O językowych i retorycznych środkach służących tworzeniu opozycji „MY” kontra „ONI” w paskach informacyjnych „Wiadomości”

• Authors: Paulina Mormol , Klaudia Kuraś-Szczepanek

Title variants

EN

Linguistic and rhetorical means of creating the WE/THEY opposition in the Polish “Wiadomości” news tickers

Abstracts

EN

News tickers, which are often a kind of commentary to the presented events, have become an inseparable element of the most popular news programs over the last dozen or so years. According to recent research conducted by the Polish Language Council, the news tickers of “Wiadomości”, i.e. the flagship news program of the Polish Television, serve primarily 3 language functions, namely persuasive, creative and expressive, while the informative function has been relegated to the margins. This article is an analysis of rhetorical and linguistic devices used to emphasize the differences between the supporters of the values promoted by Polish Television and the environments which seemingly oppose the above-mentioned ideals. The research material encompasses a selection of the news tickers displayed during the last few months in “Wiadomości” news program which were classified and then analyzed. The study of the corpus allowed us to distinguish the most frequently used linguistic and rhetorical means found in the analyzed headlines, among which positive and negative axiological vehicles constitute the dominant components. The obtained data enabled us to show how language, which is the national treasure of all Poles, is used to establish and consolidate divisions within society.

PL

Paski informacyjne, stanowiące często swoisty rodzaj komentarza do przedstawianych wydarzeń, stały się na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat nieodłącznym elementem najpopularniejszych serwisów informacyjnych. Jak wynika z badań przeprowadzonych niedawno przez Radę Języka Polskiego, paski informacyjne serwisu „Wiadomości”, będącego sztandarowym programem Telewizji Polskiej, spełniają obecnie głównie 3 funkcje językowe, mianowicie perswazyjną, kreacyjną i ekspresywną, podczas gdy funkcja informacyjna znajduje się na dalszym planie. Niniejszy artykuł stanowi analizę środków retorycznych i językowych, używanych w celu podkreślenia różnic występujących pomiędzy zwolennikami wartości promowanych przez Telewizję Polską, a środowiskami stojącymi w opozycji do wyżej wymienionych ideałów. Materiał badawczy stanowi wybór pasków informacyjnych wyświetlanych w ciągu ostatnich kilku miesięcy w serwisie informacyjnym “Wiadomości”.Materiał badawczy stanowił wybór pasków informacyjnych wyświetlanych w ciągu ostatnich kilku miesięcy w serwisie informacyjnym “Wiadomości”, który został kolejno posegregowany i zanalizowany. Eksploracja korpusu pozwoliła wyróżnić najczęściej stosowane środki językowe i retoryczne spotykane w badanych nagłówkach, pośród których prym wiedzie pozytywne i negatywne wartościowanie. Uzyskane informacje pozwoliły z kolei pokazać, jak język, stanowiący dobro narodowe wszystkich Polaków, jest wykorzystywany do tworzenia i wzmacniania podziałów w społeczeństwie.

Keywords

PL

paski informacyjne; TVP; MY kontra ONI

EN

news tickers; Polish television; us vs. them

• Publisher: Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
• Journal: Półrocznik Językoznawczy Tertium
• Year: 2019
• Volume: 4
• Issue: 2
• Pages: 55-77

