Księga metrykalna parafii ormiańskiej w Złoczowie (1685–1787) jako przyczynek do dziejów Ormian w Polsce

• Authors: Dorota Lewandowska

Title variants

EN

Birth, Marriage, Death Register of Armenian Parish in Zolochiv (1685-1787) as a Contribution to the History of Armenians in Poland

Abstracts

EN

The only one preserved in the Polish state archives Armenian birth, marriage, and death register of the Armenian rite is preserved within the holdings of the Central Archive of Historical Records (AGAD). It comes from the parish Zolochiv (Золочів, Polish: Złoczów; now within the Ukrainian borders). Armenians arrived in large numbers on Polish territory at the end of the thirteenth century, but only the union with Rome resulted in creation of Armenian parishes subordinated to the metropolis of Armenian rite in Lviv within the eastern borderlands of Poland in the seventeenth century (parishes in: Brody [Броди, Polish: Brody, now in the Ukraine] , Berezhany (Бережани, Polish: Brzeżany, now in the Ukraine), Buchach (Бучач, Polish: Buczacz, now in the Ukraine), Jarosław (now in Poland), Stanislaviv (since 1962: Ивано-Франковск, Polish: Stanisławów, now in the Ukraine), Pidhaytsi (Підгайці, Polish: Podhajce, now in the Ukraine) and Zolochiv (Золочів, Polish: Złoczów; now in the Ukraine). The Armenian parish operated there next to the parishes of the Roman and Greek Catholic Churches and the Jewish community for over a hundred years (1676–1787). The book that is described came to AGAD along with metrical books of the Roman Catholics from the Archdiocese of Lviv, and had been stored until 1992 in the State Archive in Przemyśl. It includes the entries of baptism (1685–1787), marriages (1693–1784) and deaths / burials (1694–1784). These entries do not differ in the form and content from similar entries found in the metrical books of Roman Catholics in this period. The entries are not included in a table because the book was drawn up in narrative form. This book was founded shortly after the establishment of the Armenian parish in Zolochiv. It contains entries on those who were baptized, married and buried in the parish during the whole period of its existence; therefore, it is an invaluable source for the history of the Armenian parish in Zolochiv. The parish in Zolochiv became extinct or was liquidated in 1780s. This period of time corresponds to closing dates of series of entries in the preserved book. The parishes Yazlovets (Язловець, Polish: Jazłowiec, now in the Ukraine) and Zamość were liquidated along with Zolochiv. Currently the book is part of a small fond (12 archival units) that was given the name “Parish records and civil registers of the parishes and municipalities of different denomination and rites located on the so-called Bug River territory” [„Księgi metrykalne i akta parafii i gmin różnych wyznań i obrządków z terenów tzw. zabużańskich”]. The books are not available for researchers due to the poor condition.

PL

W zasobie AGAD znajduje się jedyna zachowana w polskich archiwach państwowych księga metrykalna obrządku ormiańskiego. Pochodzi ona z parafii Złoczów (obecnie w granicach Ukrainy). Ormianie pojawili się w znacznej liczbie na ziemiach polskich już pod koniec XIII w., jednak dopiero unia zawarta z Rzymem w XVII w. spowodowała, że na wschodnich kresach Rzeczypospolitej powstało szereg parafii ormiańskich podporządkowanych metropolii lwowskiej tego obrządku, m.in.: w Brodach, Brzeżanach, Buczaczu, Jarosławiu, Stanisławowie, Podhajcach i właśnie w Złoczowie. Parafia ormiańska funkcjonowała tam, obok parafii rzymsko- i greckokatolickiej oraz gminy mojżeszowej, przez ponad sto lat (1676-1787). Omawiana księga przybyła do AGAD wraz z księgami metrykalnymi wyznania rzymskokatolickiego z archidiecezji lwowskiej, przechowywanymi do 1992 r. w Archiwum Państwowym w Przemyślu. Obejmuje ona wpisy chrztów (1685-1787), ślubów (1693-1784) i zgonów/pogrzebów (1694-1784). Wpisy metrykalne nie odbiegają formą i treścią od analogicznych, spotykanych w księgach metrykalnych wyznania rzymskokatolickiego z tego okresu. Wpisy nie są ujęte w rubryki i sporządzone zostały w formie opisowej. Księga ta została założona wkrótce po ustanowieniu parafii ormiańskiej w Złoczowie. Zawiera zapisy dotyczące ochrzczonych, zaślubionych i zmarłych/pogrzebanych w parafii w całym okresie jej istnienia, dlatego stanowi nieocenione źródło do dziejów parafii ormiańskiej w Złoczowie na tle historycznym. Parafia w Złoczowie wymarła lub została skasowana w latach 80. XVIII w.; taka datacja odpowiada datom zamknięcia serii wpisów w zachowanej księdze. Wraz ze Złoczowem upadły parafie: Jazłowiec i Zamość. Obecnie omawiana księga wchodzi w skład niewielkiego (12 j. a.) zbioru, któremu nadano nazwę „Księgi metrykalne i akta parafii i gmin różnych wyznań i obrządków z terenów tzw. zabużańskich”. Ze względu na zły stan zachowania księgi nie udostępnia się.

Keywords

PL

Ormianie; Ormianie polscy; Złoczów; AGAD; Archiwum Główne Akt Dawnych

• Publisher: Archiwum Główne Akt Dawnych
• Journal: Miscellanea Historico-Archivistica
• Year: 2008-2009
• Volume: 15-16
• Issue: 15-16
• Pages: 145-151

Dates

published

2008-2009

Contributors

author

Dorota Lewandowska

• Archiwum Główne Akt Dawnych

References

• Archiwum Główne Akt Dawnych, Księga metrykalna parafii obrządku ormiańskiego w Złoczowie.
• Bardach J., Ormianie na ziemiach dawnej Polski, Kwartalnik Historyczny, t. 90, 1983, s. 109–118.
• Charewiczowa Ł., Dzieje miasta Złoczowa, Złoczów 1929.
• Gromnicki T., Ormianie w Polsce, ich historia, prawa i przywileje, Warszawa 1889.
• Kościół w Polsce, red. B. Kumor, Z. Obertyński, t. 1–2, Poznań–Warszawa 1974–1979.
• Księgi metrykalne i stanu cywilnego w archiwach państwowych w Polsce. Informator, oprac. A. Laszuk, Warszawa 1998.
• Kumor B., Historia Kościoła, t. 1–8, Lublin 2001–2003.
• Obertyński Z., Ormianie polscy na soborze florenckim, Przegląd Historyczny, t. 32, 1934–1935, s. 12–23.
• Stopka K., Ormianie w Polsce dawnej i dzisiejszej, Kraków 2000.
• Zakrzewska-Dubasowa M., Ormianie w dawnej Polsce, Lublin 1982.

Identifiers

Biblioteka Nauki

23944487