Protection of Christian values – penal populism or a rational decision on criminalization?

• Authors: Olga Sitarz

Title variants

Protection of Christian values – penal populism or a rational decision on criminalization?

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Arguments referring to natural law, (public) morality, religion or Christian values are very often put forward in debates on the existing or planned criminal law provisions criminalizing specific behavior. A prohibition on behavior contrary to the scriptures or the teaching of the Church on pain of criminal penalties encompasses not only abortion, but also euthanasia, (paid) surrogate motherhood, paid donation of organs for transplantation, sterilization, contraception, prostitution and bigamy. The arguments presented for the protection of Christian values are oftentimes correlated with the protection of human dignity. This article seeks to address the issue whether such a "pre-legislative" measure (reliance on the protection of Christian values) is a form of penal populism. Parliamentary and non-parliamentary discussions conducted during work on the particular provisions of the Criminal Code were form the basis for analysis, with particular emphasis placed on arguments in favor of criminalization of the aforementioned behavior. The findings were confronted with the concept of legal interest in criminal law and the concept of human dignity in the Polish legal system (and its place in repressive law). The said "religious values" and the need to protect them were subject to analysis conducted against this background and underpinned by the constitutional principle of proportionality of the limitation of human rights and freedoms. The operational tools were not only established definitions of populism, including penal populism, and a Weber’s ideal type, i.e. a set of empirically perceived properties of populist style and perspective, sometimes called "the populist syndrome." The ultimate objective of this article was to establish whether the cases under analysis involve religious populism or a rational decision on criminalization.

PL

Arguments referring to natural law, (public) morality, religion or Christian values are very often put forward in debates on the existing or planned criminal law provisions criminalizing specific behavior. A prohibition on behavior contrary to the scriptures or the teaching of the Church on pain of criminal penalties encompasses not only abortion, but also euthanasia, (paid) surrogate motherhood, paid donation of organs for transplantation, sterilization, contraception, prostitution and bigamy. The arguments presented for the protection of Christian values are oftentimes correlated with the protection of human dignity. This article seeks to address the issue whether such a "pre-legislative" measure (reliance on the protection of Christian values) is a form of penal populism. Parliamentary and non-parliamentary discussions conducted during work on the particular provisions of the Criminal Code were form the basis for analysis, with particular emphasis placed on arguments in favor of criminalization of the aforementioned behavior. The findings were confronted with the concept of legal interest in criminal law and the concept of human dignity in the Polish legal system (and its place in repressive law). The said "religious values" and the need to protect them were subject to analysis conducted against this background and underpinned by the constitutional principle of proportionality of the limitation of human rights and freedoms. The operational tools were not only established definitions of populism, including penal populism, and a Weber’s ideal type, i.e. a set of empirically perceived properties of populist style and perspective, sometimes called "the populist syndrome." The ultimate objective of this article was to establish whether the cases under analysis involve religious populism or a rational decision on criminalization.   W toku debat nad istniejącymi lub projektowanymi przepisami prawa karnego, kryminalizującymi konkretne zachowania, niezmiernie często przywoływane są argumenty odwołujące się do prawa naturalnego, moralności (publicznej), religii czy wartości chrześcijańskich. Zabronienie pod groźbą kary zachowań sprzecznych z pismem świętym lub z nauczaniem Kościoła tyczy już nie tylko aborcji, ale też eutanazji, (odpłatnego) macierzyństwa zastępczego, odpłatnego dawstwa organów do transplantacji, sterylizacji, antykoncepcji, prostytucji, bigamii. Przywoływana przy tym argumentacja ochrony wartości chrześcijańskich jest często skorelowana z ochroną godności ludzkiej. W pracy podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy taki zabieg „prelegislacyjny” (powoływanie się na ochronę wartości chrześcijańskich) jest formą populizmu penalnego. Podstawą analizy stanowiłydyskusje (parlamentarne i pozaparlamentarne) toczone w trakcie prac nad konkretnymi przepisami kodeksu karnego, ze szczególnym uwzględnieniem argumentacji na rzecz kryminalizacji przywołanych zachowań. Ustalenia te zostały skonfrontowane z jednej strony pojęciem dobra prawnego w prawie karnym, z drugiej – z pojęciem godności ludzkiej w polskim systemie prawa (i jego miejsca w prawie represyjnym). Na tym tle ulokowano tytułowe „wartości religijne” i potrzebę ich ochrony. Zaś fundamentem tych rozważań stała się konstytucyjna zasada proporcjonalności ograniczania praw i wolności człowieka. Narzędziami operacyjnymi były nie tylko wypracowane definicje populizmu, w tym populizmu penalnego, ale także pewien weberowski typ idealny, czyli zestaw empirycznie postrzegalnych właściwości stylu i perspektywy populistycznej, określany czasem mianem „syndromu populistycznego”. W ostateczności, sformułowana została odpowiedź na pytanie – czy w omawianych przypadkach mamy do czynienia z religijnym populizmem czy racjonalną decyzją kryminalizacyjną.

