Neolityczny rondel w Nowym Objezierzu i jego kontekst osadniczy. Wstępne wyniki badań w latach 2017–2020

• Authors: Lech Czerniak , Agnieszka Matuszewska , Marcin Dziewanowski , Michał Jakubczak , Arkadiusz Marciniak , Katarzyna Inga Michalak , Łukasz Połczyński , Łukasz Pospieszny , Katarzyna Pyżewicz , Robert Ryndziewicz

Title variants

EN

Neolithic circular enclosure in Nowe Objezierze and its settlement context. Preliminary research results from the years 2017–2020

Abstracts

EN

The article presents preliminary results of field and desk research conducted in Nowe Objezierze (Moryń commune, West Pomeranian Voivodeship) in 2017–2020 which covered a fragment of the Early Neolithic circular enclosure (roundel) and its surroundings, being a potential area of settlement of groups using it.

PL

Artykuł prezentuje wstępne wyniki badań terenowych i gabinetowych przeprowadzonych w latach 2017–2020 w Nowym Objezierzu (gm. Moryń, woj. zachodniopomorskie). Objęły one fragment wczesnoneolitycznego obiektu typu rondel oraz jego otoczenie, jako możliwy obszar zamieszkania użytkujących go grup.

Keywords

PL

rondel; wczesny neolit; Pomorze Zachodnie; Nowe Objezierze

EN

Neolithic circular enclosure; roundel; Early Neolithic; Western Pomerania; Nowe Objezierze

• Publisher: Muzeum Narodowe w Szczecinie
• Journal: Materiały Zachodniopomorskie
• Year: 2021
• Volume: 17
• Pages: 69-124

Dates

published

2021

Contributors

author

Lech Czerniak

• Instytut Archeologii i Etnologii, Uniwersytet Gdański

• https://orcid.org/0000000203525385

author

Agnieszka Matuszewska

• Katedra Archeologii, Uniwersytet Szczeciński

• https://orcid.org/0000000257958098

author

Marcin Dziewanowski

• Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska „Jastrzębiec”

author

Michał Jakubczak

• Instytut Archeologii i Etnologii PAN

• https://orcid.org/0000000216557124

author

Arkadiusz Marciniak

• Wydział Archeologii, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000169333290

author

Katarzyna Inga Michalak

• Instytut Archeologii i Etnologii, Uniwersytet Gdański

author

Łukasz Połczyński

• Instytut Archeologii i Etnologii, Uniwersytet Gdański

author

Łukasz Pospieszny

• Instytut Archeologii i Etnologii PAN
• Department of Anthropology and Archaeology, University of Bristol

• https://orcid.org/0000000346765802

author

Katarzyna Pyżewicz

• Wydział Archeologii, Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000192289347

