Organizacja struktur parafialnych w dwudziestoleciu międzywojennym na przykładzie parafii pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Ostrówku

• Authors: Michał Filipowicz

Title variants

EN

Organisation of parish structures in the interwar period on the example of the parish of Our Lady of Częstochowa in Ostrówek

RU

Организация приходских структур в межвоенный период на примере прихода Ченстоховской Богоматери в Острувке

Abstracts

EN

Since the establishment of the diocese of Lublin in 1805, a significant development of the parish network took place only in the years 1918–1939. Almost all small towns in this area served as the seat of a parish, usually for several surrounding villages. New parishes were being established mainly based on the need and initiative of local people and donors. The need to create parish structures in small towns, especially in the villages, was mainly due to the pastoral challenges, for example having to cover long distances in order to participate in a Sunday service. It was the local community that felt the greatest need for establishing new parish structures, wishing to facilitate access to religious practice, children's education in parochial schools, whereas pastoral work was greatly improved. People would choose placement for a new parish. Ostrówek village is a great example of such a situation, where thanks to public involvement in investment in 1921 the parish of Our Lady of Częstochowa was established. This was preceded by securing a house for the priest, utility buildings and the land on which the temple was erected. The source search included the resources from Archdiocesan Archive in Lublin, the National Archive in Lublin, the Lublin Archives, the archives of the parish of Our Lady of Częstochowa in Ostrówek, records from District Court in Lubartów – Land and Mortgage Register. Ostrówek estate – Szymon and Abramek family archive. These archives contained valuable documentation, e.g. manuscripts, visitation reports, old prints, architectural designs, and photographs, which were used in the article.

RU

Несмотря на то, что Люблинская епархия была основана еще в 1805 г., значительное развитие ее приходской сети произошло только в 1918–1939 гг. Почти все местечки, расположенные в этой области, были одновременно центрами приходов, обычно для нескольких десятков близлежащих деревень. Новые приходские центры создавались, преимущественно, согласно потребностям и по инициативе местного населения и колаторов. Необходимость создания приходских структур в небольших селениях, особенно в деревнях, была вызвана, главным образом, часто имеющими место пастырскими трудностями, например, необходимостью преодолевать значительные расстояния для участия в воскресных службах и не только. Именно местное сообщество больше всего ощущало потребность в создании новых приходских структур, желая облегчить себе доступ к религиозной практике и образованию детей в приходских школах, что, в свою очередь, делало работу пастырей намного более эффективной. Население также определяло место основания прихода. Примером может служить деревня Острувек, где благодаря участию общества в инвестиционном процессе в области организации церковного хозяйства, в 1921 г. был основан приход Ченстоховской Богоматери. В первую очередь были построены дом для священника, хозяйственные постройки и отведена земля, на которой позже был построен храм. Поиски источников охватили фонды Архиепископского архива в Люблине, Государственного архива в Люблине, архива прихода Ченстоховской Богоматери в Острувке, акты Окружного суда в Любартове – Отдел земельного и ипотечного реестра. Фольварк Островек, архива семей Шимона и Абрамек. В этих архивах ценную документацию составляли, например, рукописи, протоколы визитаций, старопечатные книги, архитектурные проекты, фотографии. Все это было использовано в данной статье.

PL

Od czasu powstania diecezji lubelskiej w roku 1805 znaczący rozwój sieci parafialnej nastąpił dopiero w latach 1918–1939. Niemal wszystkie miasteczka położone na tym obszarze stanowiły siedzibę parafii, zazwyczaj dla kilkunastu okolicznych wsi. Nowe ośrodki parafialne powstawały głównie z potrzeby oraz inicjatywy miejscowej ludności i kolatorów. Potrzeba tworzenia struktur parafialnych w małych miejscowościach, szczególnie na wsiach, wynikała głównie z występujących często trudności duszpasterskich np. znaczną odległością do pokonania w celu wzięcia udziału w nabożeństwach niedzielnych i nie tylko. To właśnie miejscowa społeczność najbardziej odczuwała potrzebę utworzenia nowych struktur parafialnych, chcąc ułatwić sobie dostęp do praktyk religijnych, nauki dzieci w szkołach przyparafialnych, zaś duszpasterzom usprawniło to znacznie pracę. Ludność wskazywała także miejsce, w którym powstawała parafia. Przykładem jest wieś Ostrówek, w której dzięki zaangażowaniu społeczeństwa w proces inwestycyjny w sferze organizacji gospodarstw kościelnych w 1921 r. erygowano parafię pw. M.B. Częstochowskiej po uprzednim zabezpieczeniu w pierwszej kolejności domu dla kapłana, budynków ekonomicznych i ziemi, na której wzniesiono świątynię. Kwerenda źródłowa objęła zasoby Archiwum Archidiecezjalnego w Lublinie, Archiwum Państwowego w Lublinie, Archiwum Lubelskiego, archiwum parafii pw. M.B. Częstochowskiej w Ostrówku, akta Sądu Rejonowego w Lubartowie – Wydział Ksiąg Wieczystych. Folwark Ostrówek, archiwum rodziny Szymona i Abramek. W archiwaliach tych cenną dokumentację stanowiły np. rękopisy, protokoły powizytacyjne, starodruki, projekty architektoniczne, fotografie, które wykorzystano w artykule.

Keywords

PL

Czemierniki; Ostrówek; Ostrówek Kolonia; Leszkowice; Kamienowola; kościół pw. M. B. Częstochowskiej; cerkiew; parafia; probostwo; dwór; gospodarstwo kościelne; plebania; dom parafialny; bp Marian Leon Fulman; Michał Szymona; Bohdan Kelles-Krauze; Aleksander Gruchalski; hrabia Raczyński; Kazimierz Chromiński; ks. Stanisław Abramowicz; ks. Jan Kalicki

EN

Czemierniki; Ostrówek; Ostrówek Kolonia; Leszkowice; Kamienowola; Orthodox church; parish; rectory; manor; church household; parish house; Bishop Marian Leon Fulman; Michał Szymona; Bohdan Kelles-Krauze; Aleksander Gruchalski; Count Raczyński; Kazimierz Chromiński; Priest Stanisław Abramowicz; Priest Jan Kalicki; Our Lady of Częstochowa Church

RU

Чемерники; Острувек; Острувек Колония; Лешковице; Каменовола; костел Ченстоховской Богоматери; церковь; приход; дом приходского священника; усадьба; церковная ферма; плебания; приходской дом; епископ Мариан Леон Фульман; Михал Шимона; Богдан Келлес-Краузе; Александр Грухальский; граф Рачиньский; Казимеж Хроминский; священник Станислав Абрамович; священник Ян Калицкий

• Publisher: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
• Journal: Bibliotekarz Lubelski
• Year: 2023
• Issue: 66
• Pages: 99-116

Dates

published

2023

Contributors

author

Michał Filipowicz

• Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Lubartowie

Identifiers

Biblioteka Nauki

27324489