Keywords

EN

criminalization; Christian values; natural law; dignity; moralism of the law

PL

criminalization; Christian values; natural law; dignity; moralism of the law; kryminalizacja; wartości chrześcijańskie; prawo naturalne; godność; moralizm prawa; criminalization; Christian values; natural law; dignity; moralism of the law; kryminalizacja; wartości chrześcijańskie; prawo naturalne; godność; moralizm prawa

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych PAN / Institute of Legal Studies PAN
• Journal: Archiwum Kryminologii
• Year: 2021

Dates

published

2021-10-05

Contributors

author

Olga Sitarz

• Uniwersytet Śląski, Wydział Prawa i Administracji

• https://orcid.org/0000-0002-2075-3507

References

• Agnosiewicz M. (n.d.). Poligamia, prawo naturalne i boskie zamysły, Racjonalista.pl. Available online: http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,2326 [14.07.2021].
• Akhverdiev E. and Ponomarev A. (2018). ‘Religion as factor in formation of law: Current trends’. SHS Web of Conferences 50. Available online: https://doi.org/10.1051/shsconf/20185001024 [13.07.2021].
• Augustyn M. (2019). Obrona „chrześcijańskich wartości”. Wyborczy lep na katolika, Pch24.pl. Available online: https://www.pch24.pl/obrona-chrzescijanskich-wartosci--wyborczy-lep-na-katolika,66685,i.html [14.07.2021].
• Baloyi E.M. (2013). ‘Critical reflections on polygamy in the African Christian context.’ Missionalia: Southern African Journal of Mission Studies 41(2), pp. 164–181.
• Banaszak B. (2012). Prawo konstytucyjne [Constitutional Law]. Warszawa: C.H. Beck.
• Behm L.L. (1999). ‘Legal, moral & international perspectives on surrogate motherhood: The call for a uniform regulatory scheme in the United States’. DePaul Journal of Health Care Law 2(3), pp. 557–603. Available online: https://via.library.depaul.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1270&context=jhcl [13.07.2021].
• Bennett T. (2019). ‘Why the bigamy offence should be repealed.’ Sydney Law Review 41(3), pp. 359–381.
• Berger P. (1999). Desecularization of the World: Resurgent Religion and World Politics. Washington: W.B. Eerdmans Pub. Co.
• Berman H.J. (2015). ‘Religious foundations of law in the West: An historical perspective.’ Journal of Law and Religion 1(1), pp. 490–508.
• Biesaart M. (2001). ‘Sterilization of mentally retarded individuals: Informed consent in Guidelines in the Netherlands.’ Med Law 20(4), pp. 507–514.
• Bojarski M. and Radecki W. (1998). Przewodnik po pozakodeksowym prawie karnym [A guide to non-code criminal law]. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Bosak K. (2020). Nowy porządek. Tezy Konstytucyjne [New order. Constitutional theses]. Warszawa: Komitet Wyborczy Kandydata na Prezydenta RP Krzysztofa Bosaka. Available online: https://bosak2020.pl/wp-content/uploads/Bosak2020_NowyPorzadek.pdf [13.07.2021].
• Brass T. (2000). Peasants, Populism and Postmodernism. The Return of Agrarian Myth. London: Routledge.
• Bronk A. (1993). ‘Wartości chrześcijańskie (uwagi amatora)’ [Christian values (amateur remarks)]. Roczniki Filozoficzne 41(2), pp. 179–202.
• Buchała K. and Wolter W. (1971). Wykład prawa karnego na podstawie kodeksu karnego z 1969 r., cz. 1. Część ogólna [Criminal law lecture on the basis of the Penal Code of 1969, part 1. General part]. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• Bunikowski D. (2010). Podstawowe kontrowersje dotyczące ingerencji prawa w sferę moralności [Basic controversies regarding the interference of law in the sphere of morality]. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Catechism of the Catholic Church (n.d.), Vatican.va. Available online: https://www.vatican.va/archive/ENG0015/_INDEX.HTM [16.07.2021].
• Cawley C.C. (1954). ‘Criminal liability in faith healing.’ Minnesota Law Review 914, pp. 48–74.
• Chaplin J. (2011). Law Can Be Influenced by Religion, The Guardian. Available online: https://www.theguardian.com/commentisfree/belief/2011/jan/22/law-religion-relationship-subtle-clarity [13.07.2021].
• Committee Opinion 2017: Sterilization of women: Ethical issues and considerations. Committee Opinion No. 695. Obstet Gynecol 129, pp. 109–116.
• Convention on the Rights of the Child, Journal of Laws of 1991, no. 120, pos. 526.
