dispute over criminal policy in Poland. The problem of imprisonment with conditional suspension and alternatives to imprisonment], „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2007, nr 54, s. 5–26.
• Lappi-Seppälä T., Explaining imprisonment in Europe, „European Journal of Criminology” 2011, t. 8, nr 4, s. 303–328.
• Lappi-Seppälä T., The fall of the Finnish prison population, „Journal of Scandinavian Studies in Criminology and Crime Prevention” 2000, t. 1, nr 1, s. 27–40.
• Lappi-Seppälä T., Trust, welfare and political culture. Explaining differences in national penal policies [w:] M. Tonry (red.), „Crime and Justice. A Review of Research”, t. 37, University of Chicago Press, Chicago 2008, s. 313–387.
• Leśko T., System środków karnych [The System of Penal Measures], Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1974.
• Melezini M., Punitywność wymiaru sprawiedliwości karnej w Polsce w XX wieku [The Punitiveness of Criminal Justice in Poland in the 20th Century], Temida2, Białystok 2003.
• Nawój-Śleszyński A., Przeludnienie więzień w Polsce. Przyczyny, następstwa i możliwości przeciwdziałania [Overcrowding of Prisons in Poland. Causes, Consequences, and Possibilities of Countermeasure], Wydawnictwo UŁ, Łódź 2013.
• Nawój-Śleszyński A., Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności i warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności a populacja więzienna [Conditional suspension of imprisonment and conditional release from imprisonment vs the prison population], „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2011, nr 71, s. 107–119.
• Opałek K., Zagadnienia teorii prawa i teorii polityki [Issues of the Theory of Law and the Theory of Politics], Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.
• Ostrihanska Z., Rzeplińska I., Funkcjonowanie ustawy o postępowaniu wobec osób uchylających się od pracy – wyniki badań [Functioning of the act on the treatment of persons evading work], „Archiwum Kryminologii” 1988, t. XV, s. 95–152.
• Pratt J., Penal Populism, Routledge, Milton Park–Abingdon–Oxon 2007.
• Pratt J., Scandinavian exceptionalism in an era of penal excess. Part I: The nature and roots of Scandinavian exceptionalism, „The British Journal of Criminology” 2008, t. 48, nr 2, s. 119–137.
• Pratt J., Scandinavian exceptionalism in an era of penal excess. Part II: Does Scandinavian exceptionalism have a future?, „The British Journal of Criminology” 2008, t. 48, nr 3, s. 275–292.
• Radzinowicz L., Ideology and Crime. A Study of Crime in Its Social and Historical Context, Heinemann Educational Books, London 1966.
• Radzinowicz L., Kryzys polskiego ustroju penitencjarnego [Crisis of the Polish penitentiary system], „Gazeta Sądowa Warszawska” 1935, nr 42, s. 575–580.
• Radzinowicz L., Przestępczość w Polsce w latach 1924–1933 na podstawie policyjnej statystyki kryminalnej [Crime in Poland between 1924 and 1933 based on police crime statistics], „Archiwum Kryminologiczne” 1935/1937, t. II, z. 1–2, s. 1–132.
• Rzepliński A., Sądownictwo w PRL [The Judiciary in Communist Poland], Wydawnictwo Polonia, London 1990.
• Siemaszko A., Gruszczyńska B., Marczewski M., Atlas przestępczości w Polsce 5 [Atlas of Crime in Poland 5], Oficyna Naukowa, Warszawa 2015.
• Snacken S., Dumortier E. (red.), Resisting Punitiveness in Europe. Welfare, Human Rights and Democracy, Routledge, Milton Park–Abingdon–Oxon 2012.
• Stańdo-Kawecka B., Dozór elektroniczny w Polsce – uwagi w świetle rekomendacji Rady Europy [Electronic monitoring in Poland – remarks in the light of the Council of Europe recommendations], „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2015, nr 86, s. 5–25.
• Szumski J., O przedmiocie i zakresie pojęcia polityki kryminalnej [On the subject and scope of the concept of criminal policy], „Państwo i Prawo” 1979, nr 8, s. 93–102.
• Szymanowski T., Polityka karna i penitencjarna w Polsce w okresie przemian prawa karnego [Penal and Penitentiary Policy in Poland during the Period of Changes in Criminal Law], Wydawnictwa UW, Warszawa 2004.
• Szymanowski T., Polityka karna w Polsce współczesnej w świetle przepisów prawa i danych empirycznych [Criminal policy in contemporary Poland in view of legal regulations and empirical data] [w:] A. Marek (red.), Zagadnienia ogólne [General Issues], „System Prawa Karnego”, t. 1, C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2010, s. 209–266.
• Szymanowski T., Recydywa w Polsce. Zagadnienia prawa karnego, kryminologii i polityki karnej [Recidivism in Poland. Issues of Criminal Law, Criminology, and Criminal Policy], Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
• Tonry M., Determinants of penal policies [w:] idem (red.), Crime, Punishment, and Politics in Comparative Perspective, „Crime and Justice. A Review of Research”, t. 36, University of Chicago Press, Chicago 2007, s. 1–48.
• Tonry M., Polityka karna, kultura polityczna a zasady konstytucyjne [Penal policy, political culture, and constitutional obsolescence], „Archiwum Kryminologii” 2005–2006, t. XXVIII, s. 95–110.
• Tonry M., Preface [w:] idem (red.), Crime, Punishment, and Politics in Comparative Perspective, „Crime and Justice. A Review of Research”, t. 36, University of Chicago Press, Chicago 2007, s. vii–ix.
• Utrat-Milecki J., Podstawy penologii. Teoria kary [The Basics of Penology. The Theory of Punishment], Wydawnictwa UW, Warszawa 2006.
• Zoll A., Założenia polityki karnej w projekcie kodeksu karnego [The principles of criminal policy in the draft penal code], „Państwo i Prawo” 1994, nr 5, s. 3–11.

Identifiers

DOI

10.7420/AK2019N