Melancholia, choroba, szaleństwo – kompleks staropolskiego poety metafizycznego: idee, inspiracje, motywy, postawy (Melancholia, disease, madness – the complex of Old Polish metaphysical poet: ideas, inspirations, motifs, attitudes).

• Authors: Jakub Fischer
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

This article tends to analyse the problems concerning the reception of ancient theory of melancholia, especially in renaissance and early Baroque literary studies. The melancholia as disease, habit, fear, cognition, meditation, inspiration and sin, is also very inspiring idea, allowing to understand the essence of Old Polish metaphysical poetry, in particular the complex of metaphysical poet – his behaviour, reasons, inspirations and attitudes.

Keywords

PL

lyric poetry; Old Polish metaphysical poetry; ancient tradition; renaissance tradition; Baroque; reception studies; melancholia; melancholy habit; melancholy disease; mania; saturnine; four humors; four temperaments; black bile; sin

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
• Year: 2013
• Volume: 23
• Issue: 2
• Pages: 171-190

Dates

published

2013-12-31

Contributors

author

Jakub Fischer

References

• Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 4, tłum., wstępy i komentarze A. Paciorka, L. Regnera, P. Siwka, Warszawa 1993.
• Arystoteles, Księga trzydziesta. O roztropności, o umyśle, o mądrości, [w:] ibidem, Zagadnienia przyrodnicze, tłum., wstęp i komentarz L. Regnera, Warszawa 1980.
• Arystoteles, Zagadnienia przyrodnicze, tłum., wstęp i komentarz L. Regnera, Warszawa 1980.
• Ethyki Aristotelesowey, To Jest Jako się każdy ma na świecie rządzić. Z dokładem Ksiąg Dziesięciorga, Pierwsza Część, W której Pięcioro Ksiąg (...) Przez Doktora Sebastiana Petricego Medyka, w Krakowie, w D rukarni Macieia Iędrzeiowczyka, Roku Pańskiego 1618, Druk. M. Jędrzejowczyka.
• Błoński J., Mikołaj Sęp Szarzyński a początki polskiego baroku, Kraków 2001.
• Czyż A., Ja i Bóg. Poezja metafizyczna późnego baroku, Warszawa 1988.
• Goliński J.K., Oblicza melancholii. Tristita, Invidia i Acedia w polskiej poezji barokowej, [w:] Literatura polskiego baroku. W kręgu idei, pod red. A. Nowickiej-Jeżowej, M. Hanusiewicz i A. Karpińskiego, Lublin 1995.
• Grabowiecki S., Rymy duchowne, wyd. K. Mrowcewicz, Warszawa 1996.
• Grześkowiak R., Wprowadzenie do lektury, [w:] K. Twardowski, Lekcyje Kupidynowe, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 1997.
• Grześkowiak R., Wprowadzenie do lektury, [w:] K. Twardowski, Łódź młodzi z nawałności do brzegu płynąca, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 1998.
• Hanusiewicz M., Świat podzielony. O poezji Sebastiana Grabowieckiego, Lublin 1998.
• Hauser A., Społeczna historia sztuki i literatury, t. 1, Warszawa 1974.
• Hernas Cz., Barok, Warszawa 1980.
• Klibansky R., E. Panofsky, F. Saxl, Saturn i melancholia. Studia z historii, filozofii, przyrody, medycyny, religii oraz sztuki, tłum. A. Kryczyńska, Kraków 2009.
• Kopczyńska Z, Pszczołowska L., Znaczenie i wartość form wierszowych w kontekście literackim epoki (Poezja polskiego baroku), „Pamiętnik Literacki” R. 60, 1969, z. 3.
• Kristeva J., Czarne słońce. Depresja i melancholia, tłum. M. P. Markowskiego i R. Ryzińskiego, Kraków 2007.
• Kuczyńska A. , Filozofia i teoria piękna Marsilia Ficina, Warszawa 1970; eadem, Przemiany wyobraźni, z dziejów recepcji kultury renesansu, Warszawa 1969.
• Litwornia A., Sebastian Grabowiecki. Zarys monograficzny, Wrocław 1976.
• Mrowcewicz K., Wstęp, [w:] „Wysoki umysł w dolnych rzeczach zawikłany”. Antologia polskiej poezji metafizycznej epoki baroku. Od Mikołaja Sępa Szarzyńskiego do Stanisława Lubomirskiego, oprac. K. Mrocewicz, Warszawa 1993.
• Nerczuk Z., Sztuka a prawda. Problem sztuki w dyskusji między Gorgiaszem a Platonem, Wrocław 2002.
• Panofsky E., Trzy ryciny Albrechta Dürera: Rycerz, Śmierć i Diabeł, Św. Hieronim w pracowni, Melancolia I, tłum. P. Ratkowska, [w:] idem, Studia z historii sztuki, wybór, oprac. i posłowie J. Białostockiego, Warszawa 1971.
• Petrycy S. z Pilzna, Przydatki do „Etyki Arystotelesowej”, [w:] Pisma wybrane, oprac. W. Wąsik, t. 1, Kraków 1956.
• Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 2006.
• Tatarkiewicz W., Historia estetyki, t. 1, Warszawa 2009.
• Twardowski K., Lekcyje Kupidynowe, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 1997.
• Twardowski K., Łódź młodzi z nawałności do brzegu płynąca, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 1998.
• Twardowski K., Pochodnia Miłości Bożej z piącią strzał ognistych, wyd. K. Mrowcewicz, Warszawa 1995.