• Cook R.J. and Dickens B.M. (2000). ‘Voluntary and involuntary sterilization: Denials and abuses of rights.’ International Journal of Gynecology and Obstetrics 68(1), pp. 61–67. Available online: https://doi.org/10.1016/S0020-7292(99)00193-9.
• Coronavirus Vaccine Race: Volunteers to Be Infected in the UK (2020), The Times. Available online: https://www.thetimes.co.uk/article/coronavirus-vaccine-race-volunteers-to-be-infected-in-the-uk-ck0s72x8k [14.07.2021].
• Czarnek P. (2018). ‘Konstytucyjnoprawna ochrona dziecka’ [Constitutional legal protection of a child]. In A. Grześkowiak and I. Zgoliński (eds.) Prawo karne w ochronie praw dziecka [Criminal law in the protection of children’s rights]. Bydgoszcz: Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, pp. 9–21.
• Danovitch G.M. and Delmonico F.L. (2008). ‘The prohibition of kidney sales and organ markets should remain.’ Current Opinion in Organ Transplantation 4, pp. 386–394.
• DeHanas D.N. and Shterin M. (2018). ‘Religion and the rise of populism.’ Religion, State & Society 46(3), pp. 177–185.
• Dudziak E. (2007). ‘Kościół Katolicki wobec praw człowieka. Ewolucja stanowiska’ [The Catholic Church in the face of human rights. Evolution of the position]. Studia Prawa Wyznaniowego 10, pp. 375–405.
• Eilstein H. (2006). Biblia w ręku ateisty [The Bible in the hand of an atheist]. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• European Academy of Religion (2020). Is Religion the Blind Spot of Populism. Birmingham: Univerisy of Birmingham (online conference).
• Feinberg J. (1998). The Moral Limits of the Criminal Law. Vol. 4. Harmless Wrong doing. Oxford: Oxford University Press.
• Fernández-Ballesteros R., Sánchez-Izquierdo M., Olmos R., Huici C., Ribera Casado J.M., and Cruz Jentoft A. (2019). ‘Paternalism vs. autonomy: Are they alternative types of formal care?.’ Frontiers in Psychoogy. Available online: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.01460 [2.09.2021].
• Filipowicz A. (2017). ‘Etos mediów w dobie populizmu’ [The media ethos in the age of populism]. Studia Bobolanum 28(3), pp. 137–166.
• Frączek A. (2017). ‘Rodzina i wartości chrześcijańskie jako elementy tożsamości kulturowej’ [Family and Christian values as elements of cultural identity]. Cywilizacja i Polityka 15(15), pp. 165–180.
• Friedman E.A. and Friedman A.L. (2006). ‘Payment for donor kidneys: Pros and cons.’ Kidney International 6, pp. 960–962.
• Fryś A. (2009). ‘Sterylizacja ludzi z perspektywy bioetyki katolickiej i laickiej’ [Sterilization of people from the perspective of Catholic and secular bioethics]. In M. Musielak (ed.) Wybrane aspekty sterylizacji ludzi ze względów eugenicznych, medycznych i społecznych [Selected aspects of human sterilization for eugenic, medical and social reasons]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UMP, pp. 181–187.
• Fugate J.R. (2008). Wychowanie dziecka według Pisma Świętego [Raising a child according to the Holy Scriptures]. Lublin: Wydawnictwo Pojednanie.
• Gajos M. (2019). ‘Populizm penalny – źródła i przejawy w polskim życiu publicznym. [Penal population - sources and manifestations in Polish public life]’. Młody Jurysta 3, pp. 2–16.
• Gardocki L. (1990). Zagadnienia teorii kryminalizacji [Problems of the theory of criminalization]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Gardocki L. (2015). Prawo karne [The criminal law]. Warszawa: C.H. Beck.
• Grześkowiak A. (ed.) (2006). Zagadnienia prawa karnego na tle nauczania Jana Pawła II [Criminal law issues in the context of the teaching of John Paul II]. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Gstalter M. (2019). GOP Texas Lawmaker Reintroduces Bill to Allow Death Penalty for Women who Have Abortions, The Hill. Available online: https://thehill.com/homenews/state-watch/438207-gop-texas-lawmaker-reintroduces-bill-that-would-allow-death-penalty-for [14.07.2021].
• Guz T. (2020). Kościół a państwo - wykład ks. prof. Guza [Church and state - lecture by priest prof. Guz], Bilgorajska.pl. Available online: https://bilgorajska.pl/aktualnosc,17494,0,0,0,Kosciol-a-panstwo-wyklad-ks-prof-Guza.html [14.07.2021].
• Guzik-Makaruk M. (2008). Transplantacja organów, tkanek i komórek w ujęciu prawnym i kryminologicznym [Transplantation of organs, tissues and cells in legal and criminological terms]. Białystok: Temida 2.
