Vilniaus vyskupijos katedros kapitulos visateisiai kanauninkai XIX a. (komplektavimas, personalinė sudėtis, bažnytinės karjeros bruožai)

• Authors: Aldona Prašmantaitė

Abstracts

LT

Vilniaus katedros kapitulos visateisių narių statusą turėję šios kapitulos kanauninkai analizuojami kaip viena iš funkcinių katedros kapitulos grupių. Remiantis pirminiais šaltiniais nustatyta, kad šiai grupei XIX a. priskirtini 73 dvasininkai (skelbiamas jų sąrašas). Nagrinėjama, kokią vietą kanonikatas užėmė dvasininko bažnytinės karjeros eigoje. Analizuojami teisinės bazės, turėjusios įtaką kanauninkų grupės formavimui, pokyčiai, atsiradę dėl Rusijos imperijos vykdytos konfesinės politikos. Nagrinėjami pagrindiniai kanauninkų grupės papildymo naujais nariais būdai, aptariami kandidatams į kanauninkus kelti reikalavimai.

Keywords

LT

Vilniaus vyskupija; katedros kapitula; Rusijos imperijos konfesinė politika; visateisiai kanauninkai; bažnytinė karjera

• Publisher: Lietuvos istorijos institutas
• Journal: Lietuvos istorijos metraštis
• Year: 2017
• Issue: 1
• Pages: 49-75

