Koncepcja usług ekosystemów : Zastosowanie w zarządzaniu publicznym i kontroli państwowej

• Authors: Rafał Piekarski

Title variants

EN

Concept of Ecosystem Services – Application in Public Management and State Auditing

Abstracts

EN

One of the most important current challenges, or possibly the most important one, is to minimise the treats related to climate crisis. Environmental changes, resulting from exploitation of natural resources, cause numerous social and economic problems. The concept of ecosystem services is one of the responses to the need for sustainable management of natural resources. The article presents the concept, its application in the public policy and legal regulations (mainly at the European Union and national levels), as well as selected practical opportunities of its application in public management. The author claims that it may also be of importance to public auditing. The approach based on ecosystem services – which integrates environmental, social and economic aspects – can be an important element of analyses at the stage of audit planning and audit findings analysis, especially with regard to those related to the implementation of sustainable development goals. Regardless of the extent to which the concept is introduced in public administration activities, it provides opportunities for being more widely used in the audit practice as the criterion of economy.

PL

Jednym z najważniejszych współczesnych wyzwań, jeśli nie najważniejszym, jest minimalizowanie zagrożeń związanych z kryzysem klimatycznym. Zmiany środowiskowe wynikające z nadmiernej eksploatacji zasobów przyrodniczych są źródłem wielu problemów społecznych i gospodarczych. Koncepcja usług ekosystemów stanowi odpowiedź na potrzebę zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi. Artykuł przybliża możliwości jej wykorzystania w polityce publicznej i regulacjach prawnych (głównie na poziomie unijnym i krajowym) oraz wybrane praktyczne sposoby jej zastosowania w zarządzaniu publicznym. Zwraca uwagę, że koncepcja może mieć znaczenie dla kontroli państwowej. Daje też możliwość szerszego wykorzystania w praktyce kontrolerskiej kryterium gospodarności

Keywords

PL

usługi ekosystemów; koncepcja ES; bioróżnorodność; ekologia; gospodarność; zarządzanie publiczne; kryteria kontroli; kontrola państwowa; zrównoważony rozwój

EN

ecosystem services; ES concept; biodiversity; ecology; sustainable development; economy; public management; audit criteria; audit control

• Publisher: Najwyższa Izba Kontroli
• Journal: Kontrola Państwowa
• Year: 2020
• Volume: 65
• Issue: 6 (395)
• Pages: 123-148

