Przejawy pornografii według prasy katolickiej w II Rzeczypospolitej

• Authors: Paweł Beczek

Title variants

EN

Manifestations of pornography according to the catholic press in the Second Republic of Poland

Abstracts

EN

Over the years, the understanding of the term pornography has changed significantly. We find out about this by analyzing the Polish inter-war Catholic press. The definitions of the phenomenon under discussion depart from contemporary cultural norms. Catholic journalism in the Second Republic of Poland developed various concepts of terminology. A frequently adopted definition was that proposed by Czesław Lechicki, who identified pornography with everything that “caused a sexual impulse”. These rigorous criteria greatly broadened the semantic scope of the analyzed concept. The editors distinguished many forms of pornography media such as: postcards with photos of naked women, literature, films, theatrical plays, newspapers, advertisements, songs and even playful jokes. Such materials included novels by Stefan Żeromski or Hanka Ordonówna’s songs. The phenomenon of pornography was often identified with the so-called shamelessness, which took the form of immodest female fashion and modern dances (tango, one-step, shimmy, charleston or foxtrot), which were considered inappropriate.

PL

Na przestrzeni lat rozumienie pojęcia pornografia uległo istotnym zmianom. Przekonujemy się o tym, analizując polską międzywojenną prasę katolicką. Występujące tam definicje omawianego zjawiska odbiegają od współczesnych norm kulturowych. Publicystyka katolicka w II Rzeczypospolitej wypracowała różne koncepcje terminologiczne. Często przyjmowanym stanowiskiem była propozycja Czesława Lechickiego, który identyfikował pornografię ze wszystkim, co „wywoływało impuls płciowy”. Owe rygorystyczne kryteria mocno poszerzyły zakres semantyczny analizowanego pojęcia. Redaktorzy wyróżniali w związku z tym wiele form-nośników pornografii, takich jak: pocztówki ze zdjęciami nagich kobiet, literatura, filmy, sztuki teatralne, prasa, reklamy, piosenki, a nawet swawolne dowcipy. Do inkryminowanych materiałów zaliczano powieści Stefana Żeromskiego czy utwory Hanki Ordonówny. Zjawisko pornografii często zestawiano też z tzw. bezwstydem, który przybierał postać nieskromnej mody żeńskiej oraz nowoczesnych tańców (tango, one-step, shimmy, charleston czy fokstrot), uchodzących za niestosowne.

Keywords

PL

bezwstyd; Czesław Lechicki; Druga Rzeczpospolita; moda; pornografia; prasa katolicka; taniec

EN

shamelesness; Czesław Lechicki; Second Republic of Poland; fashion; pornography; Catholic press; dance

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2020
• Volume: 133
• Pages: 227-257

Dates

published

2020

Contributors

author

Paweł Beczek

References

• Bajor A., O. Mariana Pirożyńskiego przestrogi i zalecenia czytelnicze, „Nasza Przeszłość” 2014, t. 122, s. 87–105.
• Boy-Żeleński [T.], Ku czemu Polska idzie…, „Wiadomości Literackie” 1932, nr 6, s. 1.
• Boy-Żeleński T., Moralnie obojętne”…, „Wiadomości Literackie” 1932, nr 17, s. 4.
• Dyczewski L., Działalność wydawnicza Kościoła katolickiego w Polsce międzywojennej, „Homo Dei” 1972, nr 4, s. 289–294.
• Dziki S., Glogier M., Czesław Lechicki (1906–2001) – religioznawca, prasoznawca, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2001, z. 2, s. 367–373.
• Filar M., Pornografia. Studium z dziedziny polityki kryminalnej, Toruń 1977.
• Horoszowski P., O pornografii, „Głos Sądownictwa” 1938, s. 474–483.
• Janicki K., Epoka hipokryzji. Seks i erotyka w przedwojennej Polsce, Kraków 2015.
• Kopeć A., Książka zakazana w opinii Kościoła i odbiorze czytelniczym w okresie dwudziestolecia międzywojennego, „Kieleckie Studia Bibliologiczne” 2000, t. 5, s. 43–60.
• Lechicki C., Prasa katolicka Drugiej Rzeczypospolitej, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1984, nr 2, s. 45–69.
• Lechicki C., W walce z demoralizacją t. 1, Miejsce Piastowe 1932.
• Modras R., Kościół katolicki i antysemityzm w Polsce 1933–1939, przekł. W. Turopolski, Kraków 2004.
• Nijakowski L., Pornografia. Historia, znaczenie, gatunki, Warszawa 2010.
• Pałka D., Kościół katolicki wobec Żydów w Polsce międzywojennej, Kraków 2006.
• Parandowski P., Artykuł 214 kodeksu karnego, „Wiadomości Literackie” 1937, nr 28, s. 2.
• Plis J., „Bezwstyd na sprzedaż”. Pornografia i jej oblicza, [w:] Oblicza patologii społecznych, red. S. Bębas, Radom 2011, s. 75–93.
• Rzadkowolska M., Czytelnictwo powieści w opiniach środowisk katolickich II Rzeczypospolitej, Łódź 2003.
• Szelągowska G., Seksualność i erotyzm w kulturze masowej w XIX i na początku XX wieku – zarys problematyki, [w:] Kobieta i rewolucja obyczajowa. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, red. A. Żar-nowska, A. Szwarc, Warszawa 2006 s. 3–15.
• Szwarc A., Spory o granice pornografii – XIX i początek XX wieku, [w:] Kobieta i rewolucja obyczajowa. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 2006, s. 223–245.
• Tekely W., Zwalczanie pornografii na ziemiach polskich w dobie zaborów i w II RP, [w:] Pornografia, red. M. Mozgawa, Warszawa 2011, s. 30–40.
• Tramer M., Literatura i skandal. Na przykładzie okresu międzywojennego, Katowice 2000.
• Wapiński R., Problemy historyka dziejów najnowszych, „Dzieje Najnowsze” 1998, nr 4, s. 125–132.
• Warylewski J., Pornografia – próba definicji, [w:] Pornografia, red. M. Mozgawa, Warszawa 2011, s. 11–27.
• Wnęk J., Czy zagraniczna beletrystyka demoralizowała polską młodzież? Dyskusje w latach 1918–1939 nad znaczeniem obcej literatury pięknej w wychowaniu młodych pokoleń, „Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne” 2011, nr 7, s. 161–175.
• Zieliński Z., Bibliografia katolickich czasopism religijnych w Polsce 1918–1944, Lublin 1981.

Identifiers

Biblioteka Nauki

1191455