Dates

published

2019

Contributors

author

Paulina Mormol

• Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Filologiczny

• https://orcid.org/0000000193168440

author

Klaudia Kuraś-Szczepanek

• Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Filologiczny

• https://orcid.org/0000000254281210

References

• Barańczak, Stanisław (1975) “Słowo – perswazja – kultura masowa”. Twórczość, 7; 24-41.
• Beck, Gloria (2007) Zakazana retoryka. Warszawa: Helion.
• Chomik, Dominik, Jacek Wojsław (2018) “Pasków TVP Info życie po życiu. Internetowy dyskurs wokół współczesnych tickerów telewizyjnych”. Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy, 10, (21); 73-84.
• Golińska-Konecko, Magdalena (2018) ““Dobra zmiana” w mediach. Komu wyszła na dobre?”. Media ‒ Kultura ‒ Komunikacja społeczna, 14, (3); 75-83.
• Jedliński, Ryszard (2000) Językowy obraz świata wartości w wypowiedziach uczniów kończących szkołę podstawową. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
• Jupowicz-Ginalska, Anna (2015) “Serwisy informacyjne a autopromocja środków przekazu – na przykładzie „Faktów” TVN”. Zeszyty Prasoznawcze, 3, (223); 688–703.
• Kaczmarek, Bożydar (2005) Misterne gry w komunikację. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kamińska-Szmaj, Irena (2004) “Propaganda, perswazja, manipulacja – próba porządkowania pojęć”. [W:] Piotr Krzyżanowski, Paweł Nowak (red.), Manipulacja w języku. Lublin: Wydawnictwo UMCS;13–27.
• Kapela, Ewa (2015) “Językowe środki wartościowania w wywiadach z politykami”. [W:] Andrzej Chaciarek, Henryk Fontański, Jolanta Lubocha-Krulig (red.), Jednostki języka w systemie i mowie.Katowice: Wydawnictw Uniwersytetu Śląskiego; 157-167.
• Karaśkiewicz, Agata, Michał Lubawy (2012) “Wpływ pasków informacyjnych na zapamiętywanie pozostałych elementów przekazu telewizyjnego”. Studia medioznawcze, 4, (51); 69-79.
• Kępka, Izabela (2017) “My naród – czyli kto? Kategoria my – oni w przemówieniach Jarosława Kaczyńskiego z okazji rocznic smoleńskich”. Media, Biznes, Kultura, 1, (2); 119-129.
• Kłosińska, Katarzyna, Rafał Zimny, Przemysław Żukiewicz (2018) Sprawozdanie ze stanu ochrony języka polskiego za lata 2016–2017 – Język informacji politycznej:http://www.rjp.pan.pl. Data ostatniego dostępu: 01.09.2019.
• Kołodziejczak, Małgorzata, Marta Wrześniewska-Pietrzak (2017) “Przywódca populistyczny i jego językowy obraz w aspekcie retoryki dominacji na podstawie wypowiedzi Pawła Kukiza. Perspektywa politologiczna i lingwistyczna”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 24, (44); 27-50.
• Kopeć, Urszula (2012) “O wartościach takich jak „miłość”, „przyjaźń” w nowych i starych lekturach – A. Minkowski „Dolina światła” oraz I. Jurgielewiczowa „Ten obcy””.[W:] Elżbieta Mazur, Danuta Hejda (red.), Problemy integracji i zagadnienia aksjologiczne w edukacji polonistycznej. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego; 41–57.
• Kozieł, Andrzej (2001) “Programy informacyjny w TVP w latach 1958-1989”. Studia Medioznawcze, 2, (3); 65-76.
• Krzyżanowski, Paweł (2004) “Manipulacja w języku. Manipulacja w tekście”. [W:] Piotr Krzyżanowski, Paweł Nowak (red.), Manipulacja w języku.Lublin: Wydawnictwo UMCS; 277–282.
• Nowak, Paweł (2008) “Retoryka a propaganda polityczna”. [W:] Maria Barłowska, Agnieszka Budzyńska-Daca, Piotr Wilczek (red.), Retoryka. Warszawa: Wydawnictw Naukowe PWN; 207-226.
• Pisarek, Walery (2002) Nowa retoryka dziennikarska. Kraków: Universitas.
• Puzynina, Jadwiga (1992) Język wartości, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sobczak, Barbara (2016) “News telewizyjny jako akt retoryczny”. Acta UniversitatisLodziensis. Folia Litteraria Polonica, 1, (31); 97-112.
• Sobkowiak, Barbara (1999) “Public Relations jako forma komunikowania masowego”. [W:] Bogusława Dobek-Ostrowska (red.), Studia z teorii komunikowania masowego. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego; 61–81.
• Szymanek, Krzysztof (2005) Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Tokarz, Marek (2006) Argumentacja. Perswazja. Manipulacja. Wykład z teorii komunikacji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictw Psychlogiczne.
• Topa-Bryniarska, Dominika (2013) “Wartościujące środki semantyczno-retoryczne w kontekście komunikacji medialnej na przykładzie francuskiego edytorialu”. Tekst i dyskurs ‒ Textunddiskurs, 6; 279-294.
• Wojtak, Maria (2004) Gatunki prasowe. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Woszczyńska, Aleksandra (2008) “Językowe środki wywierania wpływu na opinie i kierunki myślenia odbiorcy na przykładzie pracy dziennikarzy radiowych”. Językoznawstwo: współczesne badania, problemy i analizy językoznawcze, 1, (2); 109-122.
• Załęska, Maria (2008) “Retoryka a językoznawstwo”. [W:] Maria Barłowska, Agnieszka Budzyńska-Daca, Piotr Wilczek (red.), Retoryka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 172-191.
• Zięba, Anna (2009) “Językowe środki perswazji i manipulacji w informacjach prasowych na przykładzie Targów Budownictwa BUDMA 2008”. Język, Komunikacja, Informacja, 4; 109-123.

Identifiers

DOI

10.7592/Tertium2019.4.2.Mormol

Biblioteka Nauki

1192788