Przekład pod patronatem. Elementy trzeciej kultury w procesie uzgodnień wydawniczych

• Authors: Mira Joanna Czarnecka

Title variants

EN

Translation and Patronage. Third Culture Elements in the Process of Editorial Corrections

Abstracts

EN

The subject of the article is a research into the influence exerted by the publisher on the way and scope of rendering third culture elements in the translated text. The concept of the foreign in translation, idea of third culture elements and the issue of patronage in the literary system will be discussed in turn. The research material is a story in English titled “The Room in Le Dragon Volant” from a collection In a Glass Darkly, written by the 19th century Irish writer, Sheridan Le Fanu and its translation into Polish by the author of the article, published under the title "Pokój w gospodzie Le Dragon Volant", in a collection W ciemnym zwierciadle. The research will involve an analysis of translation of selected examples of third culture elements, a term of address and two proper nouns in French and the discussion of recommendations from the editor regarding their transposition in the Polish language. The result of negotiations between the editor and the translator and the consequences of the adopted solution for the achieved level of foreignness in the target text will be presented. Finally, conclusions regarding the influence exerted by the publisher on the way of translation of third culture elements and the role of translator in the process of their rendering in the target language will be formulated.

PL

Tematem artykułu jest zbadanie wpływu jaki może wywierać wydawca na sposób i zakres odzwierciedlenia w tekście przekładu elementów trzeciej kultury. Omówione zostaną kolejno: kwestia obcości w przekładzie, zjawisko elementów trzeciej kultury oraz zagadnienie funkcjonowania patronatu w systemie literackim. Badanie będzie miało formę analizy translatologicznej. Za materiał badawczy posłuży opowiadanie „The Room in Le Dragon Volant” ze zbioru "In a Glass Darkly", autorstwa XIX-wiecznego, irlandzkiego pisarza  Sheridana Le Fanu oraz przekład utworu na język polski, „Pokój w gospodzie Le Dragon Volant”, autorki artykułu, pochodzący z tomu "W ciemnym zwierciadle". Omówiony zostanie sposób przekładu wybranych wtrętów francuskojęzycznych, zwrotu adresatywnego i dwóch realogizmów oraz zalecenia redaktora dotyczące sposobu ich transpozycji w języku polskim, jak również wynik uzgodnień pomiędzy redaktorem i tłumaczką oraz wpływ ostatecznego rozwiązania na poziom obcości tekstu docelowego. Artykuł zakończy prezentacja wniosków odnośnie wpływu wydawnictwa na przekład elementów trzeciej kultury i roli jaką tłumacz odgrywa w procesie ich adekwatnego odzwierciedlenia w języku docelowym.

Keywords

EN

translation; third culture element; publisher; patronage

PL

przekład; elementy trzeciej kultury; wydawca; patronat

• Publisher: Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
• Journal: Półrocznik Językoznawczy Tertium
• Year: 2021
• Volume: 6
• Issue: 1
• Pages: 232-256

Dates

published

2021

Contributors

author

Mira Joanna Czarnecka

• Uniwersytet Śląski

• https://orcid.org/0000000317125208

References

• Berezowski, Leszek (1997) Dialect in Translation. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Berman, Antoine ([1985] 2009) „Przekład jako doświadczenie obcego” [„La Traduction comme épreuve de l’étranger”, Texte. Revue de critique et de théorie littéraire 4; 67-81], (tłum.) U. Hrehorowicz. [W:] Bukowski, Piotr, Magda Heydel. (red.) Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak; 249-264.
• Brajerska-Mazur, Agata (2015) „Manipulizm a wpływ czytelników na polskie tłumaczenie Harry’ego Pottera”. [W]: Roczniki Humanistyczne Tom LXIII, z. 6; 151-165. DOI: HTTP://DX.DOI.ORG/10.18290/RH.2015.63.6-8.
• Brzozowski, Jerzy (2011) Stanąć po stronie tłumacza. Zarys poetyki opisowej przekładu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Jóźwiak, Jolanta (2018) „Obecność kultury obcej w oryginale i przekładzie”. [W]: Roman Lewicki (red.) Przekład - język - kultura. 5. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; 75-84.
• Kokot, Joanna (2000) „O polskich tłumaczeniach Winnie-the-Pooh A. A. Milne’a”. [W:] Olga i Wojciech Kubińscy (red.) Przekładając nieprzekładalne. t. I. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; 365-378.
• Kubińscy, Olga i Wojciech (2004) „Osobliwy przypadek dwóch polskich przekładów A Clockwork Orange Anthony Burgessa: wycieczka w kulturowe ‘uinnienie’ ”. [W]: Olga i Wojciech Kubińscy (red.) Przekładając nieprzekładalne. t. II. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; 67-76.
• Lefevere, André (1992) Translation, Rewriting and the Manipulation of Literary Fame. London and New York: Routledge.
• Le Fanu, Sheridan ([1995] 2008) In a Glass Darkly. Ware: Wordsworth Editions.
• Le Fanu, Sheridan (2015) W ciemnym zwierciadle. (tłum.) Mira Czarnecka. Zysk i S-ka Wydawnictwo: Poznań.
• Lewicki, Roman (2000) Obcość w odbiorze przekładu. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Mocarz, Maria (2008) „Elementy trzeciej kultury jako przejaw interkulturowości w przekładzie tekstów użytkowych”. [W]: Slavia Orientalis (2008), Numer LVII (3), 395-403.
• Mocarz, Maria (2011) Interkulturowość w przewodniku turystycznym. Studium o odbiorze inności w przekładzie. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Munday, Jeremy ([2001] 2016) Introducing Translation Studies. Theories and Applications. London and New York: Routledge.
• Schleiermacher, Friedrich ([1838] 2008) „O różnych metodach tłumaczenia” [„Über die verschiedenen Methoden des Übersetzens”. Friedrich Schleiermacher’s sämmtliche Werke, Dritte Abtheilung: Zur Philosophie, Zweiter Band. Berlin; 207-245] (tłum.) Piotr Bukowski. [W]: Przekładaniec (2008), Numer 21, 8−29. [online] http://www.ejournals.eu/Przekladaniec/2008/Numer-21/art/3024/ 01.06.2010.
• Skibińska, Elżbieta (2009) „O przypisach tłumacza: wprowadzenie do lektury”. [W:] Elżbieta Skibińska (red.) Przypisy tłumacza. Kraków: Księgarnia akademicka; 7−19.
• Sumera, Adam (2000) „Source language, target language and the third one”. [W:] Olga i Wojciech Kubińscy (red.) Przekładając nieprzekładalne. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; 537−542.
• Szymańska, Katarzyna (2010) „Przekład literacki – manipulacja: refrakcja i instytucja patronatu według André Lefevere’a i Manipulation School”. [W:] Polisemia 2010, Numer 2, [pobrane z http://www.polisemia.com.pl/numery-czasopisma/numer-2-2010-2/przeklad-literacki---manipulacja. Data ostatniego dostępu: 09.05.2021].
• Tokarski, Jan (1980) (red.) Słownik wyrazów obcych. Warszawa: PWN.
• Urbanek, Dorota (2002) „Elementy trzeciej kultury w procesie przekładu”. [W:] Roman Lewicki (red.) Przekład. Język. Kultura. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 61-69.
• Wołek-San Sebastian, Katarzyna (2011) „Trzecia kultura” a problemy przekładu nowszej literatury chorwackiej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Venuti, Lawrence ([1995] 2004) The Translator’s Invisibility. A History of Translation. London and New York: Routledge.

Identifiers

DOI

10.7592/Tertium2021.6.1.176

Biblioteka Nauki

1955608