Dokumenty klasztorne w zbiorach kolekcjonerów lwowskich - Wiktora Baworowskiego i Aleksandra Czołowskiego

• Authors: Małgorzata Kośka

Title variants

EN

Monastic documents in collections of Lviv collectors – Wiktor Baworowski and Aleksander Czołowski

Abstracts

EN

The collector movement developing in the nineteenth century in Galicia (a province of the Austro-Hungarian Empire) resulted in emergence of many collections containing monastic documents. These include the collections of Wiktor Baworowski (1826–1894) and Aleksander Czołowski (1865–1944). Baworowski started as a collector in the middle of the 19th century. He purchased documents and book collections offered specifically to him. After World War II the Baworowski Foundation's Library was partitioned, and as a result its contents are now housed in the Central Archive of Historical Records in Warsaw, in the National Library in Warsaw, in the Ossoliński National Institute in Wrocław, and the largest part in the Vasyl Stefanyk National Scientific Library in Lviv (Ukraine). The other collector - A. Czołowski, was a historian and director of the Lviv City Archive. He amassed a large collection of documents, a significant part of which he donated to the Lviv Ossolineum before and during World War II. Currently, parts of Czołowski's collection can be found in Warsaw, Wrocław and Lviv archives and libraries. The characterized files show how wide the collector’s market was and how many documents of monastic provenance ended up in private hands.

PL

Ruch kolekcjonerski rozwijający się w XIX w. w Galicji (prowincji monarchii austro-węgierskiej) zaowocował powstaniem wielu zbiorów zawierających dokumenty klasztorne. Są wśród nich kolekcje Wiktora Baworowskiego (1826–1894) i Aleksandra Czołowskiego (1865–1944). Baworowski rozpoczął działalność kolekcjonerską w połowie XIX w. Nabywał dokumenty i oferowane mu specjalnie księgozbiory. Po II wojnie światowej Biblioteka fundacji Baworowskiego została podzielona, w wyniku czego jej fragmenty znajdują się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, w Bibliotece Narodowej w Warszawie, w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu, a największa część w Lwowskiej Narodowej Naukowej Bibliotece im. Wasyla Stefanyka we Lwowie (Ukraina). Drugi z kolekcjonerów – A. Czołowski był historykiem i dyrektorem Archiwum miasta Lwowa. Zgromadził duży zbiór dokumentów, z których znaczącą część przed i w czasie II wojny światowej odstąpił lwowskiemu Ossolineum. Obecnie fragmenty kolekcji Czołowskiego znajdują się w archiwach i bibliotekach w Warszawie, Wrocławiu i we Lwowie. Scharakteryzowane zbiory pokazują, jak szeroki był rynek kolekcjonerski i jak wiele dokumentów o proweniencji klasztornej znalazło się w rękach prywatnych.

Keywords

PL

Wiktor Baworowski; Aleksander Czołowski; Zakład Narodowy im. Ossolińskich; Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka in. Wasyla Stefanyka; Archiwum Główne Akt Dawnych; Biblioteka Narodowa; kolekcjonerstwo; archiwalia klasztorne; księgozbiory klasztorne

EN

Wiktor Baworowski; Aleksander Czołowski; Ossoliński National Institute; Vasyl Stefanyk National Scientific Library in Lviv; Central Archive of Historical Records; National Library; collecting; monastic archival materials; monastic book collections

• Publisher: Archiwum Główne Akt Dawnych
• Journal: Miscellanea Historico-Archivistica
• Year: 2020
• Volume: 27
• Pages: 335-346

Dates

published

2020

Contributors

author

Małgorzata Kośka

• Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa

References

• Archiwum Główne Akt Dawnych, Zbiór Czołowskiego, sygn. 256–258, 260, 263, 266–267; Zbiór dokumentów pergaminowych, sygn. 6045, 6058, 6124, 6133, 6116, 6142, 6058, 6121
• Archiwum Państwowe w Poznaniu, Klasztor benedyktynów w Lubiniu, sygn. 236
• Biblioteka Jagiellońska, rkps 6161 III
• Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. Wasyla Stefanyka, Fond 4, opys I, Zbiór rękopisów Biblioteki Baworowskich, sygn. 87 A, 425, 566, 571, 595–599, 602–604, 616, 618–619, 713, 747, 800, 1084, 1353; Fond 141, opys I, Rękopisy Aleksandra Czołowskiego, sygn. 47, 181, 510–514, 659, 1838, 1855, 2384
• Zakład Narodowy in. Ossolińskich we Wrocławiu, rękopisy nr 9512/I, 9518/I, 9539/II, 9549/II, 9550/II, 9551/II, 9615/I, 9627/II, 9630/II, 9639/II, 9642/II, 9647/II, 9689/III, 9694/III, 9709/III, 9726/III, 9727/III, 9728/III, 9741/III, 9742/III
• Chamera-Nowak Agnieszka, Zarys problematyki dotyczącej Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego, „Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich”, z. 18/19, 2008, s. 55–64
• Chwalewik Edward, Zbiory polskie. Archiwa, biblioteki, gabinety, galerje, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie, t. 1, Warszawa-Kraków 1926
• Fastnacht Adam, Catalogus Diplomatum Bibliothecae Instituti Ossoliniani. Supplementum I. Inde ab anno 1279 usque ad annum 1506, Wratislaviae 1951
• Fastnacht Adam, Katalog dokumentów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, cz. 1: Dokumenty z lat 1507–1700, Wrocław 1953; cz. 2: Dokumenty z lat 1701–1939, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969
• Inwentarz rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich we Wrocławiu, t. 2, rękopisy nr 7326–11930, Wrocław 1949
• Inwentarz Zbioru Aleksandra Czołowskiego, oprac. T. Zielińska, Warszawa 1988 (w AGAD)
• Laszak Ewa, Działalność naukowa Aleksandra Czołowskiego (1865–1944) [Monografie Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, t. 2], Łódź 2004
• Matwijów Maciej, Walka o lwowskie dobra kultury w latach 1945–1948, Wrocław 1996
• Pietrzkiewicz Iwona, Zbiory proweniencji zakonnej w lwowskim Baworiovianum. Pierwsza połowa XVI wieku, „Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy”, t. 4 (54), 2018, s. 85–100
• Radziszewski Franciszek, Wiadomość historyczno-statystyczna o znakomitych bibliotekach i archiwach publicznych i prywatnych, tak niegdyś byłych jako i obecnie istniejących w krajach dawną Polskę składających, a mianowicie: w Królestwie Polskiem, Galicyi, W. Ks. Poznańskiem i zachodnich guberniach Państwa Rossyjskiego, Kraków 1875
• Smoleńska Barbara, Zielińska Teresa, Archiwalia prywatne w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, „Archeion”, t. 39, 1963, s. 87–108
• Załęski Stanisław, Św. Kinga i jej klasztor starosądecki (szkic historyczny), Lwów 1882
• Zbiory rękopisów w bibliotekach i muzeach w Polsce, oprac. Danuta Kamolowa, Teresa Sieniatecka, Warszawa 2003
• Zielińska Teresa, Zbiór archiwalny Aleksandra Czołowskiego w zasobie Archiwum Głównego Akt Dawnych, „Archeion”, t. 89, 1991, s. 37–60
• Zima Iwona, Aleksander Czołowski 1865–1944. Luminarz lwowskiej kultury, Gdynia 2011
• www.whk.up.krakow.pl/biblioteki/tyniec/historia/html <dostęp 2019-12-03>.

Identifiers

Biblioteka Nauki

11364344