• Hajdasz J. (2021). Myśląc ojczyzna [Thinking homeland], Radiomaryja.pl. Available online: https://www.radiomaryja.pl/multimedia/myslac-ojczyzna-2466/ [14.07.2021].
• Halik T. (2019). Ks. Halík: nacjonalizm i populizm instrumentalizujący chrześcijaństwo największym zagrożeniem [Priest Halík: Nationalism and populism instrumentalizing Christianity as the greatest threats], Deon.pl. Available online: https://deon.pl/kosciol/ks-halik-nacjonalizm-i-populizm-instrumentalizujacy-chrzescijanstwo-najwiekszym-zagrozeniem,517827 [14.07.2021].
• Hartman J. (2009). Bioetyka dla lekarzy [Bioethics for doctors]. Kraków: Wolters Kluwer.
• Hołyst B. (2011). Wiktymologia [Victimology]. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Hypś S. (2017). In A. Grześkowiak and K. Wiak (eds.) Kodeks karny. Komentarz [The Penal Code. Comment]. Warszawa: C.H. Beck.
• Idleman S.C. (1993). ‘The role of religious values in judicial decision making.’ Indiana Law Journal 68(2), pp. 433–487.
• Jadva V., Murray C., Lycett E., MacCallum F., and Golombok S. (2003). ‘Surrogacy: The experiences of surrogate mothers.’ Human Reproduction 10, pp. 2196–2204.
• Jasiński J. (1973). ‘Punitywność systemów karnych, rozważania nad zakresem, formami i intensywnością penalizacji’ [Punitiveness of penal systems, consideration of the scope, forms and intensity of penalisation]. Studia Prawnicze 35, pp. 21–61.
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 12 April 2011, file no. SK 62/08 (n.d.), Isap.sejm.gov.pl Available online: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110870492/T/D20110492TK.pdf [14.07.2021].
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 22 October 2020, file no. K 1/20 (2021), Ipo.trybunal.gov.pl. Available online: https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/view/sprawa.xhtml?&pokaz=dokumenty&sygnatura=K%201/20 [14.07.2021].
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 7 June 1994, file no. K 17/93 (n.d.), saos.org.pl. Available online: https://www.saos.org.pl/judgments/205605 [14.07.2021].
• Kaczmarek T. (2009). ‘Racjonalny ustawodawca wobec opinii społecznej a populizm penalny’ [Rational legislator in relation to public opinion and penal populism]. In Z. Sienkiewicz and R. Kokot (eds.) Populizm penalny i przejawy w Polsce. Materiały z Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Prawa Karnego. Szklarska Poręba, 24-27 września 2008 [Penal population and symptoms in Poland. Materials from the National Congress of Criminal Law Chairs. Szklarska Poręba, September 24-27, 2008]. Wrocław: Kolonia Limited, pp. 33–50.
• Kaltwasser C.R., Taggart P., Ochoa Espejo P., and Ostiguy P. (2017). The Oxford Handbook of Populism. Oxford: Oxford University Press.
• Karczewska N. (2011). ‘Sterylizacja w prawie angielskim’ [English law sterilization]. Prawo i Medycyna 2, pp. 56–74.
• Kędracka M. (2020). ‘III Międzynarodowy Kongres Ruchu «Europa Christi» Europa Dwóch Płuc – Europa Ewangelii, Prawdy i Pokoju. Sesja Lubelska: Kościół i Państwo w służbie rodziny. Lublin, 16-17 października 2019 roku’ [III International Congress of the Europe Christi Movement Europe of Two Lungs - Europe of the Gospel, Truth and Peace. Lublin Session: The Church and the State at the service of the family. Lublin, October 16-17, 2019]. Kościół i Prawo 9(1). Available online: https://doi.org/10.18290/kip2091-14.
• Kieniewicz P. (2013). Bioetyczny labirynt [Bioethical maze]. Licheń Stary: Zakład Gospodarczy Dom Pielgrzyma.
• Kocemba K. and Stambulski M. (2020). Populizm a prawa człowieka [Populism and human rights]. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Kołodziejczak M. and Wrześniewska-Pietrzak M. (2017). ‘Przywódca populistyczny i jego językowy obraz w aspekcie retoryki dominacji na podstawie wypowiedzi Pawła Kukiza. Perspektywa politologiczna i lingwistyczna’ [The populist leader and his linguistic image in terms of the rhetoric of domination based on the statements of Paweł Kukiz. Political and linguistic perspective]. Poznańskie Studia Polonistyczne Seria Językoznawcza 24(1), pp. 27–50.