Dates

published

2020

Contributors

author

Rafał Piekarski

• Najwyższa Izba Kontroli

References

• T. Bergier, J. Kronenberg (red.): Zrównoważony rozwój – zastosowania nr 3, Fundacja Sendzimira, Kraków 2012 r.
• M. Boćkowski, W. Rogowski: Wycena usług ekosystemowych oraz ich zastosowanie w rachunku ekonomicznym – praktyczne przykłady w zarządzaniu zasobami przyrodniczymi, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, Zeszyt Naukowy nr 167/2018, s. 37-64.
• R. Costanza, R. d’Arge, R. de Groot, S. Farber, M. Grasso, B. Hannon, K. Limburg, S. Naeem, R.V. O’Neill, J. Paruelo, R. G. Raskin, P. Sutton, M. van den Belt: The value of the world’s ecosystem services and natural capital, „Nature”, Vol. 387, 15.5.1997, s. 253-260.
• M. Ćwiklicki Marek: Wprowadzenie do koncepcji wartości publicznej [w:] Reformowanie polskiej administracji publicznej – wybrane aspekty zagadnienia (red. S. Mazur), Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie i Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Kraków 2011, s. 9-19.
• M. Giergiczny, J. Kronenberg: Jak wycenić wartość przyrody w mieście? Wycena drzew przyulicznych w centrum Łodzi [w:] Zrównoważony rozwój – zastosowania, red. T. Bergier, J. Kronenberg, Fundacja Sendzimira, Kraków 2012, s. 81–89.
• M. Górski (red.): Prawo ochrony środowiska, Warszawa 2018, s. 652.
• R. W. Griffin: Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 36.
• E. A. Hewelke, M. Graczyk: Usługi ekosystemów jako instrument wspierania decyzji w gospodarce przestrzennej i ochronie środowiska, „Inżynieria Ekologiczna”/Ecological Engineering Vol. 49, wrzesień 2016, s. 33-40.
• P. Jeżowski: Rozwój zrównoważony i jego nowe wyzwania, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społeczne Studia i Prace”, nr 2 (10)/2012, s. 99-124.
• D. Kahneman D.: Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym (tł. P. Szymczak), Media Rodzina sp. z. o.o., Poznań 2012, s. 369-384.
• A. Kędziora, J. Karg: Zagrożenia i ochrona różnorodności biologicznej, „Nauka” nr 4/2010, s. 107-114.
• W. Kotowski: Usługi ekosystemowe mokradeł kluczem do zrównoważonej gospodarki wodnej [w:] Zarządzanie zasobami wodnymi w Polsce 2018 – Raport przygotowany w wyniku realizacji programu Global Compact Network Poland pn. Zarządzanie zasobami wodnymi 2018, Warszawa 2018, z prezentacją podczas wydarzenia Cities for Climate Urban Summit, 5.5.2018 w ramach 24. sesji Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP24) w Katowicach.
• J. Kronenberg Jakub: Usługi ekosystemów w miastach [w:] Zrównoważony rozwój – zastosowania nr 3, red. T. Bergier, J. Kronenberg, Fundacja Sendzimira, Kraków 2012, s. 13-28.
• J. Kronenberg Jakub: Usługi ekosystemów – nowe spojrzenie na wartość środowiska przyrodniczego [w:] EkoMiasto#Środowisko. Zrównoważony, inteligentny i partycypacyjny rozwój miasta pod red. A. Rzeńcy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2016 r., s. 64-86.
• J. Kronenberg, M. Bocheński, P. T. Dolata, L. Jerzak, P. Profus, M. Tobółka, P. Tryjanowski, A. Wuczyński, K. M. Żołnierowicz: Znaczenie bociana białego Ciconia ciconia dla społeczeństwa: analiza z perspektywy koncepcji usług ekosystemów, „Chrońmy Przyrodę Ojczystą” nr 69 (3)/2013, s. 179-203.
• J. Kronenberg, T. Bergier: Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, Fundacja Sendzimira, Kraków 2010, s. 30-33.
• Liang Jingjing i inni: Positive biodiversity-productivity relationship predominant in global forests, „Science”, Vol 354/2016, s. 196.
• A. A. Lorek: Usługi ekosystemów w aspekcie zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica 2(313)/2015, s. 98-102.
• M. Maciejewski: Kontrola i nadzór na podstawie ryzyka, „Kontrola Państwowa” nr 6/2016, s. 21-37.
• K. Mączka: Usługi ekosystemowe w dyskursie środowiskowym. Studium wdrożenia koncepcji usług ekosystemowych w Polsce, (rozprawa doktorska), Poznań 2019, niepubl., źródło: <https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/25211>.
• A. Mizgajski, M. Stępniewska: Koncepcja świadczeń ekosystemów a wdrażanie zrównoważonego rozwoju [w:] D. Kiełczewski, B. Dobrzańska (red.): Ekologiczne problemy zrównoważonego rozwoju, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok 2009, s. 12-22.
• L. Murat: Gospodarność jako kryterium kontroli, „Kontrola Państwowa” nr 6/2019, s. 10-28.
• R. W. Munns Jr, V. Poulsen, W. R. Gala, J. M. Stuart, A. W. Rea, M. T. Sorensen, K. von Stackelberg: Ecosystem Services in Risk Assessment and Management, Integrated Environmental Assessment and Management - Vol 13/2017, Issue 1, s. 62–73.
• S. Nagy: Najwyższe organy kontroli oraz nowe aspekty kreowania wartości publicznej w złożonych systemach adaptacyjnych, „Kontrola Państwowa” nr 4/2016, s. 33-47.
• M. Popkiewicz: Świat na rozdrożu, wyd. Sonia Draga Sp. z o.o., Katowice 2013, s. 428-430.
• J. Solon, E. Roo-Zielińska, A. Affek, A. Kowalska, B. Kruczkowska, J. Wolski, M. Degórski, B. Grabińska, E. Kołaczkowska, E. Regulska, I. Zawiska: Świadczenia ekosystemowe w krajobrazie młodoglacjalnym. Ocena potencjału i wykorzystania, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Wydawnictwo Akademickie SEDNO Sp. z o.o., Warszawa 2017, s. 13, 24-33, 48, 60.
• M. Suchocka, A. Kosiba: Ile warte są usługi ekosystemowe świadczone przez drzewa przyuliczne? Analiza na przykładzie wybranych ulic w Warszawie, „Człowiek i Środowisko” nr 41(3)/ 2018, s. 117-131.
• M. Stępniewska, I. Zwierzchowska, A. Mizgajski: Capability of the Polish legal system to introduce the ecosystem services approach into environmental management [w:] „Ecosystem Services”, Vol. 29/2018, Part B, s. 271-281.
• A. Wisz: Jak ocalić pszczoły, „Kontrola Państwowa” nr 6/2017, s. 82-91.
• S. L. R. Wood, S. K. Jones, J. A. Johnson, K. A. Brauman, R. Chaplin-Kramer, A. Fremier, E. Girvetz, L. J. Gordon, C. V. Kappel, L. Mandle, M. Mulligan, P. O’Farrell, W.K. Smith, L. Willemen, W. Zhangm, F. A. DeClerck: Distilling the role of ecosystem services in the Sustainable Development Goals, „Ecosystem Services” 29/2018, s. 70–82.
• T. Żylicz: Wartość ekonomiczna przyrody, „Zarządzanie Publiczne” nr 1 (39)/2017, s. 116-119.
• T. Żylicz: Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 42.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2042111