Potoczność w tekstach prasowych

• Authors: Maria Wojtak

Title variants

EN

Colloquialisms in Press Texts

Abstracts

EN

In the article which is based on specialized press material, the author raises the following issues: why is the colloquial style so attractive for journalists? What features and factors of this variety are treated as particularly useful? What are the results of the frequent use of colloquial forms for the processes of transforming the journalistic style and selected press genres? Colloquialisms considered at the textual level gain the communicative attractiveness because they allow utterances to acquire the status of targeted messages, aimed at seeking contact with a fellow human being, and because they facilitate the escape from abstraction towards concrete speaking (or rather writing), close to everyday experience, imagistic and involved. Thanks to appropriate stylization techniques, journalists construe the world in common with the audience and shape a specific vision of this world: 1/ from the point of view of the audience, taking into account their colloquial images and experiences; 2/ in accordance with the audience expectations, i.e. simply, visually and suggestively; 3/ with the (fake) participation of the audience; 4/ through linguistic means known to the audience (colloquial) or the means created with the stylization techniques typical of colloquial utterances.

PL

W artykule opartym na materiale z prasy wyspecjalizowanej autorka porusza następujące zagadnienia: dlaczego tak bardzo atrakcyjny jest dla dziennikarzy styl potoczny, jakie składniki i cechy tej odmiany traktowane są jako szczególnie użyteczne, jakie są skutki częstego użycia form potocznych dla procesów przeobrażania stylu publicystycznego i wybranych gatunków prasowych. Potoczność rozpatrywana na płaszczyźnie tekstu zyskuje na komunikacyjnej atrakcyjności dlatego, że pozwala nadawać wypowiedziom znamiona komunikatów skierowanych, nastawionych na kontakt z drugim człowiekiem, umożliwia ucieczkę od abstrakcji w stronę mówienia (czy raczej pisania) konkretnego, bliskiego codziennemu doświadczeniu, obrazowego i zaangażowanego. Dzięki stosownym zabiegom stylizacyjnym publicyści budują z odbiorcą wspólny świat i kształtują określoną wizję tego świata: (1) z punktu widzenia odbiorcy – z uwzględnieniem jego potocznych wyobrażeń i doświadczeń; (2) zgodnie z oczekiwaniami odbiorcy, a więc przystępnie, plastycznie i sugestywnie; (3) z (fingowanym) udziałem odbiorcy; (4) za pomocą środków językowych znanych odbiorcy (potocznych) lub środków wykreowanych przy użyciu technik stylizatorskich typowych dla wypowiedzi potocznych.

Keywords

EN

journalism; communication; press; specialized press; colloquial style

PL

dziennikarstwo; komunikacja; prasa; prasa specjalistyczna; styl potoczny

• Publisher: Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
• Journal: Półrocznik Językoznawczy Tertium
• Year: 2016
• Volume: 1
• Issue: 1&2
• Pages: 125-138

Dates

published

2016

Contributors

author

Maria Wojtak

• UMSC Lublin

References

• Anusiewicz, Janusz (1992) „Potoczność jako sposób doświadczania świata i jako postawa wobec świata”. [W:] Janusz Anusiewicz, Franciszek Nieckula (red.) Język a kultura, t. 5. Potoczność w języku i kulturze. Wrocław: Wydawnictwo Wiedza o Kulturze; 9–20.
• Bartmiński, Jerzy (1992) „Styl potoczny”. [W:] Janusz Anusiewicz, Franciszek Nieckula (red.) Język a kultura, t. 5. Potoczność w języku i kulturze. Wrocław: Wydawnictwo Wiedza o Kulturze; 37–54.
• Bartmiński, Jerzy (2001) „Styl potoczny”. [W:] Jerzy Bartmiński (red.) Współczesny język polski. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 115–134.
• Dunaj Bogusław, Renata Przybylska, Kazimierz Sikora (1999) „Język na co dzień”. [W:] Walery Pisarek (red.) Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych UJ; 227–251.
• Kajtoch, Wojciech (1999) „Odlotowe bez dwóch zdań! Kultura języka, stylu perswazji w czasopismach dla młodzieży”. Zeszyty Prasoznawcze 3-4; 79–101.
• Kamińska-Szmaj, Irena (2001) Słowa na wolności. Wrocław: Wydawnictwo Europa.
• Kita, Małgorzata (1993) „Perswazyjne użycie języka potocznego w kontakcie ogólnym”. [W:] Jacek Warchala, Aleksander Wilkoń (red.) Z problemów współczesnego języka polskiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego; 33-41.
• Lubaś Władysław (1983) „Istota potoczności”. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego XL; 85–90.
• Lubaś, Władysław (2000a) „Słownictwo potoczne w mediach”. [W:] Jerzy Bralczyk, Katarzyna Mosiołek-Kłosińska (red.) Język mediów masowych. Warszawa: Upowszechnianie Nauki - Oświata "UN-O"; 83–95.
• Lubaś Władysław (2000b) „O powstającym słowniku potocyzmów”. Język Polski 3–4; 161–175.
• Ożóg, Kazimierz (2001) Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia, Rzeszów: Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne "Fraza".
• Skawiński, Jacek (1992) „Polszczyzna potoczna w funkcji interdialektu”. [W:] Janusz Anusiewicz, Franciszek Nieckula (red.) Język a kultura, t. 5. Potoczność w języku i kulturze. Wrocław: Wydawnictwo Wiedza o Kulturze; 81–86.
• Szczurek, Ewa (1995) „Styl publicystyczny”. [W:] Stanisław Gajda (red.) Przewodnik po stylistyce polskiej. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego; 363–396.
• Wojtak Maria (1994) „Przyjacielsko, miło, zrozumiale, czyli o stylu poradnika”. [W:] Stanisław Gajda (red.) Kształcenie porozumiewania się. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego; 301–307.
• Wojtak, Maria (2000a) „Wysoki współczynnik czadu, czyli o słownictwie w prasie specjalistycznej – na wybranych przykładach”. [W:] Jan Mazur (red.) Słownictwo współczesnej polszczyzny w okresie przemian. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; 117–130.
• Wojtak, Maria (2000b) „O przemianach w języku mediów (prasa wyspecjalizowana)”. [W:] Grzegorz Szpila (red.) Język a komunikacja 1. Zbiór referatów z konferencji „Język trzeciego tysiąclecia”. Kraków 2-4 marca 2000. Kraków: Tertium; 235–244.
• Wojtak, Maria (2001) „Felietonowe gry ze stereotypem, czyli portret Polaka kierowcy”. Prace Filologiczne 46; 649–653.
• Wojtak, Maria (2002) „O doskonałości wypowiedzi publicystycznej na przykładzie felietonów Joanny Szczepkowskiej”, [w:] Agnieszka Maliszewska (red.) O doskonałości, Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie; 377-392.

Identifiers

DOI

10.7592/Tertium2016.1.2.Wojtak

Biblioteka Nauki

1192149