• Kopff A. (1972). ‘Koncepcja praw do intymności i do prywatności życia osobistego (zagadnienia konstrukcyjne)’ [The concept of the rights to intimacy and privacy of personal life (design issues)]. Studia Cywilistyczne 20, pp. 3–40.
• Kowal K. (2011). Między altruizmem a egoizmem. Społeczno-kulturowe uwarunkowania przeszczepów rodzinnych [Between altruism and selfishness Socio-cultural determinants of family transplants]. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kozłowki M. (2021). Znamy treść umowy TVP i episkopatu. Telewizja Publiczna odmawiała upublicznienia dokumentu [We know the content of the TVP and episcopate agreement. Public Television refused to make the document public], Wiadomości.gazeta.pl. Available online: https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,26808723,znamy-tresc-umowy-tvp-i-episkopatu-telewizja-publiczna-odmawiala.html#BoxWOpImg1 [14.07.2021].
• Krajewski R. (2004). Prawne kontrowersje ochrony życia człowieka. Studium z prawa polskiego i prawa kanonicznego [Legal controversies in the protection of human life. A study of Polish law and canon law]. Płock: Wydawnictwo Naukowe NOVUM.
• Krukowski J. (2015). ‘Kultura a prawo w społeczeństwie pluralistycznym’ [Culture and law in a pluralistic society]. Teka Komisji Prawniczej 8, pp. 63–75.
• Kucharczyk G. (2018). Encyklika Humanae vitae jako znak, któremu sprzeciwiać się będą [Humanae vitae as a sign they will be opposed to], Youtube.com. Available online: https://www.youtube.com/watch?v=qE5ng_lt_U4https://www.youtube.com/watch?v=qE5ng_lt_U4 [14.07.2021].
• Kutyło Ł. (2010). ‘Populizm religijny w Polsce – przypadek Radia Maryja. Społeczne uwarunkowanie zjawiska’ [Religious populism in Poland - the case of Radio Maryja. Social conditioning of the phenomenon]. Wrocławskie Studia Politologiczne 11, pp. 204–216.
• Lasocik Z. (2011). ‘Debata na temat interpretacji przepisów karnych tzw. ustawy transplantacyjnej’ [The debate on the interpretation of the so-called criminal provisions the transplant act]. In Z. Lasocik and E. Rekosz (eds.) Handel narządami. Spory wokół interpretacji przepisów karnych ustawy transplantacyjnej [Organ trafficking. Disputes over the interpretation of the criminal provisions of the transplant law]. Warszawa: Ośrodek Badań Handlu Ludźmi Uniwersytet Warszawski, pp. 61–86.
• Lasocik Z. and Wiśniewski M. (2007). Handel narządami ludzkimi. Etyka, prawo i praktyka [Trafficking in human organs. Ethics, law and practice]. Warszawa: Ośrodek Badań Handlu Ludźmi Uniwersytet Warszawski.
• Law on the Public Blood Service, Journal of Laws of 2017, pos. 1371.
• M. Romanowski: Ministerstwo Sprawiedliwości pod kierunkiem ministra Z. Ziobro stanowczo broni tradycyjnych wartości. To jedno ze źródeł ataków na wymiar sprawiedliwości [M. Romanowski: Ministry of Justice under the direction of the Minister Z. Ziobro firmly defends traditional values. Thi is one of the sources of attacks on the administration of justice] (2019), Radiomaryja.pl. Available online: https://www.radiomaryja.pl/informacje/tylko-u-nas-m-romanowski-ministerstwo-sprawiedliwosci-pod-kierunkiem-ministra-z-ziobro-stanowczo-broni-tradycyjnych-wartosci-to-jedno-ze-zrodel-atakow-na-wymiar-sprawiedliwosci/ [14.07.2021].
• Majewski M. (2021). ‘Jedenaste: Przemyśl całą dziesiątkę’ [Eleventh: Think about ten]. In Moralność. Wartość dziś [Morality. Value today]. (Supplement to the journal Tygodnik Powszechny 1).
• Makarewicz J. (1914). Prawo karne ogólne [General criminal law]. Kraków: Leon Frommer.
• Mednis A. (2006). Prawo do prywatności a interes publiczny [The right to privacy and the public interest]. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Mill J.S. (1959). Utylitaryzm. O wolności [Utilitarianism. About freedom]. Warszawa: PWN.
• Monaco A.P. (2006). ‘Rewards for organ donation: The time has come.’ Kidney International 6, pp. 955–957.
• Nesterowicz M. (2006). ‘Prokreacja medycznie wspomagana i inżynieria genetyczna – konieczność regulacji prawnych’ [Medically assisted procreation and genetic engineering - the need for legal regulations]. Prawo i Medycyna 8(2), pp. 5–17.
• Nowacka M. (2013). ‘Etyka transplantacji’ [Transplant ethics]. In J. Różańska and W. Chańska (eds.) Bioetyka [Bioethics]. Warszawa: Wolters Kluwer, pp. 220–232.
