Phonology and Attrition: Sociolinguistics of (Ukrainian) Sound Perception

• Authors: Yurii Chybras

Title variants

PL

Fonologia i atrycja: Socjolingwistyka (ukraińskiej) psychoakustyki

Abstracts

PL

Celem badawczym tego artykułu jest zbadanie roli czynników socjolingwistycznych w połączeniu z percepcją opartą na fonologii. Wstępna hipoteza głosi, że czynniki socjolingwistyczne, takie jak dwujęzyczność i interferencja L2 (atrycja), mogą odgrywać decydującą rolę w procesie percepcji dźwięku i opiera się na przykładzie przypadków adaptacji zapożyczeń angielsko-czesko/słowackich i angielsko-ukraińskich z udziałem fonemów /ɡ/, /h/, /ɦ/ i /x/: użytkownicy języka czeskiego i słowackiego adaptują [h] jako [ɦ], podczas gdy użytkownicy języka ukraińskiego mają tendencję do adoptowania tego samego fonemu jako [x], pomimo posiadania /ɦ/ w swoim zasobie fonologicznym. Wydaje się, że ta tendencja koreluje z atrycja fonologiczną (interferencja języka rosyjskiego jako L2) i była tematem licznych dyskusji, zwłaszcza od czasu rosyjskiej pełnoskalowej inwazji na Ukrainę w 2022 roku. Metoda badawcza opiera się na kwestionariuszu z próbkami dźwiękowymi zawierającymi zarówno istniejące, jak i wymyślone nazwy własne i słowa. Połowa testowanych jednostek słownictwa ma zawierać wybrane dźwięki, pozostałe jednostki są reprezentowane przez ustalone, już istniejące nazwy, a jednostki, które nie zawierają wybranych dźwięków, pomagają jedynie ukryć cel eksperymentu. Respondenci proszeni są o odsłuchanie próbek audio i zapisanie jednostek tak, jak je słyszą, używając alfabetu ukraińskiego. Przedstawiono im nieprawdziwy opis i cel eksperymentu, aby wykluczyć ewentualne uprzedzenia.

EN

This article’s research question is to explore the role of sociolinguistic factors in combination with phonology-driven perception. The preliminary hypothesis is that sociolinguistic factors like bilingualism and L2 interference (attrition, as in de Leeuw, E., Chang, C. 2023) may have a decisive role in the process of sound perception and is based on the example of English-Czech/Slovak and English-Ukrainian loanword adaptation cases involving the phonemes /ɡ/, /h/, /ɦ/, and /x/: Czech and Slovak speakers adapt [h] as [ɦ] while Ukrainian speakers tend to adapt the same phoneme as [x] despite having /ɦ/ in their phonological inventory. This tendency seems to correlate with phonological attrition (L2 interference of Russian) and has been a topic of active discussions, especially so since the 2022 full-scale Russian invasion of Ukraine. The research method is based on a questionnaire with audio samples containing both already existing and made-up proper names and words. Half of the test vocabulary units are designed to contain the chosen sounds, the rest of the units are represented by established, already existing, names, and units that do not contain the chosen sounds to provide a cover for the experiment. The respondents are asked to listen to the audio samples and write down the units as they hear them using Ukrainian alphabet. The respondents were provided with a fake description, and a fake goal of the experiment to exclude possible bias.

Keywords

PL

fonetyka; fonologia; atrycja językowa; dryf językowy; angielski; ukraiński; czeski

EN

phonetics; phonology; language attrition; language drift; English; Ukrainian; Czech

• Publisher: Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
• Journal: Półrocznik Językoznawczy Tertium
• Year: 2023
• Volume: 8
• Issue: 2
• Pages: 147-164

Dates

published

2023

Contributors

author

Yurii Chybras

• Masaryk University

• https://orcid.org/0000000344807466

References

• Chang, Charles B. (2008) “Phonetics vs. Phonology in Loanword Adaptation: Revisiting the Role of the Bilingual.” Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, 34(1); 61. https://doi.org/10.3765/bls.v34i1.3557
• Chang, Charles & Bowles, Anita (2015) “Context Effects on Second-language Learning of Tonal Contrasts.” The Journal of the Acoustical Society of America, 138; 3703–3716. https://doi.org/10.1121/1.4937612.
• Chybras, Yurii (2021) Slavic-accented English(es) [Unpublished Master Thesis]. Masaryk University.
• de Leeuw, Esther, Charles B. Chang (2023, August) “Phonetic and Phonological L1 Attrition and Drift in Bilingual Speech.” The Cambridge Handbook of Bilingual Phonetics and Phonology. https://www.researchgate.net/publication/371071766_Phonetic_and_phonological_L1_attrition_and_drift_in_bilingual_speech
• „Мови Та Релігії у Повітах Російської Імперії“ [Movy Ta Relihiyi u Povitakh Rosiysʹkoyi Imperiyi; Languages and Religions in Districts of the Russian Empire] – Datatowel.in.ua. (n.d.). Retrieved January 26, 2023, from https://datatowel.in.ua/pop-composition/languages-census-1897.
• Народний Комісаріат Освіти УСРР [Narodnyy Komisariat Osvity USRR; People’s Commissariat of Education of the USSR] (1933). “Український правопис” [Ukrainian Orthography]. [In:] Народний Комісаріат Освіти УСРР [People’s Commissariat of Education of the USSR]. Радянська Школа [Soviet School].
• Pandey, Ayushi, Pamir Gogoi, Kevin Tang (2020) “Understanding Forced Alignment Errors in Hindi-English Code-Mixed Speech - A Feature Analysis.” Proceedings of First Workshop on Speech Technologies for Code-switching in Multilingual Communities. Retrieved from: https://www.kevintang.org/Files/publications/PandeyGogoiTang_2020_CodeMixedHindi_CSWorkshop.pdf.
• Pauliny, Eugen (1963) Fonologický vývin slovenčiny (1st ed.). Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied.
• Rating Group (2022). Сімнадцяте загальнонаціональне опитування: Патріотизм і цінності [The 17th National Survey: Patriotism and Values]. Rating Group. https://ratinggroup.ua/.
• Stoianov, Diane, Anderson Almeida da Silva, Andrew Nevins (2023) “Reiterative Code-Switching: Argument-Marking in Cena.” Sign Language Studies, 23 (3); 386-423. https://doi.org/10.1353/sls.2023.a899424.
• Šlosar, Dušan, Jaroslav Bauer, Arnošt Lamprecht (1977) Historický vývoj češtiny: hláskosloví, tvarosloví, skladba (1st ed.). Státní pedagogické nakladatelství.
• Шевельов, Ю. [Sheveliov, Y.] (2002). Історична фонологія української мови [Historical phonology of the Ukrainian language] (Л. Ушкалов, [L. Ushakov] Ed.). Акта [Akta].
• “Український телеефір і російська мова” [Ukrayinsʹkyy teleefir i rosiysʹka mova; Ukrainian television and the Russian language] – DW – 23.05.2017. (n.d.). Retrieved August 1, 2023, from http://tinyurl.com/ypxnpx8s.

Identifiers

DOI

10.7592/Tertium.2023.8.2.259

Biblioteka Nauki

28407661