Dokument Bajezida II z 1489 roku jako przykład znaczenia Polski w Europie

• Authors: Edward Potkowski

Title variants

EN

Bayezid II Charter as an Example to Illustrate the Importance of Poland in Europe

Abstracts

EN

European political power. Polish influence and Polish political and economic interests included eastern and south–eastern lands of Europe. Thus, there was a collision between the expansion of the Polish monarchy and Ottoman Turks. The Polish Royal Archives (now mostly in the Central Archives of Historical Records in Warsaw) kept a lot of documents written in Turkish to Polish kings, that resulted from the Polish–Turkish relations. The author examines one of these records. It is the peace treaty (truce) which was issued by Bayezid II in Constantinople on March 22nd, 1489 and then was sent to the Polish King Casimir the Jagiellonian. The treaty is written in Latin, Italian humanist type (italic), it preserves principles of the latin diplomatics but with some modifications (tughra, the formula of dating). Readers’ attention is drawn by the imperial titulary of Ottoman sultans and their willingness to join the group of European monarchs. In writing Turks were assisted by Italian consultants, humanists Turcophils and Italian employees of the sultanas chancellery. From the early mid–16th century, the sultans’ documents to the Polish kings had been written in Turkish, Arabic script, and Italian or Latin translations were enclosed. In the Appendix the author publishes the text of the Bayezid II Charter of March 22nd, 1489 (in a new transcription).

Keywords

PL

Bajezid II; sułtan turecki; stosunki polsko-tureckie; AGAD; Archiwum Główne Akt Dawnych; dyplomacja

• Publisher: Archiwum Główne Akt Dawnych
• Journal: Miscellanea Historico-Archivistica
• Year: 2011
• Volume: 18
• Issue: 18
• Pages: 151-164

Dates

published

2011

Contributors

author

Edward Potkowski

References

• Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Koronne Warszawskie, Dział turecki 66, teka 4, nr 6; teka 9, nr 20; teka 25, nr 56.
• Battelli G., Lezione di paleografia, Città del Vaticano 1949.
• Casamassima E., Trattati di scritura del Cinquecento italiano, Milano 1966.
• Codex epistolaris saeculi decimi quinti, t. 3, ed. A. Lewicki, Kraków 1894.
• Frenz Th., Das Eindringen humanistischen Schriftformen in die Urkunden und Akten der päpstlichen Kurie im XV. Jahrhundert, „Archiv für Diplomatik” 19 (1973), s. 287–418; 20 (1974), s. 384–506.
• Gieysztor A., Zarys dziejów pisma łacińskiego, Warszawa 1973.
• Göllner C., Turcica. Die europäischen Turkendrucke des XVI. Jahrhunderts, t. I, 1501–1555, Bucarest–Berlin 1961; t. II, 1551–1600, Bucarest–Berlin 1968.
• Graus F., Troja und trojanische Herkunft im Mittelalter [w:] Kontinuität und Transformation der Antike im Mittelalter, Sigmaringen 1989, s. 25–43.
• Historia dyplomacji polskiej, t. I, red. M. Biskup, Warszawa 1982.
• Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455–1672, oprac. Z. Abrahamowicz (Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich, t. 1, cz. 1), Warszawa 1959.
• Konopczyński W., Crutta Antoni Łukasz (1727–1812) [w:] Polski słownik biograficzny, t. 4, Kraków 1938, s. 109–110.
• Marciniak R., Acta Tomiciana w kulturze politycznej Polski okresu Odrodzenia, Warszawa–Poznań 1983.
• Mare A. C. de la, The Handwriting of Italian Humanists, Oxford 1973.
• Melville G., Troja – die integrative Wiege europäischer Mächte im ausgehenden Mittelalter [w:] Europa – 1500, Stuttgart 1987, s. 415–432.
• Miodońska B., Małopolskie malarstwo książkowe 1320–1540, Warszawa 1993.
• Ottoman-Polish Diplomatic relations (15th-18th Century), ed. D. Kołodziejczyk, Leiden–Boston–Köln 2000.
• Papée F., Jan Olbracht, Kraków 1999 (wyd. II).
• Pociecha W., Firlej Mikołaj z Dąbrowicy, h. Lewart († 1526) [w:] Polski słownik biograficzny, t. 7, Kraków 1948–1958, s. 8–10.
• Potkowski E., Bałkany w XV wieku: osmańscy władcy i humaniści włoscy [w:] Historia i polityka. Studia i rozprawy dedykowane prof. Adamowi Koseskiemu, Pułtusk 2004, s. 571–577.
• Reychman J., Tłumacze języków wschodnich w Polsce XVIII wieku, „Myśl Karaimska”, t. 2, 1946–1947, Wrocław 1947.
• Reynolds L.D., Wilson N.G., Skrybowie i uczeni. O tym, w jaki sposób antyczne teksty literackie przetrwały do naszych czasów, Warszawa 2008.
• Schwoebel R., The Shadow of the Crescent: The Renaissance Image of the Turk (1453–1517), New York 1967.
• Słowiński J., Rozwój pisma łacińskiego w Polsce XVI–XVIII wieku, Lublin 1992.
• Stachoń B., Polityka Polski wobec Turcji i akcji antytureckiej w wieku XV do utraty Kilii i Białogrodu, Lwów 1930.
• Sulejman Wspaniały i jego czasy. Imperium osmańskie we wczesnej epoce nowożytnej, red. M. Kunt, Ch. Woodhead, Wrocław 1998.
• Sułkowska-Kurasiowa I., Renesansowe pismo w kancelarii Władysława Jagiełły [w:] Cultus et cognitio. Studia z dziejów średniowiecznej kultury, Warszawa 1976, s. 547–552.
• Tafiłowski P., Włoskie i łacińskie dokumenty kancelarii osmańskiej z lat 1489–1538, http://dziedzictwo.polska.pl/katalog/index,,cid,7454.htm?display=catbody [dostęp: 2010-10-20].
• Thumser M., Türkenfrage und öffentliche Meinung. Zeitgenössische Zeugnisse nach dem Fall von Konstantinopel [w:] Europa und die osmanische Expansion im ausgehenden Mittelalter, hg. Von F.–R. Erkens, Berlin 1997, s. 45–90.
• Ullman B.L., The Origin and Development of Humanistic Script, Roma 1960.
• Urban W., Górski Stanisław, h. Bogoria [w:] Polski słownik biograficzny, t. 8, Wrocław 1959–1960, s. 452–454.
• Wajs H., Traktat ahdname Bajezida II, sułtana tureckiego, z Kazimierzem Jagiellończykiem dotyczący dwuletniego rozejmu z 22 III 1489 r., http://dziedzictwo.polska.pl/katalog/skarb,Traktat_ahdname_sultana_Bajezida_II_z_krolem_Kazimierzem_Jagiellonczykiem_z_dnia_22_III_1489_roku,gid,182844,cid,2086.htm?body=desc [dostęp: 2010-10-20].
• Wardrop J., The Script of Humanism. Some Aspects of Humanistic Script 1460–1560, Oxford 1963.
• Zajączkowski A., Reychman J., Zarys dyplomatyki osmańsko–tureckiej, Warszawa 1953.

Identifiers

Biblioteka Nauki

23051033