• Pawłowicz J.J. (2011). ‘Wazektomia – metoda „antykoncepcji” czy okaleczanie mężczyzn?’ [Vasectomy - a method of “contraception” or male mutilation?]. Teologia i Moralność 8, pp. 53–64. Available online: http://www.pawlowicz.opoka.org/wazektomia.pdf [14.07.2021].
• Perry M.P. (2009). ‘USA: Religion as a basis of lawmaking? On the non establishment of religion’. Archives de Sciences Sociales des Religions 146, pp. 119–136. Available online: https://doi.org/10.4000/assr.21268 [14.07.2021].
• Picewicz J. (2015). ‘Zagadnienie transplantacji w dokumentach społecznej nauki Kościoła’ [The issue of transplantation in the documents of the social teaching of the Church]. Rocznik Filozoficzny Ignatianum 1, pp. 98–114.
• Pietrzykowski T. (2005). Etyczne problemy prawa, zarys wykładu [Ethical problems of law, outline of the lecture]. Katowice: Naukowa Oficyna Wydawnicza.
• Pius IX (1864). Quanta cura condemning current errors, Papalencycilcals.net. Available online: https://www.papalencyclicals.net/Pius09/p9quanta.htm [14.07.2021].
• Plebanek E. (2017). ‘O polskim populizmie penalnym w związku z obywatelskim projektem nowelizacji ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz Kodeksu karnego z 2016 r.’ [On Polish penal populism in connection with the civic draft amendment to the Act on Family Planning, Protection of the Human Fetus and Conditions Permitting Termination of Pregnancy and the Criminal Code of 2016]. In J. Widacki (ed.) Populizm penalny [Penal populism]. Kraków: Oficyn Wydawnicza AFM, pp. 15–52.
• Podolska A. (2013). ‘Krótka refleksja na temat godności na tle orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości z dnia 14 października 2004 r., w sprawie C-36/02 Omega Spielhallen-und Automatenaufstellungs-GmbH przeciwko Oberbürgermeistern der Bundesstadt Bonn’ [A brief reflection on dignity in the light of the judgment of the Court of Justice of 14 October 2004, Case C-36/02 Omega Spielhallen und Automatenaufstellungs-GmbH v Oberbürgermeistern der Bundesstadt Bonn]. Aequitas 1, pp. 23–33.
• Position of the Commissioner for Children’s Rights regarding an application on the non-compliance with the Constitution of the provision of Art. 4a (1) (2) of the Act of 7 January 1993 on Family Planning, Human Fetus Protection and Conditions of Permissibility of Termination of Pregnancy. Journal of Laws No. 17, pos. 78, as amended. Available online: https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/view/sprawa.xhtml?&pokaz=dokumenty&sygnatura=K%201/20 [14.07.2021].
• Pratt J. (2007). Penal populism. London: Routledge Taylor & Francis Group.
• Preisner A. (2014). ‘Paternalizm a wolność’ [Paternalism and freedom]. In M. Jabłoński and S. Jarosz-Żukowska (eds.) Aktualne wyzwania ochrony wolności i praw jednostki Prace uczniów i współpracowników dedykowane Profesorowi Bogusławowi Banaszakowi [Current challenges of protecting the freedoms and rights of the individual. Works by students and associates dedicated to Professor Bogusław Banaszak]. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, pp. 51–63.
• Projekt ustawy [Draft of legislation] (2016). Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Available online: https://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/CDB8B631C2EFE830C1258014002A4E47/%24File/784.pdf [11.07.2021].
• Proverbs (n.d.), Biblica.com. Available online: https://www.biblica.com/bible/ [2.09.2021].
• Przyłęcki P. (2012). Populizm w polskiej polityce. Analiza dyskursu polityki [Populism in Polish politics. Analysis of the policy discourse]. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Radcliffe-Richards J. (2006). ‘Handel narządami – aspekty filozoficzne i etyczne’ [Organ trafficking - philosophical and ethical aspects]. In Z. Lasocik and M. Wiśniewski (eds.) Handel narządami ludzkimi. Etyka, prawo i praktyka [Trafficking in human organs. Ethics, law and practice]. Warszawa: Ośrodek Badań Handlu Ludźmi Uniwersytet Warszawski, pp. 57–68.
• Romanowski M. (2020). Twitter of Romanowski, Twitter.com. Available online: https://twitter.com/marromanowski/status/1260609735184842752 [14.07.2021].
• Ross S.D. (2011). Should Polygamy Be Permitted in the United States?, Available online: https://www.americanbar.org/groups/crsj/publications/human_rights_magazine_home/human_rights_vol38_2011/human_rights_spring2011/should_polygamy_be_permitted_in_the_united_states/ [14.07.2021].
