List Stanisława Stadnickiego do księcia Janusza Radziwiłła z 1609 roku

• Authors: Maciej Próba

Title variants

EN

Letter from Stanisław Stadnicki to Prince Janusz Radziwiłł, 1609

Abstracts

EN

A letter from 1609 by Stanisław Stadnicki, known as "The Devil" and addressed to Janusz Radziwiłł, the deputy cup-bearer of Lithuania, found in the files of the Radziwiłł Warsaw Archives (held at the Central Archives of Historical Records in Warsaw) has so far been quoted only in small fragments by Janusz Byliński. Now the letter has been published in full. It contains information on the internal affairs of the Commonwealth, including the Sandomierz rebellion, Stadnicki's conflict with the starost of Leżajsk, Łukasz Opaliński, and the wife of Voivode of Volhynia, Anna Kostka Ostrogska. It also contains news of fighting in Russia and reports of King Sigismund III Vasa's commencement of hostilities against Moscow.

PL

Odnaleziony w aktach Archiwum Warszawskiego Radziwiłłów (przechowywane w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie) list z 1609 r. Stanisława Stadnickiego zwanego „Diabłem” adresowany do podczaszego litewskiego Janusza Radziwiłła był dotąd cytowany tylko w niewielkich fragmentach przez Janusza Bylińskiego. Teraz list został opublikowany w całości. Zawiera on informacje o sprawach wewnętrznych Rzeczypospolitej, w tym o rokoszu sandomierskim, konflikcie Stadnickiego ze starostą leżajskim Łukaszem Opalińskim i wojewodziną wołyńską Anną z Kostków Ostrogską. Ponadto zawiera wieści o walkach w Rosji i doniesienia o rozpoczęciu przez króla Zygmunta III Wazę działań wojennych przeciwko Moskwie.

Keywords

PL

Stanisław Stadnicki „Diabeł”; Janusz Radziwiłł; Dymitr Samozwaniec II; rokosz sandomierski; wielka smuta; wojna Rzeczypospolitej z Rosją; korespondencja

EN

Stanisław Stadnicki “the Devil”; Janusz Radziwiłł; False Dmitry II; Sandomierz rebellion; Time of Troubles (Smuta); war between the Commonwealth and Russia; correspondence

• Publisher: Archiwum Główne Akt Dawnych
• Journal: Miscellanea Historico-Archivistica
• Year: 2022
• Volume: 29
• Issue: 29
• Pages: 123-132