Dates

published

2017

Contributors

author

Aldona Prašmantaitė

• Lietuvos istorijos institutas

• https://orcid.org/0000000302671935

References

• Directorium horarum canonicarum et missarum pro dioecesi Vilnensi in AD MDCCCI– MDCCCII, MDCCCIV, MDCCCVII–MDCCCVIII, MDCCCX, MDCCCXII, MDCCCXIII– MDCCCXIV, MDCCCXVI, MDCCCXX, MDCCCXXIII, MDCCCXXX–MDCCCXLIX, MDCCCLI– MDCCCLXIV, 1865–1867, 1881–1885, 1887–1890, MDCCCXCI–MCMXI. Vilnae, [1800, 1801, 1805–1807, 1809, 1811–1813, 1815, 1819, 1822, 1829–1843], 1844–1848, 1850–1866, 1880–1884, 1886–1910.
• Directorium horarum canonicarum et missarum juxta computum veteris calendarii pro dioecesi Samogitiensi in AD MDCCCXXII, MDCCCXXIV. Vilnae: Typis Cong[regationis] Miss[ionis] ad Eccle[siam] S. Casimiri, [1821, 1823].
• KURCZEWSKI, JAN. Kościół zamkowy czyli katedra wileńska w jej dziejowym, liturgicznym, architektonicznym i ekonomicznym rozwoju: na podstawie aktów kapitulnych i dokumentów historycznych, cz. 3. Wilno: Józef Zawadski, 1916.
• Ordo divini officii recitandi sacrique peragendi a clero dioecesis Vilnensis pro AD [1869– 1880]. Vilnae, 1868–1879.
• Акты и грамоты о устройстве и управлении Римско-Католической церкви в империи Российской и Царстве Польском. [Москва]: в типографии Второго Отделения Собственной Его Императорского Величества Канцелярии, 1849.
• Полное собрание законов Российской империи, собрание первое, т. 19, 21, 25, 27, 34. Санкт-Петербург, 1830; собрание второе, т. 8, ч. 1; т. 16, 17. Санкт-Петербург, 1833, 1841– 1842. Prieiga per internetą: http:// www.nlr.ru/e–res/law_r/search.php
• BEAUVOIS, Daniel. Wilno – polska stolica kulturalna zaboru rosyjskiego 1803–1832. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wroclawskiego, 2010, s. 114–115.
• BIELIŃSKI, Jan. Uniwersytet Wileński: 1579–1831, t. 1. Kraków: [s.n.], 1899–1900.
• BIENIARZÓWNA, Janina. Kłągiewicz Andrzej Benedykt. In: Polski Słownik Biograficzny, t. 13. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1967, s. 40–42.
• FALKOWSKI, Czesław. Dmochowski Kazimierz Roch. In: Polski Słownik Biograficzny: nakład Polskiej Akademii Umiejętności. Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolfa, t. 5. Warszawa–Kraków–Lódź–Poznań–Zakopane, 1938, s. 208–210.
• JOGĖLA, Vytautas. Vilniaus Romos katalikų dvasinė akademija 1833–1842 metais: organizacija ir veikla. Vilnius: Eugrimas, 1997.
• KRAHEL, Tadeusz. Schematyzmy diecezji wileńskiej jako źródło historyczne. Lublin, [s.n.] 1979.
• KRAHEL, Tadeusz. Zarys dziejów (archi)diecezji wileńskiej. In: Studia Teologiczne, t. 5–6. Białystok–Drohiczyn–Łomża, 1987–1988, s. 7–72.
• KUŁAKOWSKI, Kazimierz. Z dziejów kapituły katedralnej wileńskiej. In: Wiadomości Kościelne Archidiecezji w Białymstoku, r. XIII (XV) 1987 R., nr 2 (64), s. 11–58.
• KUMOR, Bolesław. Ustrój i organizacja Kościoła polskiego w okresie niewoli narodowej 1772–1918. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, 1980, s. 267–320.
• KURCZEWSKI, Jan. Biskupstwo wileńskie od jego założenia aż do dni obecnych, zawierające dzieje i prace biskupów i duchowieństwa diecezji wileńskiej oraz wykaz kościołów, klasztorów, szkół i zakładów dobroczynnych i społecznych. Wilno: nakład i druk Józefa Zawadzkiego, 1912.
• LISZEWSKI, Stanisław. Zniesienie wymogu pochodzenia szlacheckiego przy otrzymaniu dostojeństw i godności duchownych. In: Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego, rocznik 1, 1929, s. 107–124.
• OCHMAŃSKI, Jerzy. Biskupstwo wileńskie w Średniowieczu. Ustrój i uposażenie. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1972.
• PAWLIKOWSKA-BUTTERWIK, Wiolleta; JOVAIŠA, Liudas. Vilniaus ir Žemaičių katedrų kapitulų statutai. Vilnius: Lietuvių katalikų mokslų akademija, 2015.
• PRAŠMANTAITĖ, Aldona. Wileńska kapituła katedralna – szkice kontekstu prawnego obsady stanowisk kapitulnych w XIX w. In: Między Klio a Themis. Księga dedykowana Profesorowi Jackowi Sobczakowi. Pod. red. J. W. Adamowskiego, T. Wallas, K. Kakareko, Warszawa– Poznań: Silva Rerum, 2016, s. 795–808.
• PRAŠMANTAITĖ, Aldona. Vilniaus vyskupijos katedros kapitulos sandaros raidos bruožai XIX a. In: Soter, nr. 60 (88), Kaunas, 2016, p. 41–55.
• PRAŠMANTAITĖ, Aldona. Vilniaus vyskupijos katedros kapitulos laikinieji koadjutoriai XIX a.: genezė, raidos bruožai, personalijos. In: Bažnyčios istorijos studijos, t. 8. Vilnius, 2016, p. 113–143.
• PRZYAŁGOWSKI, Wincenty. Żywoty biskupów wileńskich, t. 1–3. Petersburg: nakład autora, 1860.
• SKARBEK, Jan. Diecezja płocka w latach 1795–1831. Studia Płockie, t. 3, 1975, s. 247–287.
• ŠENAVIČIENĖ, Ieva. Žemaičių lituanistai Vilniaus vyriausiojoje seminarijoje. Motiejus Valančius. Vilnius: Lietuvos Respublikos švietimo ir mokslo ministerijos leidybos centras, 1998.
• WOROTYŃSKI, Wiktor. Seminarjum Główne w Wilnie. Powstanie i pierwszy okres dziejów (1803–1816). Wilno: z zasiłku Funduszu Kultury Narodowej. Skład Główny w księgarni św. Wojciecha, 1935.
• ZACHOROWSKI, Stanisław. Rozwój i ustrój kapituł polskich w wiekach średnich. Kraków: Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana“, 2005.
• ŻYTKOWICZ, Leonid. Rządy Repnina na Litwie w latach 1794–7, seria „Rozprawy i Materiały Wydziału III Towarzystwa Przyjaciól Nauk w Wilnie“, t. 10. Wilno: Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie, 1938, s. 263–265.
• ŻYWCZYŃSKI, Mieczysław.Geneza i następstwa encykliki „Cum Primum“ z dn. 9 VI 1832 r. In: Rozprawy Historyczne Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, t. 15, z. 1, 1935.

Identifiers

Biblioteka Nauki

56030740