• Rzecznik Praw Dziecka: Mówić w imieniu tych, którzy głosu nie mają [Commissioner for Children’s Rights: Speak for those who have no voice] (2020), Pch24.pl. Available online: https://www.pch24.pl/rzecznik-praw-dziecka--mowic-w-imieniu-tych--ktorzy-glosu-nie-maja--video-,76336,tv.html [13.07.2021].
• Rzepliński A. (2002). ‘Prawne granice dopuszczalności transplantacji narządów i tkanek ludzkich w myśl przepisów Rady Europy’ [Legal limits of admissibility of transplantation of human organs and tissues under the provisions of the Council of Europe]. Prawo i Medycyna 12, pp. 51–63.
• Sadurski W. (1990). ‘Neutralność moralna prawa (przyczynek do teorii prawa liberalnego)’ [Moral neutrality of law (contribution to the theory of liberal law)]. Państwo i Prawo 7, pp. 28–41.
• Sadurski W. (1992). Racje liberała [Liberal’s rights]. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MOST.
• Sadurski W. (1994). Myślenie konstytucyjne [Constitutional thinking]. Warszawa: Presspublica.
• Sakowicz E. (2011-2012). ‘Małżeństwo i rodzina w religiach niechrześcijańskich – wyzwaniem dla dialogu międzyreligijnego’ [Marriage and family in non- Christian religions - a challenge for interreligious dialogue]. Studia Nauk Teologicznych 6–7, pp. 141–164.
• Saxena P., Mishra A., and Malik S. (2012). ‘Surrogacy: Ethical and legal issues.’ Indian Journal of Community Medicine 37(4), pp. 211–213. Available online: https://doi.org/10.4103/0970-0218.103466.
• Sienkiewicz Z. and Kokot R. (eds.) (2009). Populizm penalny i przejawy w Polsce. Materiały z Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Prawa Karnego. Szklarska Poręba, 24-27 września 2008 [Penal population and symptoms in Poland. Materials from the National Congress of Criminal Law Chairs. Szklarska Poręba, September 24-27, 2008]. Wrocław: Kolonia Limited.
• Siewierska-Chmaj A. (2013). Religia a polityka. Chrześcijaństwo [Religion and politics. Christianity]. Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Soniewicka M. (2010). ‘Prokreacja medycznie wspomagana’ [Medically assisted procreation]. In B. Brożek, M. Soniewska, J. Stelmach, and W. Załuski (eds.) Paradoksy bioetyki prawniczej [Paradoxes of legal bioethics]. Warszawa: Wolters Kluwer, pp. 82–112.
• Stępkowski A. (2015). Praktyka zapłodnienia pozaustrojowego czyni z człowieka produkt z laboratorium [The practice of in vitro fertilization makes the human person a product from a laboratory], Pch24.pl. Available online: https://www.pch24.pl/prof--stepkowski--praktyka-zaplodnienia-pozaustrojowego-czyni-z-czlowieka-produkt-z-laboratorium,36840,i.html [13.07.2021].
• Szafran J. (2017). ‘Kary fizyczne jako przejaw przemocy wobec dzieci’ [Physical punishments as a manifestation of violence against children]. Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka 4, pp. 55–80.
• Szafrańska M. (2015). Penalny populizm a media [Penal populism and the media]. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Szewczyk M. (2016). In J. Warylewski (ed.) Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym [Offenses against individual goods]. Warszawa: C.H. Beck.
• Szwed A. (2014). ‘Johna Locke’a koncepcja tolerancji jako reakcja na zasadę „cuius regio, eius religio”’ [John Locke’s concept of tolerance as a reaction to the principle of “cuius regio, eius religio”]. Roczniki Filozoficzne 42(4), pp. 65–85.
• Świderska M. (2007). Zgoda pacjenta na zabieg medyczny [Patient consent to the medical procedure]. Toruń: TNOiK.
• Święta Kongregacja Nauki Wiary [Sacred Congregation for the Doctrine of the Faith] (n.d.). Odpowiedź na pytania Konferencji Episkopatu Ameryki Północnej dotyczące sterylizacji w szpitalach katolickich [Answers to questions from the North American Bishops’ Conference regarding sterilization in Catholic hospitals], Vatican.va. Available online: http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_19750313_quaecumque-sterilizatio_pl.html [14.07.2021].
• Taguieff P.A. (2010). ‘Nauki polityczne w konfrontacji z populizmem. Od konceptualnego mirażu do realnego problemu’ [Political science in confrontation with populism. From a conceptual mirage to a real problem]. In O. Wysocka (ed.) Populizm [Populism]. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 145–191.