author

Robert Ryndziewicz

• Instytut Archeologii i Etnologii PAN

• https://orcid.org/0000000284438362

References

• Aspinall A., Gaffney C., Schmidt A. 2008. Magnetometry for Archaeologists. Lanham–New York–Toronto–Plymouth.
• Barna J.P. 2017. The Formation of the Lengyel culture in south-western Transdanubia. Budapest. Archaeolingua Seria Maior 39.
• Bertemes F., Northe A. 2012. Goseck – Die »erste« Kreisgrabenanlage in Sachsen-Anhalt. W: F. Bertemes, H. Meller (red.), Neolithische Kreisgrabenanlagen in Europa. Internationale Arbeitstagung 7.–9. 05. 2004 in Goseck (Sachsen-Anhalt). Halle (Saale), 11–40. Tagungen des Landesmuseums für Vorgeschichte Halle 8.
• Budziszewski J., Kobyliński Z., Nebelsick L.D., Wach D. 2017. Neolityczny krąg kultowy w Bodzowie koło Bytomia Odrzańskiego. W: L. Lenarczyk (red.), Pół wieku Muzeum w Głogowie: tradycja, tolerancja, wielokulturowość. Wrocław–Głogów, 16–22.
• Czerniak L. 1992. Węgierce, gm. Pakość, stanowisko 12, woj. bydgoskie. Osada z fazy la kultury późnej ceramiki wstęgowej. Sprawozdania Archeologiczne 44, 31–47.
• Czerniak L. 2012. After the LBK. Communities of the 5th Millenium BC in North-Central Europe. W: R. Gleser, V. Becker (red.), Mitteleuropa im 5. Jahrtausend vor Christus. Beiträge zur Internationalen Konferenz in Münster 2010. Berlin, 151–174.
• Czerniak L., Kośko A. 1980. Zagadnienie efektywności poznawczej analizy chronologicznej ceramiki na podstawie cech technologicznych. Archeologia Polski 25, 247–272.
• Czerniak L., Matuszewska A., Dziewanowski M., Pospieszny Ł., Jakubczak M., Szubski M. 2020. The Neolithic roundel and its social context on the furthest reaches of the Danubian World. W: A. Gebauer, L.B. Sørensen, A. Teather, A.C. Valera (red.), Monumentalizing life in Neolithic Europe. Narratives of continuity and change. Oxford–Philadelphia, 263–272.
• Czerniak L., Matuszewska A., Pospieszny Ł., Ryndziewicz R. 2019. Badania neolitycznego rondela w Nowym Objezierzu w 2018 roku. Zachodniopomorskie Wiadomości Konserwatorskie 2018/8, 145–154.
• Dziewanowski M. 2016. Obiekty kultur postlinearnych z wpływami kultury Rössen na Wzniesieniach Szczecińskich w świetle odkryć z lat 1995–2014. Gdańsk, 9–40. Gdańskie Studia Archeologiczne 5.
• Dziewanowski M.2021. Niesformalizowany projekt badań mikroregionalnych w rejonie Dolnego Nadodrza – wyniki prac w latach 2018–2019, XXII Sesja Pomorzoznawcza. Bydgoszcz, 226–239.
• Fassbinder J.W.E. 2017. Magnetometry for Archaeology. W: A.S. Gilbert (red.), Encyclopedia of Geoarchaeology. Springer Netherlands, 449–514.
• Fassbinder J.W.E., Stanjek H. 1993. Occurrence of bacterial magnetite in soils from archaeological sites, Archaeologia Polona 31 (temat specjalny: Archaeometry), 117–128.
• Harding A., Rączkowski W. 2010. Living on the lake in the Iron Age: New results from aerial photographs, geophysical survey and dendrochronology on sites of Biskupin type. Antiquity 84 (324), 386–404.
• Hodder I. 2006. The Leopards’s Tale: Revealing the Mysteries of Çatalhöyük. London.
• Hofmann D. 2020. Structured deposition in the Linearbandkeramik– is there something to talk about? W: D. Hofmann (red.), Magical, mundane or marginal? Deposition practices in the Early Neolithic Linearbandkeramik culture. Leiden, 9–32.
• Janowski A., Słowiński S. 2008. Sceny mitologiczne na misie brązowej z Nowego Objezierza i źródła ich inspiracji. Biuletyn Historii Sztuki 70/1–2, 141–162.
• Kabaciński J. 2010. Przemiany wytwórczości krzemieniarskiej społeczności kultur wstęgowych strefy wielkodolinnej Niżu Polskiego. Poznań.
• Keeley L.H. 1980. Experimental Determination of Stone Tool Uses. A Microwear Analysis. Chicago.
• Kobyliński Z., Braasch O., Herbich T., Misiewicz K., Nebelsick L.D., Wach D. 2012. Confirmation of the first Neolithic rondel-type enclosure in Poland. Antiquity 86 (334), 1084–1096.
• Končelova M., Květina P. 2015. Neolithic longhouse seen as a witness of cultural change in the post-LBK. Anthropologie 53/3, 431–446.
• Kowalski K. 2003. Przyczynek do poznania kultury ceramiki wstęgowej rytej w przyodrzańskiej części Pomorza Zachodniego. W: T. Galiński, E. Wilgocki (red.), Res et Fontes. Księga jubileuszowa dr. Eugeniusza Cnotliwego. Szczecin, 57–68.
• Kurczyński Z., Stojek E., Cisło-Lesicka U. 2015. Zadania GUGiK realizowane w ramach projektu ISOK. W: P. Wężyk (red.), Podręcznik dla uczestników szkoleń z wykorzystania produktów LiDAR, wyd. 2. Warszawa, 22–58.