Dates

published

2022

Contributors

author

Maciej Próba

• Archiwum Główne Akt Dawnych

References

• Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Warszawskie Radziwiłłów, dz. V, Listy domów obcych, sygn. 14956.
• Budziło J., Wojna moskiewska wzniecona i prowadzona z okazji fałszywych Dymitrów od 1603 do 1612 r., oprac. J. Byliński, J. Długosz, Wrocław 1995.
• Diariusz drogi Króla JMci Zygmunta III od szczęśliwego wyjazdu z Wilna pod Smoleńsk w roku 1609 a die 18 Augusta i fortunnego powodzenia przez lat dwie do wzięcia zamku Smoleńska w roku 1611, oprac. J. Byliński, Wrocław 1999.
• Biedrzycka A., Chłapowski K., Świętosławski Jan h. Rola [w:] Polski słownik biograficzny, t. 51, Warszawa–Kraków 2017, s. 569–573.
• Byliński J., Stadnicki Marcin h. Szreniawa [w:] Polski słownik biograficzny, t. 41, Warszawa–Kraków 2002, s. 405–408.
• Byliński J., Stadnicki Stanisław h. Szreniawa zwany Diabłem [w:] Polski słownik biograficzny, t. 41, Warszawa–Kraków 2002, s. 425–432.
• Byliński J., W. Kaczorowski, Smoleńsk 1609–1611. Szkic z dziejów nadgranicznej twierdzy, Opole 2012.
• Byliński J., Źródła konfliktu pomiędzy królem Zygmuntem III a Radziwiłłami [w:] Kultura polityczna w Polsce, t. 6, cz. 2: Litwa w polskiej tradycji i kulturze politycznej, red. M. Kosman, Poznań 2006, s. 29–49.
• Chłapowski K., Stadnicki Adam h. Szreniawa [w:] Polski słownik biograficzny, t. 41, Warszawa–Kraków 2002, s. 360–363.
• Chynczewska-Hennel T., Ostrogski Janusz książę [w:] Polski słownik biograficzny, t. 24, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979, s. 481–486.
• Czapliński W., Opaliński Łukasz z Bnina h. Łodzia [w:] Polski słownik biograficzny, t. 24, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979, s. 90–93.
• Czwołek A., Piórem i buławą: działalność polityczna Lwa Sapiehy, kanclerza litewskiego, wojewody wileńskiego, Toruń 2012.
• Długosz J., Lubomirski Sebastian h. Szreniawa [w:] Polski słownik biograficzny, t. 18, Wrocław–Warszawa–Kraków 1973, s. 40–42.
• Dobrowolska W., Chodkiewicz Jan Karol h. Gryf z mieczem [w:] Polski słownik biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 363–367.
• Dzieduszycki M., Krótki rys dziejów i spraw lisowczyków, „Biblioteka Naukowego Zakładu imienia Ossolińskich: pismo poświęcone dziejom, bibliografii, rozprawom i wiadomościom naukowym”, t. 3, Lwów 1842, s. 53–142.
• Dźwigała B., Wojna polsko-moskiewska 1609–1612. Znaczenie postawy pułku Aleksandra Zborowskiego wobec wojska królewskiego dla przebiegu kampanii, „Vade Nobiscum”, t. 2, 2009, s. 31–38.
• Horn M., Chronologia i zasięg najazdów tatarskich na ziemie Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1600–1647, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 8, 1962, cz. 1, s. 3–71.
• Janiszewska-Mincer B., Mincer F., Rzeczpospolita Polska a Prusy Książęce w latach 1598–1621, Warszawa 1988.
• Janota-Strama A., Stadniccy herbu Szreniawa z Nawojowej, Warszawa 2013.
• Kaniewska I., Sienieński Jakub h. Dębno [w]: Polski słownik biograficzny, t. 37, Warszawa–Kraków 1996, s. 174–179.
• Kempa T., Konflikty wyznaniowe w Wilnie od początku reformacji do końca XVII wieku, Toruń 2016.
• Kowalska H., Ostrogska z Kostków Anna [w:] Polski słownik biograficzny, t. 24, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979, s. 478–479.
• Kowalska H., Pstrokoński Maciej z Burzenina h. Poraj [w:] Polski słownik biograficzny, t. 28, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1987, s. 265–271.
• Kozlakow W., Maryna Mniszech, tłum. A. Wołodzko-Budkiewicz, Warszawa 2011.
• Lepszy K., Golski (Gulski) Stanisław h. Rola [w:] Polski słownik biograficzny, t. 8, Wrocław–Warszawa–Kraków 1960, s. 230–231.
• Lepszy K., Gostomski Hieronim h. Nałęcz [w:] Polski słownik biograficzny, t. 8, Wrocław–Warszawa–Kraków 1960, s. 364–366.
• Lepszy K., Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do poł. XIX w., Warszawa 1953.
• Lulewicz H., Sapieha Lew h. Lis [w:] Polski słownik biograficzny, t. 35, Wrocław–Warszawa–Kraków 1994, s. 84–104.
• Łoziński W., Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, oprac. J. Tazbir, Warszawa 2005.
• Maciszewski J., Kryski Feliks vel Szczęsny z Drobnina (Drobina) h. Prawdzic [w:] Polski słownik biograficzny, t. 15, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 482–485.
• Pawłowska-Kubik A., Rokosz sandomierski 1606–1609. Rzeczpospolita na politycznym rozdrożu, Toruń 2019.
• Pietrzyk Z., Stadnicki Stanisław Mateusz h. Szreniawa [w:] Polski słownik biograficzny, t. 41, Warszawa–Kraków 2002, s. 424.
• Polak W., O Kreml i Smoleńszczyznę. Polityka Rzeczypospolitej wobec Moskwy w latach 1607–1612, Gdańsk 2008.
• Strzelecki A., Baranowski Wojciech [w:] Polski słownik biograficzny, t. 1, Kraków 1935, s. 286–289.
• Urzędnicy centralni i dostojnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, Kórnik 1994.
• Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski i in., red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.
• Urzędnicy wielkopolscy XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. A. Bieniaszewski, Wrocław–Warszawa 1987.
• Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. S. Cynarski, A. Falniowska-Gradowska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1990.
• Urzędnicy województwa ruskiego XIV–XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K. Przyboś, Wrocław–Warszawa 1987.
• Wasilewski T., Radziwiłł Janusz h. Trąby [w:] Polski słownik biograficzny, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1987, s. 202–208.
• Wrede M., Itinerarium króla Zygmunta III 1587–1632, Warszawa 2019.
• Пшепюрка А.Г., Поляки на службе самозванцев [w:] Смута в России и Потоп в Речи Посполитой: опыт преодоления государственного кризиса в XVII столетии. Материалы Российско-польской научной конференции Москва, 24–26 октября 2012 г., ред. А.В. Юрасов, А.В. Малов, Москва 2016 / Turbae in Russia et Diluvium in Republica Polona: exempla superationis discriminis politici XVII saeculi. Acta colloquii Rossico-Poloni celebrati Moscoviae diebus 24–26 mensis Octobris AD MMXII, Moskwa 2016, s. 179–193.

Identifiers

Biblioteka Nauki

22446662