• Tarapata S. (2016). Dobro prawne w strukturze przestępstwa. Analiza teoretyczna i dogmatyczna [Legal welfare in the structure of the crime. Theoretical and dogmatic analysis]. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Terlikowski T. (2006). Moralny totalitaryzm [Moral totalitarianism]. Warszawa: Fronda.
• Tripp T. (2016). Pasterz serca dziecka [Child’s heart shepherd]. Warszawa: Słowo Prawdy.
• Wąsek A. (1988). ‘Czy dobrowolna sterylizacja jest przestępstwem?’ [Is voluntary sterilization a crime?]. Państwo i Prawo 8, pp. 89–97.
• Wąsek A. (1992). ‘Sterylizacja osób niepełnosprawnych psychicznie – akt barbarzyństwa czy dobrodziejstwa?’ [Sterilization of mentally disabled people - an act of barbarism or blessing?]. Przegląd Prawa Karnego 5, pp. 15–16.
• Wiak K. (2001). Ochrona dziecka poczętego w polskim prawie karnym [Protection of a conceived child in Polish criminal law]. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Wielgus S. (2006). Prawo a moralność [Law and morality]. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
• Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II [The Great Teaching Encyclopedia of John Paul II] (2014). Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
• Witczak-Bruś P. (2021). Surogacja. Aspekty prawne macierzyństwa zastępczego [Surrogate. Legal aspects of surrogate motherhood]. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Wysocka O. (2008). Populizm i Radio Maryja [Populism and Radio Maryja], Miesiecznik.znak.com.pl. Available online: https://www.miesiecznik.znak.com.pl/6402008olga-wysockapopulizm-i-radio-maryja/#_ftn5 [14.07.2021].
• Zakaz aborcji bez sankcji? „To droga do deprawacji” [Ban on abortion without sanctions? “This is the way to depravity”] (2016), M.telewizjarepublika.pl. Available online: http://m.telewizjarepublika.pl/zakaz-aborcji-bez-sankcji-quotto-droga-do-deprawacjiquot,32045.html [14.07.2021].
• Zalewski W. (2009). ‘Populizm penalny – próba zdefiniowania zjawiska’ [Penal population - an attempt to define the phenomenon]. In Z. Sienkiewicz and R. Kokot (eds.) Populizm penalny i przejawy w Polsce. Materiały z Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Prawa Karnego. Szklarska Poręba, 24-27 września 2008 [Penal population and symptoms in Poland. Materials from the National Congress of Criminal Law Chairs. Szklarska Poręba, September 24-27, 2008]. Wrocław: Kolonia Limited, pp. 13–32.
• Założenia projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu eliminacji przepisów dyksryminujących małżeństwa [The objectives of the draft law on an amendment to certain acts in order to eliminate the provisions discriminating marriages] (n.d.) Available online: https://ordoiuris.pl/sites/default/files/inline-files/Zniesienie_dyskryminacji_malzenstw.pdf [14.07.2021].
• Zgoliński I. (2018). ‘Racjonalizacja i podstawowe kierunki wzmożonej ochrony dziecka we współczesnym polskim prawie karnym’ [Rationalization and basic directions of enhanced child protection in contemporary Polish criminal law]. In A. Grześkowiak and I. Zgoliński (eds.) Prawo karne w ochronie praw dziecka [Criminal law in the protection of children’s rights]. Bydgoszcz: Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, pp. 131–143.
• Zimny T. (2013). ‘Komercjalizacja ludzkiego ciała’ [Commercialization of the human body]. In J. Różyńska and W. Chańska (eds.) Bioetyka [Bioethics]. Warszawa: Wolters Kluwer, pp. 233–247.
• Zúquete J.P. (2017). ‘Populism and religion.’ In C.R. Kaltwasser, P. Taggart, P. Ochoa Espejo, and P. Ostiguy (eds.) The Oxford Handbook of Populism. Oxford: Oxford University Press. Available online: https://www.ics.ulisboa.pt/fcteval/books/Zuquete17.pdf [14.09.2021].
• Żukowski Ł. (2013). ‘Problemy prawne i etyczne umów o macierzyństwo zastępcze – uwagi na tle rozwiązań przyjętych w Izraelu’ [Legal and ethical problems of surrogate motherhood contracts - comments on the solutions adopted in Israel]. In A. Bator, M. Jabłoński, M. Maciejewski, and K. Wójtowicz (eds.) Współczesne koncepcje ochrony wolności i praw podstawowych [Contemporary concepts of the protection of freedoms and fundamental rights]. Wrocław: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, pp. 309–327.

Identifiers

DOI

10.7420/AK2021.20