• Lička M. 2019. Osidleni z mladši etapy vyvoje kultury s vypichanoukeramikou we Mšeně. Pragae. Fontes Archaeologici Pragenses 46.
• Lisa L., Komoroczy B., Vlach M., Valek D., Bajer A., Kovarník J., Rajtar J., Hüssen C.M., Sumberova R. 2015. How were the ditches filled? Sedimentological and micromorphological classification of formation processes within graben-like archaeological objects. Quaternary International 370, 66–76.
• Marciniak A. 2005. Placing animals in the Neolithic. Social zooarchaeology of prehistoric farming communities. London.
• Marschalleck K. 1938. Der Bronzefund von Klemzow, ein Kriegergrab der älteren Bronzezeit. Königsberger Kreiskalender 8, 14–17.
• Matuszewska A., Szydłowski M. 2013. Mikroregion Cedynia w pradziejach. Zarys problematyki. W: P. Migdalski (red.), Cedynia i okolice poprzez wieki. Chojna–Szczecin, 77–86.
• Matuszewska A., Szydłowski M. 2014. Geografia osadnictwa mikroregionu Cedynia w młodszej epoce kamienia i wczesnej epoce brązu. Stan i perspektywy badań oraz przegląd dostępnych metod. W: P. Migdalski (red.), Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni 1. Chojna–Szczecin–Cedynia, 23–38. Terra Incognita 11.
• Mularz S. 1998. Kompleksowe wykorzystanie informacji ze zdjęć lotniczych. Kraków–Sieradz.
• Němejcová-Pavúková V. 1995. Svodín: Zwei Kreisgrabenanlagen der Lengyel Kultur. Bratislava. Studia archaeologica et mediaevalia 2.
• Neugebauer J. W. 1986. Erdgroßbauten der älteren Stufe der Lengyel-Kultur. W: B. Chropowský, H. Friesinger (red.), Internat. Symposium über die Lengyel-Kultur. Nové Vozokany, 5.–9. November 1984. Nitra–Wien, 185–194.
• Pásztor E., Barna J., Zotti G. 2015. Neolithic circular ditch systems (“rondels”) in Central Europe. W: C.L.N. Ruggles (red.), Handbook of Archeoastronomy and Ethnoastronomy. New York, 1318–1325.
• Petrasch J. 1990. Mittelneolithische Kreisgrabenanlagen in Mitteleuropa. Ber. Römisch-Germanischen Komission 71, 407–564.
• Petrasch J. 2012. Die mittelneolitischen Kreisgrabenanlagen in Zentraleuropa: Forschungsstand und Interpretationstheorien zu Funktion und Bedeutung. W: F. Bertemes, H. Meller (eds), Neolithische Kreisgrabenanlagen in Europa / Neolithic circular enclosures in Europe. International workshop 7th–9th May 2004 in Goseck (Saxony-Anhalt). Halle (Saale), 41–66. Tagungen des Landesmuseums für Vorgeschichte Halle 8.
• Podborský V. 1988. Těšetice-Kyjovice 4. Rondel osady s moravskou malovanou keramikou. Brno.
• Podborský V. 1999. Pravěkásociokultovnía rchitekturana Moravě. Brno.
• Russell N. 2018. Neolithic taboos in Anatolia and southeast Europe. In: M. Ivanova, B. Athanassov, V. Petrova, D. Takorova. W. Stockhammer (red.), Social dimensions of food in the prehistoric Balkans. Oxford–Philadelphia, 14–30.
• Řídký J., Končelová M., Šumberová R., Limburský P., Květina P. 2014. How were Neolithic ditches filled in? Deposition study of two enclosures from Bohemia. European Journal of Archaeology 17, 579–601.
• Řídký J., Květina P., Limburský P., Končelová M., Burgert P., Šumberová R. 2019. Big Men or chiefs? Rondel builders of Neolithic Europe. Oxford–Philadelphia.
• Schmidt A. 2013. Earth Resistance for Archaeologists. Lanham.
• Schmidt B., Gruhle W., Rück O., Freckmann K. 2005. Zur Dauerhaftigkeit bandkeramischer Häuser im Rheinland (5300–4950 v. Chr. – eine Interpretation dendrochronologischer und bauhistorischer Befunde. W: D. Gronenborn (red.), Klimaveränderung und Kulturwandel in neolithischen Gesellschaften Mitteleuropas, 6700–2200 v. Chr. Mainz, 151–170.
• Spatzier A., Bertemes F. 2018. The ring sanctuary of Pömmelte, Germany: a monumental, multi-layered metaphor of the late third millennium BC. Antiquity 92 (363), 655–673.
• Stäuble H. 2012. Stichbandkeramische Kreisgrabenanlagenaus Sachsen – Neues zu einema ltenThema? W: Fr. Bertemes, H. Meller (red.), Neolithische Kreisgrabenanlagen in Europa, Internationale Arbeitstagung 7–9. Mai 2004 in Goseck (Sachsen-Anhalt). Halle (Saale), 135–158. Tagungen des Landes Museums für Vorgeschichte Halle 8.
• Trnka G. 1991. Studien zu mittelneolithischen Kreisgrabenanlagen. Wien.
• Zápotocká M. 1970. Die Stichbandkeramik in Böhmen und in Mitteleuropa. Köln–Wien.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2092163