Polscy pracownicy papierni Ordynacji Zamojskiej w Hamerni w latach 1811–1875

• Authors: Andrzej Będziński

Title variants

EN

Polish Workers of the Paper-Mill in Hamernia, the Estate of the Zamoyski Family (Ordynacja Zamojska) (1811-1875)

Abstracts

EN

This article bases on records of the Civil Registry Office (USC) of the Roman Catholic parish Józefów Ordynacki. Thirty new employees of the paper-mill at Hamernia were found compared to the previous literature. They were people with different professional status, such as “labourer”, “journeyman”, “worker”, “apprentice”, and “helper”. In addition, workers of allied professions were identified, thanks to whom paper-mill could operate. In this group were discovered six previously unknown employees. They were rag pickers, boiler-smiths, sieve maker and carpenter. In addition, analysis of the USC records allowed to establish new names of managers of the paper-mill: Szymon Gąsiorowski, "controller" and then director of the paper-mill (1840–1842) and Józef Gryglaszewski. Between 1840–1850 Józef Gryglaszewski was successively carpenter, mechanic, foreman, treasurer, and finally a system administrator and tenant of the paper-mill. The last of the Polish representatives of the executives was Antoni Kowalski, mentioned in the years 1862–1869 as the uprawitiel bumażnogo diela. The research on records of USC significantly expanded the information about employees of the paper-mill at Hamernia.

PL

Artykuł powstał na podstawie akt Urzędu Stanu Cywilnego (USC) parafii rzymskokatolickiej Józefów Ordynacki. W stosunku do wcześniejszej literatury przedmiotu ustalono w nim 30 nowych pracowników papierni w Hamerni. Byli to ludzie o różnym statusie zawodowym, np. „wyrobnik”, „czeladnik”, „robotnik”, „terminator”, „pomocnik”. Ponadto z papiernią związani byli robotnicy o zawodach pokrewnych, dzięki którym możliwe było funkcjonowanie zakładu. W tej grupie ustalono 6 nieznanych wcześniej pracowników. Byli to: szmaciarze, kotlarze, sitarz i stolarz. Analiza akt USC pozwoliła też na ustalenie nowych nazwisk członków kadry kierowniczej papierni. Byli to Szymon Gąsiorowski, „kontroler” a następnie dyrektor papierni (1840-1842) oraz Józef Gryglaszewski. W latach 1840-1850 był on kolejno stolarzem, mechanikiem, majstrem, kasjerem, a wreszcie administratorem i dzierżawcą papierni. Ostatnim z polskich przedstawicieli kadry kierowniczej był Antoni Kowalski, wymieniany w latach 1862-1869 jako „uprawitiel bumażnogo dieła”. Dzięki poszukiwaniom przeprowadzonym w aktach USC udało się znacząco poszerzyć informacje o pracownikach papierni w Hamerni.

Keywords

PL

papiernia; Ordynacja Zamojska; Hamernia; pracownicy

• Publisher: Archiwum Główne Akt Dawnych
• Journal: Miscellanea Historico-Archivistica
• Year: 2008-2009
• Volume: 15-16
• Issue: 15-16
• Pages: 169-179

Dates

published

2008-2009

Contributors

author

Andrzej Będziński

References

• Archiwum Państwowe w Lublinie, Akta USC par. rzym.-kat. Józefów Ordynacki, mf. nr 376128–376137, 376138–376166, 376166–376182, 376182–376194, 376194–376203, 376203–376212, 395572–393583, 393584–393595, 393586; USC Józefów Ordynacki, wyznanie mojżeszowe, mf. 376213–276215.
• Będziński A., Nowe przyczynki do badań nad dziejami czerpalni w Mostkach, Studia Historyczne, R. 23, 1980, z. 3.
• Będziński A., Schyłkowy okres rękodzielniczej produkcji papieru między Pilicą a Wisłą, Kielce 1986.
• Budka W., Papiernie w Mostkach (Zimnowodzie), Drugni i Słupcu, „Przegląd Papierniczy” 1970, s. 278–280.
• Dąbrowski J., Siniarska-Czaplicka J., Rękodzieło Papiernicze, Warszawa 1991.
• Jeziorański F., Papier i jego znaczenie, Kielce [Dąbrowica] 1929.
• Moniewski J., Ćmielów i okolice miasta w opisie z 1860 roku, Radom 2005.
• Pencak T., Papiernia Ordynacji Zamojskiej w Hamerni, „Archeion”, t. 28, 1958, s. 159–178.
• Siniarska-Czaplicka J., Papiernie na ziemiach środkowej Polski w latach 1750–1850 [w:] Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej, t. 28: Studia do Dziejów Rzemiosła i Przemysłu, t. 6, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966.
• Tabela miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, t. II, Warszawa 1827.

Identifiers

Biblioteka Nauki

23944645